T.C. YARGITAY11. Hukuk DairesiE: 1992/3211K: 1992/10546T: 12.11.1992
Yargıtay içtihatları bölümü

Yargıtay Kararı

DAVA : Taraflar arasındaki davadan dolayı Beyoğlu 1. Asliye Ticaret Mahkemesince verilen 10.3.1992 tarih ve 328-77 sayılı hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki davalı vekili tarafından istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen 10.11.1992 gününde davacı avukatı (N.P.) ile davalı avukatı (S.A.) geldiler temyiz dilekçesini süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sora vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması duruşmada sonraya bırakılmıştı. Bu kerre dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Davacı vekili; müvekkili yabancı uyruklu şirketin Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı'ndan 28.8.1989 tarihinde yatırım izin ve teşvik belgesi ve onay alarak davalı şirkete % 25 hisseyle ortak olduğunu, davalı şirketin 21.12.1989 tarihli genel kurulunda anasözleşmede müvekkiliin yönetim kurulunda en az bir yönetim kurulu üyesiyle temsil edilecek şekilde gerekli değişikliklerin yapıldığını, bu değişikliklere parelel şekilde müvekkili şirketin bir temsilcisinin seçilip, genel kurul tutanağında bu şekilde tescil ve ilan edilerek kesinleştiğini, anasözleşmenin değişik 13. maddesinde olağanüstü muamelelerin neler olduğunun ayrıntılı şekilde belirlenip müvekkili temsilcisinin imzasıın şart koşulduğunu, 1989 genel kurulunda müvekkilinin temsilcisi olan (İ.)'nin 15.5.1991 tarihinde istifae görevinden ayrılması üzerine yeni temsilcilerinin (M.A.) olduğuun davalı şirkete 16.5.1991 tarihli ihtarnameyle bildirmelerine rağmen işlem yapmayan davalı şirketin 9.7.1991 tarihinde genel kurulu toplayarak 1989 ve 1990 yılları kar-zarar ve bilançosunun kabul ile yönetim ve denetim kurulunu ibra edip, yeni yöneticilerini seçtiğini, bu genel kurulda müvekkilinin gerekli muhalefetlerini zapta geçerttiğinni ileri sürerek; - 1989-1990 yıllarına ait kar-zarar cetvelleri ile bilançolarının fiili durumu ve gerçeği yansıtmadıklarından ve denetçinin de görevini yapmamış olması nedeniyle kar-zarar cetvelleriinn ve bilançolarına dair karar ile denetçinin ibrasına dair alınan kararların; - Anasözleşmenin 9,12,13,18. maddelerinin yanlış yorumlanması sonucu müvekkilini temsilen bir yönetim kurulu üyesi seçilmemesine dair kararların iptallerine talep ve dava etmiştir. Davalı vekili; kar-zarar cetvelleri ve bilançoların kabulünde usulsüzlük bulunmadığı gibi kayıtların da gerçeği yansıttığını, yönetim kuruluna üye seçimine dair kararın da anasözleşmenin değişik hükümlerine ve özellikle 9. maddeye uygun olduğunu, Ticaret Kanunu ve iyiniyet kurallarına da uygun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir. Mahkemece; iddia, savunma, mübrez belgeler, davalı sicil dosyası ve bilirkişiler raporuna nazaran davalı şirket kayıtlarının usulüne göre tanzim edilip, tahrifat bulunmadığı ve denetçinin görevini yapmadığı iddiasının yasal dayanağının bulunmadığı, buna dair davacının iddiasının reddine; ancak, davacının ortaklığa kabulünden sonra yapılan 21.12.1989 tarihli genel kurulun davacı yabancı ortağın temsilcisinin daima yönetim kurulunda bulunmasını şart koşar şekilde düzenlendiği halde 9.7.1991 tarihli genel kurulun bu düzenlemeyi nazara almayarak davacı temsilcisini seçme olanağının vermediği, bunun değişik anasözleşmeye uygun düşmediği gerekçesiyle yönetim kurulu üyelerinin seçimine dair kararın iptaline hükmedilmiştir. Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir. Davacı yabancı uyruklu ortak, kendisinin ortaklığa kabulüyle birlikte aasözleşmede yapılan değişiklikleri kendisie en az bir yönetim kurulu üyesini aday gösterip seçtirme yetkisi veren bir imtiyaz olduğunu, 9.7.1991 tarihli genel kurulun bu intiyazı gözardı ederek bir temsilcisini seçtirmediğinden bahisle genel kurulun yönetim kurulu üyelerinin seçimine dair maddesinin de iptalini istemiştir. 21.12.1989 tarihli genel kurulda %25 hisseyle davalı şirket ortaklığına alınan yabancı uyruklu davacı tüzel kişinin ortaklığa alınnmasıyla birlikte annasözleşmede de bazı değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikler öz olarak: yönetim kurulu üyelerininn sayılarının üçten-beşe çıkarılması, e az bir-en fazla iki üyenin davacı tarafıdan aday gösterileceği, olağanüstü hallerinn neler olduğu belirtilip (ki bazı günlük tedvir işleri de bu hallerden sayılmak suretiyle), davacı yabancnı ortağın temsilcisinin bu işlerde imza etmesi şartının koşulduğu şeklinde olup, 21.12.1989 tarihli genel kurul bu doğrultuda davacının bir temsilcisini seçtiği gibi bundan sonraki genel kurullarda da en az bir-en çok iki temsilcisinin seçileceği şeklinde bir tavsiye kararı alınmıştır. Mahkemece seçilen üç ticaret hukukçusundan oluşan bilirkişi kurulu, anasözleşmenin değişiklik getiren maddelerinin çelişkili olduğunu, ancak bir yönetim kurulu üyesininn mutlaka seçileceğinin açıkça dercedilmediğini, 21.2.1989 tarihli genel kurul kararının tavsiye niteliğini taşıdığını, bu genel kurulun sonraki genel kurul iradelerini bağlıyamayacağı gerekçeleriyle iptal isteminin yerinde olmadığını raporlarında belirtmişlerdir. Yerel mahkeme, anasözleşme değişikliklerini bütün olarak yorumlayarak davacının bir temsilcisinin daima yönetim kurulunda bulunması şartını içerdiği sonucuna varmış ve bu gerekçeyle yönetim kurulu üyeleri seçimine dair 9.7.1991 tarihli genel kurul kararını iptaline hükmetmiştir. Bu açıklamalardan sonra TTK.'nun anonim şirketlerde tanıdığı imtiyazın, hisseye mi yoksa kişiye mi ait bir imtiyaz olduğunu irdelemekte yarar vardır. TTK.'nun 401. maddesi imtiyazlı hisse senetlerinden söz ederken aynı kanunun 402 ve 403. maddeleri intifa senetlerinden söz etmektedirler. Bu maddelerin lafzi ve gaî yorumundan imtiyazınn kişiye değil hisse senedine tanınan bir imtiyaz olduğu sonucuna kolaylıkla varmak mümkündür. Yasal düzenleme bu doğrultuda olduğu gibi Dairemiz içtihatları ve öğretideki görüş de bu doğrultudadır. Bu saptamadan sonra anasözleşmede yapılan değişiklikler incelendiğinde; davacıya ait pay senedi grubuna bir yönetim kurulu üyesi seçtirme imtiyazı verildiğine dair açık bir hüküm bulunmadığı görülmektedir. 21.12.1989 tarihli genel kurulun aldığı tavsiye niteliğindeki kararında bu ilkeyi değiştiremeyeceği kabul edilmelidir. Anasözleşmenin 12 ve 13. maddelerindeki düzenlemelerin yorumu suretiyle kişiye imtiyaz tanıma sonucunu doğuracak bir benimseme TTK.'nun temel esaslarına açıkça aykırılık teşkil eder. Bu maddelerin, yabancı ortağın yönetime seçilmesi halinde uygulanacak hükümler şeklinde yorumlanması gerekirken ve bu durumda davanınn tümde reddi yerine aksi görüşle davanın kısmen kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bozulması icabetmiştir.

SONUÇ: : Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı vekiliin temyiz itirazlarını kabulüyle hükmün davalı yararına bozulmasına, davalı yararına takdir olunan (250.000-) TL. vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 12.11.1992 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.