Taraflar arasındaki davadan dolayı Ankara 6.Asliye Ticaret Mahkemesince verilen 27.3.1996 tarih ve 240-178 sayılı hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen 22.10.1996 gününde davacı avukatı Ahsen C... ve Müzeyyen S... ile davalı avukatı Erdal Ö... gelip temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonra vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması duruşmadan sonraya bırakılmıştı. Bu kerre dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü:

Davacı vekili,müvekkili bankanın, davalı şirkete dava dışı T.İş Bankasınca sağlanan (11.500.000)USD dış kredi sendikasyonuna (6.500.000)USD ile katıldığını, davalı şirketle yapılan 2.11.1990 tarihli sözleşme ve 28.6.1991 tarihli ek sözleşmelerle söz konusu kredinin (8) dilim halinde kullandırıldığını, sözleşmelere göre kullandırılan bu kredinin vadesinin 2,5 yıl ödemesiz dönem olmak üzere (5) yıl ve faiz oranının ise, libor + 3,5 olduğunu, kredi anapara borcunun sözleşme ekindeki itfa tablosuna göre geri ödenmesi gerektiği halde, 30.6.1993 tarihinde geri dönüşü başlayan (268.000)USD ile 31.12.1993 tarihinde ödenmesi gereken (l,083.000)USD toplamı (l.351.000)USD karşılığı TL.nin faiz, komisyon, masraf ve fon kesintileri ile bankaların kullandırdığı döviz cinsinden ödeneceği, ancak müvekkili bankanın kabul etmesi halinde, bu kalemlerin ödeme tarihindeki müvekkilince belirlenecek en yüksek USD döviz satış kurundan TL olmakta ödenebileceğinin öngörülmesine rağmen, değinilen ilk iki taksit ile (355.057)USD tutarındaki faizin ödeme tarihlerindeki TC Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden ödenerek sözleşmenin ihlal edildiğini ve bu ödemeden dolayı müvekkilinin temerrüt faizleri hariç (973.052.000) lira kur farkı alacağı bulunduğunu, ayrıca, ajan banka olan iş Bankasının, davalı şirketin 30.6.1994 ve 31.12.1994 tarihlerinde muaccel olarak (l.083.000x2)USD anapara geri ödemesini 31.3.1994 sarihinde Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden erken ödemek istediğinin bildirilmesi üzerine bu önerinin müvekkilince kabul edildiğini mahsubundan kur farkından dolayı (l.300.336)USD borcu daha bulunduğunu, miktar için 5.4.1994 ile 29.6.1994 tarihleri arasındaki süre için (2l.492)USD faiz tahakkuk ettirildiğini, bunların yanısıra davalının sözleşmenin E-2 maddesi uyarınca (6.411) sigorta prim borcu ve (134.120.000)lira yangın sigorta prim borcu bulunduğunu, davalıya gönderilen 27.4.1994 tarihli ihtarnameyle istenen alacakların ödenmediğini ileri sürerek, kredi. faizi alacağı ve sigorta priminden oluşan toplam (1.328.239)USD alacağın %21.5625 temerrüt-faizi ile birlikte ödeme günündeki en yüksek kur karşılığı TL olarak ve kur farkından oluşan {972.052.004)lira ile yangın sigorta primi toplamı (l.107.172.004)liranın %160 temerrüt faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili cevabında, sözleşme taraflarından T.İş Bankasının ajan banka sıfatı ile sözleşelerin yürürlüğü ile ilgili kredi açan tüm bankalara tanınmış hak ve yetkileri doğrudan kullanabileceği, ödeme vadesi 30.6.1996 tarihinde dolacak olan borcun bakiye anapara ve faiz kısmını erken geri ödemek isteyen müvekilince götürülen teklifin davacı bankaca da kabul edilmesi üzerine varılan mutabakat doğrultusunda bakiye ( 5.149.000)USD ana para ve (81.090.08)USD faiz borcunun (23.147.23)lira kur karşılığı tutarı (121. 062 . 098 . 002 ) liranın 5.4.1994 tarihinde ödendiğini, böylece borç ve faiziyle ilgili herhangi bir talepte bulunulamayacağını savunarak davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, iddia, savunma ve toplanan delillere dayanılmak, davalı şirketin, davacıya olan kredi borcu bakiyesi (5.149.000)USD ana para ve (81.090.08)USD faiz borcu toplamını 5.4.1994 tarihindeki kur karşılığı TL tutarını taraflar arasındaki mutabakat uyarınca ödeyerek borcunu sıfırladığı, davalının bu şekilde erken ödeme yaparken devalüasyon yapılacağını bilmesini-dahi davacıya uğradığı zararı talep hakkı bahşetmeyeceği, Ocak 1994'ten itibaren döviz kurlarında başgösteren artışlar dikkate alındığında erken ödeme teklifinde bulunan davalının basiretli bir tacir gibi davrandığı, erken ödemeyi kabul eden davacının ihtirazı kayıt koymadığından artık davalıdan harhangi bir talepte bulunamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.

Taraflar arasındaki 2.11.1990 ve 28.6.1991 tarihli sözleşmeler uyarınca, davacı bankanın, davalı şirkete dava dışı bir banka ile birlikte açılan dış sendikasyon kredisine (6.500.00)USD tutarı ile katıldığı, ilk 2,5 yılı geri ödemesin olan kredi borcunun ilk anapara ve faiz taksitlerinin toplacı {1.351.000)USD'nin 30.6.1993 ve 31.13.1393 tarihlerinde ödendiği, uyuşmazlığın bakiye (5.149.000)USD ana para ve (81.090}USD faiz borcu toplamı (5.230.090)USD'nın sözleşmenin B/7.maddesi uyarınca davalı kredi borçlusunca yapılan erken ödeme teklifinin kabulü üzerine ödemenin yapılarak borcun kapatıldığı

hangi kur üzerinden ödeme yapılması gerektiği hususunda toplandığı anlaşılmaktadır.

Yukarıda  değinilen 2.11.1990 tarihli sözleşmenin B/7 mad. uyarınca  en  az  30  gün  önce  yazılı olarak ajan bankaya yazılı ihbarda bulunmak şartıyla kredinin ana para geri ödemeleri vadeden önce  yapılabilir. Davalı şirket de, bu maddenin tanıdığı imkandan yararlanarak dış   sendikasyon   kredi  ilişkisinde  sözleşmenin G/2mad.ne   göre,  sözleşmeyle  bankalara  tanınan  bütün  hak  ve yetkileri  her  iki  banka  nam  ve  hesabına ajan banka sıfatıyla kullanmaya  yetkili  kılınan  dava dışı iş Bankasına başvurmuş, bu teklif  üzerine davalı şirket ile adı geçen banka arasında yapılan görüşmeler  sonucunda  iş  Bankası  Genel  Müdürlüğü  Fon  Yönetim Müdürlüğü  tarafından  gönderilen 5.4.1994 tarihli yazı ile davacı bankaya  olan bakiye (5.230.090)USD borcun TC Merkez Bankası'nın o gün  itibari  ile efektif  satış  kuru  olan l USD=23.147,23 lira üzerinden  geri  ödemesi  konusunda  mutabakata varıldığının ve bu kura  göre  hesaplanacak tuturını davalı şirketçe, doğrudan davacı bankaya  aktarılmasının bildirilmesine dayanılarak, davalı şirket, aynı  gün,  sözü  edilen  kura  göre  bakiye  borcun  TL karşılığı (121.062.098.003)  TL'nı  saat  15:34'te Ziraat Bankası kanalı ile EFT   yolu   ile   davacı  bankanın  Ankara-Necatibey  şubesindeki 30804-521 no.lu  hesabına  havale  etmiş  bu  meblağ  da  hesaba alınmıştır.  Bu  şekilde  cereyan  eden  ödemenin, davalı  banka tarafından  ihtirazı  kayıt konulmaksızın kabul edildiği yolundaki mahkemece gösterilen gerekçe isabetli bulunmamıştır. Her ne kadar, yukarıda açıklanan sözleşme maddesi ile dava dışı İs Bankası, ajan banka  sıfatı  ile  sözleşmeden  doğan her türlü hak ve yetkileri, bütün  kredi  taraf bankalar adına kullanmaya mezun kılınmış ve bu doğrultuda,  davacı  bankanın  bakiye  alacağının  erken  ödenmesi yolundaki  önerisini  kabul  etmiş ve bu beyanda bulunmaya yetkili konumda  olsa  bile,  2.11.1991 tarihli ek sözleşmenin D-b maddesi ile  ödemelerin  TL  üzerinden  yapılması  halinde davacı bankanın münferiden  belirleyeceği  yürürlükteki  en yüksek USD döviz satış kurunun   esas   alınacağı   hükmünün  gözardı  edilmesi  sonucunu doğurmamalıdır.  5.4.1994  tarihli  dekontta herhangi bir ihtirazi kayıt  bulunmasa  da,  ödemenin şekline nazaran bu ödemenin davacı banka  kayıtlarında  ne  şekilde  muhasebeştirildiği  hususu  önem kazanmaktadır.  Kaldı  ki, ilk sözleşmenin F/4.mad. ile uyuşmazlık halinde  davacı  bankanın  defter  ve  kayıtlarının münhasır delil teşkil  edeceği  kararlaştırılmıştır.  Bu duruma göre, erken ödeme teklifi   ve  sonrasında  varılan.  mutabakata  esas  tüm,  belgeler getirtilip,  davalı  ödemesinin  müteamil  olup olmadığı, ödemenin şekline  nazaran  davacı bankanın ihtirazi kayıt koymasının mümkün olup     olmadığı,  ödemenin     barka    kayıtlarında    nasıl muhasebeleştirildiği,  ajan  bankanın  mutabat  yazısının dayanağı olup olmadığı ve yetkisinin bulunup bulunmadığı ve ayrıca, varılan mutabakat  ve  yapılan  ödemenin,  kur  belirleme konusunda davacı bankaya  tanınan  yetkiyi  etkisiz kılıp kılmadığı konusunca uzman bilirkişilerden  görüş  alınarak  sonucuna  göre  hüküm  kurulması gerekirken, eksik incelemeyle yazılı biçimde karar verilmesi doğru bulunmamıştır.

2-Öte yandan, davalı borçlu tarafından kredi teminatı olarak gösterilen malvarlığı unsurları ile ilgili olarak davacı tarafından yapılan sigorta işlemleri ile ilgili giderler sözleşmenin E/2 mad.ne dayanılarak istenildiği halde, bu yön üzerinde durulmaması, bu talep hakkında olumlu veya olumsuz bir karar verilmemiş olması da doğru görülmediğinden, hükmün bu yönden dahi bozulması gerekmiştir.

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün davacı yararına BOZULMASINA, 6.000.000 lira duruşma vekillik ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 22.10.1996 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972