 |
T.C.
YARGITAY
11. Hukuk Dairesi
E. 1993/2752
K. 1993/4904
T. 2.7.1993
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
KOOPERATİFE ORTAK OLMAK
KARAR ÖZETİ Kooperatif ana sözleşmesinde olumsuz bir koşul yoksa, kamusal ağırlıklı kooperatiflere ortak olmak için yapılan başvuruların kabulü gerekir.
(1163 s. Koop. K. m. 8)
Taraflar arasındaki davadan dolayı, (Bolvadin Asliye Hukuk Mahkemesi)nce verilen 13.2.1991 tarih ve 103-54 sayılı hükmün temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenilmekle; bazı noksanlıkların ikmali için dosya mahalline gönderilmişti. Bu kerre ikmalen gelmekle temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan sonra dosyadaki kağıtlar okundu, gereği konuşulup düşünüldü:
Davacı; davalı kooperatifin (15) yıldan beri oturmakta olduğu Yakup Şevki Paşa Mahallesinde oturan kişileri üyeliğe kabul edeceğini bildirmesine ve bu doğrultuda üye kabul ettiği halde kendisinin müracaatını kabul etmediğini, oysa bunun yasa ve ana sözleşmeye aykırı olduğunu ileri sürerek davalı kooperatife hükmen üye kaydedilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı; davacının üye kaydedilebilmesi için Erkmen veya Yakup Şevki Paşa Mahallesi nüfusuna kayıtlı olması gerektiğini ve sadece ikamet etmenin üyelik için yeterli olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece; iddia, savunma, mübrez belgelere nazaran davalı kooperatifin üyelik talebini kabul veya redde özgün olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı temyiz etmiştir.
Davacı, davalı kooperatife üye kayıt edilmesini istediği ve üyelik koşullarını taşıdığı halde, bu kooperatifçe üyeliğe alınmadığını ileri sürerek, mahkemece, üyeliğe kayıt edilmesine karar verilmesini istemiş bulunmaktadır.
1163 sayılı Yasanın 8. maddesinde, kooperatife üye olabilmenin koşulları öngörülmüştür. Ayrıca, davalı kooperatif ana sözleşmesinin 9. maddesinde de, kooperatife girme koşulları düzenlenmiştir. Ana sözleşmenin 9. maddesinin (b) bendinde, kooperatifin çalışma bölgesi içinde en az bir yıl ikamet etmenin diğer koşullarla birlikte üye olmak için yeterli olduğu öngörülmüştür.
Davacının, üye olmak istediği kooperatif, Bolvadin Erkman Gölü T İstihsal Kooperatifi'dir. Bu kooperatifin amacı, üyelerin her türlü bitkisel, hayvancılık, ormancılık konularındaki istihsalini geliştirmiş ve ihtiyaçlarını temin ile pazarlama ve değerlendirme faaliyetlerinde bulunmak ve üyelere iş sahası temin ve üyelerin ekonomik gücünü artırmaktadır. Bu haliyle amaç yönünden kooperatifin kamusal ağırlığının baskın olduğu gözlenmiştir. Bu tür kooperatiflere, o bölge insanının, kooperatif ana sözleşmesinde olumsuz bir koşulu bulunmaması halinde üye olmak hakkı vardır.
Açıklanan bu duruma göre, mahkemece yapılacak iş, Bakanlıkça hazırlanan ve kamusal niteliği olan ana sözleşme hükümleri göz önüne alınarak davacının bu ana sözleşmede ve 1163 sayılı Yasada öngörülen koşulları taşıması halinde, üyeliğe karar vermekten ibaret iken, yazılı biçimde ve somut olaya uygulama olanağı bulunmayan Yargıtay kararından söz ederek davanın reddine karar vermesi doğru görülmemiş ve hükmün bozulması gerekmiştir.
S on u ç Yukarıda yazılı nedenlerle davacının temyiz itirazlarının kabulüyle yerel mahkeme kararının (BOZULMASINA), ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 2.7.1993 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.