 |
T.C.
YARGITAY
11. Hukuk Dairesi
Esas no : 1995/1346
Karar no : 1995/3779
Tarih : 25.04.1995
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
DAVA : Taraflar arasındaki davadan dolayı İzmir 1. Asliye Ticaret Mahkemesince verilen 27.12.1993 tarih ve 308-1184 sayılı hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki davalılar vekili tarafından istenilmiş olmakla duruşma için tayin edilen 25.4.1995 gününde davalılar avukatı Z. A. gelip davacı avukatı tebligata rağmen gelmediğinden, temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraf avukatı dinlendikten sonra vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması duruşmadan sonraya bırakılmıştı. Bu kerre dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra, işin gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davacı vekili, müvekkili tarafından Türkiye'ye gönderilen ithal konusu malların davalılar aracılığı ile taşındığını ve bedelleri alıcıdan tahsil edilmeden davalıların kasıtlı ve hatalı hareketleri sonucu malların gümrüğe terk işlemine tabi olduğunu, bu malların mahrecine de iade edilmediğini ileri sürerek (153.090.000) lira tazminatın % 108 faiziyle birlikte davalılardan müteselsilen tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevabında, davanın bir yıllık zamanaşımı süresi içinde açılmadığını, davacının 1/4 taşıyıcı M firaması aleyhine açtığı davanını
İtalya'da devam ettiği, aynı konuda ikinci bir dava açılamayacağını, müvekkillerinden M. A. Ltd. Şti.nin taşıma ile ilgisinin bulunmadığını, müvekkillerinden M. A. olmadığı için ordinonun banka adına düzenlenmediğini, alıcının malı kabul etmemesinde ve bedelinin ödenmemesinde müvekkillerinin kusurunun bulunmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
Mahkemece; toplanan delillere ve bilirkişi raporuna göre İtalya'daki davanın tarafları aynı bulunmadığından, TTK. 767/5. maddesince davanın 10 yıllık zamanaşımına tabi bulunduğundan, derbestlik ve zamanaşımı itirazlarının yerinde olmadığı, taşıma senedinde CMR. kaydı bulunduğundan, tarafların bu husustaki kaydın hükümlerine uyulmak zorunluluğunu mevcut olduğunu, davalı T.A.Ş.nin ordinoyu ve ihtal ile ilgili belgelerini 16.7.1987 tarihli ciro ile dava dışı alıcı G. Ltd. Şti.ne teslim etmesi nedeniyle mal bedelinin davacı tarafından tahsil edilemediği, alıcı şirket ile davalı T. A.Ş.nin 12.7.1988 tarihli ve 6.6.1988 tarihli başvurularına rağmen malın mahrecine iadesinin mümkün olmadığı, ziran malın gümrükte bekleme süresi (4+7)=7 ayın dolmuş olduğu olayda davalıların ağır kusurlu bulundukları gerekçesiyle davanın kabulüne, (153.090.000) liranın dava tarihinden itibaren % 30 yasal faiziyle birlikte davalılardan müteselsilen tahsiline karar verilmiştir.
Hüküm, davalılar vekilince temyiz edilmiştir.
1- Dosyadaki belgelere ve hamule senedinin taraflara göre davalı M. A. Ltd. Şti.nin taşıyıcı bulunmadığı anlaşıldığından, bu davalı hakkındaki davanın husumet yönünden reddi gerekirken aleynihe hüküm kurulması doğru değildir.
2- Davalı T.A.Ş.nin temyizine gelince; dosyaya mübrez hamule senedinde, CMR. kaydı vardır. Bu kayıt sözleşmenin tarafları için bağlayıcı olup, zamanaşımı yönünden dahi CMR. hükümlerinin uygulanmasını zorunlu kılar. CMR. Sözleşmesi'nin 32. maddesine göre, taşıma sözleşmesinden doğan uyuşmazlıklarda zamanaşımı bir yıl olup, ağır kusur halinde bu süre üç yıl olarak öngörülmektedir. Olayda davalı taşıyıcı şirket, gümrüğe teslim ettiği mallar için, ordinoyu banka yerine, alıcı adına düzenlenmesi taşıcı için ağır kusur teşkil etmez. Zira, hamule senedinde banka adı yazılı bulunmamaktadır. Bu durumda, mahkemece davanın, bir yıllık zamanaşımı süresi geçtikten sora açıldığı (hatta üç yıl dahi geçtiği) için reddi icabeder. Aksine düşünce ile yazılı olduğu şekilde davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiştir.
SONUÇ : Yukarıda yazılı nedenlerle davalılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün (1) nolu bentte yazılı nedenlerle davalı M. A. Ltd. Şti. yararına, (2) nolu bentte yazılı nedenlerle davalı T.A.Ş. yararına BOZULMASINA, 750.000 lira duruşma vekillik ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, ödedikleri temyiz peşin harçların istekleri halinde temyiz edenlere iadesine, 25.04.1995 tarihinde oybirliği ile karar verildi.