DAVA : Taraflar arasındaki davadan dolayı Erzurum 1. Asliye Hukuk Hakimliğince verilen 3.6.1988 tarih ve 680-492 sayılı hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki davacılar vekili tarafından istenmiş olmakla işin gereği konuşulup düşünüldü:

 

KARAR : Davacılar vekili inşaat müteahhidi olan müvekkillerinin aynı işle uğraşan davalı Fahrettin'e bir ihaleye iştirak etmemesi için lehdar ve tanzim tarihi yazılmayan 50.000.000 TL. bir bono verdiğini, davalı Fahrettin'in bonoyu davalılardan Erzurum Spor Kulübü'ne teslim ettiğini, kulüp'ün cirosuyla bonoyu eline geçiren İş-Mer. İnşaat A.Ş. yetkilisi davalı İsmet'in de bonoyu rehin cirosuyla diğer davalı Denizcilik Bankası T.A.Ş.'ne devrettiğini, davalı Banka'nın davacılara ödeme ihbarnamesi gönderdiğini, bononun boş bırakılan lehdar hanesine önce Erzurum Spor Kulubü'nün unvanının ve daha sonra tahrifat suretiyle aynı yere davalı İsmet'in adının yazıldığını, bonoda bedelin nakden alındığı yazılı ise de, davacılarla davalılar arasında hiç bir alışverişin bulunmadığını, ahlaka aykırı bir nedenle verilen bononun bu niteliğini tüm davalıların bildiğini ileri sürerek müvekkillerinin mezkür bonodan dolayı davalılara borçlu bulunmadığının tesbitini ve bononun iptalini talep etmiştir.

Davalı Fahrettin isticvabında kendisinin davacılarla iş ortağı olduğunu, yapacakları bir iş nedeniyle davacıların teminat amacıyla dava konusu bonoyu kendisine verdiklerini, kendisinin Yönetim Kurulu üyesi olarak kırdırılmak üzere bonoyu kulüp yöneticilerine teslim ettiğini, aslında bonoda kendisiyle birlikte on arkadaşının da hak sahibi olduğunu ve bonuyu hep birlikte kulübe bağışladıklarını, davacıların ihaleyle aldıkları bir inşaat işini kendisiyle yapmayı vaad ettikleri ve bonoyu bu vaatlerinin teminatı olarak verdikleri halde vaadlerinde durmadıklarını açıklamıştır.

Diğer davalılar vekili bononun bir inşaat ihalesinin davacılara verilmesini teminen diğer müteahhitlerin ihaleye katılmaması amacıyla düzenlendiğini, bononun ahlaka aykırı bir amaçla tanzim edildiğini kabul ettiklerini, bağış olarak davalı kulübe verilen bononun davalılardan İsmet'in yetkilisi olduğu İş-Mer İnşaat A.Ş.nin kredisinden yararlanılarak diğer davalı Banka'ya kırdırılıp Kulüb'e para temin edildiğini, Kulüb'ün daha sonra kredi borcunu bankaya ödediğini; müvekkilleri Kulüb'ün, İş-Mer A.Ş.'nin ve Banka'nın dava konusu bonodan dolayı bir alacakları bulunmadığını beyan etmiştir.

Davalı Erzurum Spor Kulubü başkanı bono karşılığında kulübün davacılara bir şey vermediğini, davalı Fahrettin'in bonoyu bağış olarak kulübe teslim ettiğini, bononun bir ihaleye iştirak edilmemesi için düzenlendiğini haricen öğrendiğini, bononun davalı Banka'ya ciro edilerek bir miktar para sağlandığını söylemiştir.

Mahkemece; davacıların tanık dinletmedikleri gibi yemin teklif etme hakkını da kullanmadıkları, toplanan delillerden dava konusu bononun bir ortaklık ilişkisi nedeniyle teminaten verildiğinin ve sonradan Erzurum Spor Kulübü'ne bağışlandığının anlaşıldığı, bir kısım davalılar vekili bononun ahlaka aykırı amaçla düzenlendiğini kabul etmiş ise de, bu kabulün C. Savcılığı'na davacılar hakkında suç duyurusunda bulunma şartına bağlandığından bunun geçerli bir ikrar sayılamayacağı gerekçesiyle dava reddedilmiştir. Hüküm davacılar vekilince temyiz edilmiştir.

1 - Davalılardan Fahrettin A.'nun iptali istenen bonoda adı veya imzası bulunmadığı gibi adıgeçen davalı mezkür bonoya dayanarak her hangi bir hak da ileri sürmediğine göre, bu davalıya yönelik menfi tespit talebinin sıfat yokluğu nedeniyle reddi gerektiğinden, davanın reddi kararı sadece davalı Fahrettin bakımından ve sonucu itibariyle doğru bulunmuştur.

2 - Geçerli bir bononun mevcudiyeti için TTK.nun 688. maddesinde öngörülen şekil unsurlarının ve bu meyanda lehdarın adı-soyadı veya tüzel kişi ise unvanının tereddüdü mucip olmayacak bir açıklıkla bono metninde yazılı olması şarttır. Dava konusu bononun lehdar hanesinde ise, biri diğerini nakzeder şekilde (İş-Mer İnşaat A.Ş.) ve (Erzurum Spor Kulübü Başkanlığı) ibareleri üst üste yazılı olup, bu şahıslardan hangisinin gerçek lehdar olduğu anlaşılmamaktadır. Şu halde ortada şeklen dahi mevcut bir bononun varlığından söz edilemez. Lehdar hanesinde gösterilen şahsın yanına başka bir şahsın adı yazılmak suretiyle kambiyo alacağının adı sonradan yazılan şahsa geçmesi ise mümkün değildir.

3 - Nihayet Fahrettin A. dışındaki davalıların vekili duruşma tutanağına geçen beyanlarında müvekkillerinin gerek davacılardan gerek ciro silsilesi nedeniyle birbirlerinden alacaklı olmadıklarını; lehdar hanesi boş olarak davalı Erzurum Spor Kulübü'ne bağış olarak davalı Fahrettin tarafından verilen bononun diğer davalı İş-Mer. İnşaat A.Ş.nin kredisinden yararlanılarak davalı Denizcilik Bankası T.A.Ş. Erzurum Şubesine kırdırılarak kredi temin edildiğini; daha sonra kredi borcu ödendiğinden Bankanın bonoyu İş-Mer İnşaat A.Ş.'ne, anılan şirketin de Erzurum Spor Kulübü'ne iade ettiğini açıklamıştır. Bu iadeler neticesi bonoyu elinde bulunduran Erzurum Spor Kulubü adına isticvap olunan Kulüp başkanı da Kulüp ile davacılar arasında bir borç münasebetli bulunmadığını, bononun davacılar tarafından diğer müteahhitlerin ihaleye girmemesini temin için düzenlendiğini haricen öğrendiğini söylemiştir. Bütün bu beyanlar nizalı bononun ihaleye fesat karıştırmak gibi ahlaka aykırı bir sebeple düzenlendiğini ve bu itibarla geçersiz olduğunu, geçersizlik sebebinin tüm davalılarca bilindiğini ve tüm bunların dışında bonoda imzaları ve adları yazılı alacaklı davalıların davacılardan alacaklı olmadıklarını açıkça beyan etmiş oldukları halde, aksine düşüncelerle davanın Erzurum Spor Kulübü, İş-Mer. İnşaat A.Ş. ve Denizcilik Bankası T.A.Ş. yönünden reddedilmiş olması isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir.

 

SONUÇ : Yukarıda 1 numaralı bentte yazılı nedenlerle davalı Fahrettin A. hakkında sonucu itibariyle doğru bulunan red kararının adıgeçen davalı bakımından onanmasına, hükmün 2 ve 3 numaralı bentlerde açıklanan nedenlerle diğer davalılar bakımından BOZULMASINA, 8.11.1988 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972