DAVA : Taraflar arasındaki davadan dolayı Ankara Asliye 1. Ticaret Mahkemesince verilen 27.4.1988 tarih ve 15-307 sayılı hükmün temyizen tetkiki davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

 

KARAR : Davacı vekili, müvekkili şirketin "İnterplast" markası ile 12.8.1986 tarihinde tescilli sıva sabun makinasının Türkiye'de ilk üreticisi olduğunu, davalının 15.1.1987 tarihinden itibaren geçerli olan "Pak" markası ile aynı malı ürettiğini, davalının ürettiği sıvı sabun makinasının müvekkilinin ürettiği mal ile bütün ölçülerinin ve özelliklerinin aynı olduğu ve müvekkili malının taklit edildiğini, bunun iltibasa sebebiyet verdiğini iddia ederek, davalının haksız rekabetinin men'ine, imal edilen mal ve kalıpların imhasına, durumun gazete ile ilanına, 13.751.500 lira maddi, 10.000.000 lira manevi tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş, 10.4.1987 tarihli dilekçe ile maddi ve manevi tazminat istemini atiye terk ettiklerini bildirmiştir.

Davalı vekili, dava konusu sıvı sabun makinasının Alman Henkel firmasınca piyasaya sürüldüğünü, tarafların bu firmanın imalatını kopya ettiklerini, davanın TTK. 62. maddesinde öngörülen sürede açılmadığını, her iki imalatın iç mekanizmasında farklılık olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, iddia ve savunmaya, bilirkişi kurulu raporuna ve toplanan kanıtlara nazaran, davacının dava konusu malı, davalıdan önce üretip tanıtmış olduğu, her iki mamulün harici görünüş itibariyle tıpatıp benzerlik arzettiği, haksız rekabetin oluştuğu gerekçesiyle haksız rekabet yönünden davanın kabulüne, davacının tazminat isteminin atiye terki nedeniyle bu konuda karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.

Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.

Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına ve davada önce veya sonra sadece renk değişiminin haksız rekabet yönünden önemi bulunmamasına göre, davalı vekilinin bütün temyiz itirazları yerinde değildir.

 

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı davalı vekilinin bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün onanmasına, aşağıda yazılı bakiye 1000 lira temyiz ilam harcının temyiz edenden alınmasına, 17.3.1989 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

 

   KARŞI OY YAZISI

Davacı 10.4.1987 tarihli layıhasında maddi ve manevi tazminat taleplerini atiye terk ederek, "12.8.1986 tarih ve 092080 No.lu marka tescil belgesinde de görüldüğü üzere, tescilli marka üretilen sıvı sabun makinasının şeklini de kapsadığını markanın korunmasının şeklin de korunması gerekliğini ve davalının dış görünüş itibariyle aynen taklit ederek haksız rekabete sebebiyet verdiğini" ileri sürerek, haksız rekabetin önlenmesini istemiştir.

Davalı, üstten basılan kol ile çalışan makinayı Avrupa'da ilk kez Alman Henkel firmasının seri üretim yapıp piyasaya sürdüğünü, Türkiye'de ise adı geçen yabancı firmanın geliştirdiği sınai modeli, davacı Interplast ve davalı Pak firmalarının "adeta aynen kopye edercesine uyguladıklarını" davacının iş mahsülünün kopye edilmediğini, tescilli markalar arasında iltibas bulunmadığını savunmuştur.

Bilirkişi kurulundan alınan raporlarda, markalar arasında bir iltibasın söz konusu olmadığı, davacı ve davalının imal ettiği sıvı sabun makinalarının Alman Henkel firmasının ürettiği makinanın taklidi bulunduğu belirtilerek, davacının 12.8.1986 tarihinde ve davalının 15.1.1987 tarihinde "tescil ettirilmiş olan sıvı sabun makinaları" arasında büyük benzerlikler bulunduğu ve davalının renk ayrımı da yaptırmadığına göre TTK.nun 57/5 ve 551 sayılı kanunun 3. maddelerine nazaran mamüller arasında iltibas ve dolayısıyle haksız rekabetin mevcut olduğu sonucuna varılmıştır.

Mahkemece, davacının davalıdan önce sıvı sabun makinaları üretip, Türkiye'de tanıttığı tesbit edilerek haksız rekabetin varlığı kabul edilmiş, ancak hüküm fıkrasında Markalar Kanununa giren bir olay gibi davacının Interplast marka sıvı sabun markasına davalının Pak marka sıvı sabun makinası imal etmek suretiyle "haksız rekabetin men'ine karar verilmiştir.

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Sınai Mülkiyet Dairesi Başkanlığınca verilen marka tescil belgelerinde markaların konulacağı sıvı sabun makinalarının çizim olarak şekli (dizaynı) da gösterilmişse de, Markalar Kanunun 6. maddesine göre markanın konulacağı eşyanın dizaynının tescili mümkün değildir. Davacının "Interplast" markası ile davalının "Pak" markası arasında benzerlik veya iltibas da söz konusu olmadığından markaya önce tescil ettiren davacının Markalar Kanunundan yararlanma olanağı yoktur.

Sınai hukuk (mülkiyet), ihtira hukuku ile sınai model ve resimlere (desenlere) ilişkin düzenlemelerden meydana gelir. Davacının sıvı sabun makinası yapımına dair ihtira beratı mevcut olmadığı gibi İhtira Beratı Kanununun 2. maddesine giren bir faaliyeti de geçmemiştir. Fikir ve Sanat Eserleri, İhtira beratı mevcut olmadığı gibi İhtira Beratı Kanununun 2. maddesine giren bir faaliyeti de geçmemiştir. Fikir ve Sanat Eserleri, İhtira Beratları ve Markalara ilişkin kanunlar kısmen genel haksız fiil (rekabet) hükümlerinin uygulanması niteliğinden olan, kısmen de bu prensiplerden ayrılan özel düzenlemeleri içermektedir. Türkiye'de sınai resimler (desenler) ve sınai modellerle ilgili özel bir düzenleme olmadığından sınai resim ve modeller, ancak genel hükümler çevrçevesinde korunurlar. Uygulanacak hükümler TTK.nun haksız rekabete ilişkin 56 ve devamı maddeleridir.

Türkiye'nin de katıldığı Sınai Mülkiyetin Korunmasına Dair (20 Mart 1883 tarihli) Paris sözleşmesine dahi Ülkelerede (İsviçre, Almanya ve İsveç) ve OMPİ'de (Mülkiyet Hakları Dünya Kurulu Teşkilatında) kabul edilen aynı mahiyetteki kurallara göre; genel olarak yaratıcıları (sahipleri) ve bunların halefleri tarafından, dizayn kanunundaki şarta ve işlemlerin yerine getirilmesiyle yenilik vasfını haiz olan, sınai olarak veya elle seri imalatı (mass production) yapılabilecek mahiyette bulunan ve bir tescil başvurusuna konu olan sınai resimler veya sınai modeller, ancak bu kanunla sağlanan korumadan faydalanırlar. Oysa dava konusu olayda tarafların Alman Henkel Firmasının sıvı sabun makinasının gerek sınai model ve gerekse iç teknik aksamlını aynen kopye ettikleri açık ve kesin biçimde ortaya konmuştur.

İki sınai ve ticari müesseseye ait emtia arasında iltibasa meydan verecek şekilde suiniyetle yapılan hareketler meşru olmayan ekonomik rekabeti teşkil eder. Gerçekten TTK.nun 57. maddesinin 5. bendinde, başkasının emtiası, iş mahsülleriyle iltibaslar meydana getirmeye çalışmak, iyiniyet kurallarına aykırı hareketler arasında sayılmıştır. Maddenin subjektif unsuru, bir başkasının fikir ve emeği ile üzerinde çalışarak meydana getirdiği ve haklı olarak piyasaya sürüp tanıttığı emtianın (sınai modelin) başkası tarafından herhangi bir emek ve çalışmaya ve şöhrete dayanmadan kopye edilmesi veya iltibasa meydan verecek biçimde yapılması haksız rekabet sayılır. Ancak davacının Alman Henkel firmasından aynen kopye etmek suretiyle ürettiği ve piyasaya sürdüğü emtianın korunması yönünden sözü edilen bu subjektif unsur gerçekleşmemiştir. Ekmeden biçilmez.

Açıklanan nedenlerle davacının ürettiği mamüller üzerinde sınai model olarak korunmaya değer sınai mülkiyet hakkı doğmadığından ve açılan davanın reddi gerektiğinden, davanın kabulüne dair mahkeme kararını onayan çoğunluk görüşüne katılmıyorum.

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972