 |
T.C.
YARGITAY
11. Hukuk Dairesi
E:1988/4814
K:1989/1859
T:23.03.1989
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- ALACAK DAVASI
- KUSURSUZ SORUMLULUK
ÖZET : Kusur aranmayan sorumlulukta muhatap kusursuzluğunu kanıtlasa bile bu sorumluluktan kurtulamaz.
(6762 s. TTK. m. 724)
Taraflar arasındaki davadan dolayı, (Konya 1. Asliye Hukuk Mahkemesi)nce verilen 21.12.1987 tarih ve 366-907 sayılı hükmün temyizen tetkiki taraf vekilleri tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla; dosyadaki kağıtlar okundu, gereği konuşulup düşünüldü:
Davacı vekili müvekkili belediyenin satacağı bir dükkanın ihalesine katılmak isteyen dava dışı iki şahsın belediyenin davalı banka nezdindeki hesabına (50.000) TL. teminat akçeleri yatırdıklarını, daha sonra ihaleye girmekten vazgeçen bu iki şahsın teminatlarının iadesi amacıyla davalı bankaya hitaben her biri (50.000)TL.'lik iki adet çek keşide edilerek sözü geçen şahıslara verildiğini, bu çeklerde tahrifat yapılarak birinin (11.000.000)TL.'lık diğerinin (4.500.000)TL.'lık hale dönüştürüldüğünü, davalı banka personelinin basiretsiz davranışları sonucu gerçekte (100.000)TL. ödenmesi gereken Belediye'nin hesabından çeklerin hamillerine toplam (15.500,000)TL. ödeme yapıldığını ileri sürerek fazla ödenen (15.400.000)TL.'nın yasal faiziyle birlikte tahsilini talep etmiştir.
Davalı vekili cevabında C.Savcılığının yaptığı soruşturma sırasında Adli Tıp Grafoloji Bölümü'nce verilen bilirkişi raporunda çeklerin yazı ve rakamlarında kimyasal silintiler yapılarak oluşturulan sahteciliğin iğfal kabiliyetinin bulunduğunun belirtildiğini, yapılan tahrifatın banka personelince fark edilebilecek türden olmadığını, çeklerden birinin arkasına ibraz edenin kimlik belgesi kayıtlarının yazılmamasının sonucu etkilemediğini, ödemelerin çok büyük meblağları içermediğini ve her çek ödemesi için keşideciyle mutabakat sağlanmasını öngören bir kural bulunmadığını, kolayca tahrif edilen çek yapraklarının davacı (keşideci) tarafından bastırıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, dava konusu çeklerdeki tahrifatın büyüteçle dahi fark edilemeyeceğinin uzman bilirkişi kurulunca belirtildiği, bankaların çek tutarlarını öderken keşideci ile mutabakat sağlamasına ilişkin bir kural bulunmadığı, ancak tahrifat sonucu (4.500.000)TL.'lık hale dönüştürülen çeki ödeyen banka yetkililerinin ibraz eden hamilin kimliğini kimlik belgesini inceleyerek kontrol etmedikleri ve bu çekin ödenmesi bakımından bankanın kusurlu sayıldığı gerekçeleriyle (4.450.000)TL.'nın yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline, fazla talebin reddine karar verilmiştir.
Hüküm, taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
1- TTK.nun 724. maddesine göre (tahrif edilmiş bir çeki ödemiş olmasından doğan zarar muhataba ait olur; meğer ki senette keşideci olarak gösterilen kimseye kendisine bırakılan çek defterini iyi saklamış olması gibi bir kusurunun isnadı mümkün olsun) muhatap bankanın bu maddede öngörülen sorumluluğu kusur aranmayan bir sorumluluk olup muhatap kusursuzluğunu ispat etse bile bu sorumluluktan kurtulamaz.
Olayımızda davacının her biri (50.000)TL. tutarı havi olarak keşide ettiği iki adet çekin dava dışı hamillerince tahrifat suretiyle birinin (11.000.000)TL.' lık, diğerinin (4.500.000)TL.'lık hale dönüştürüldüğü, böylece davacının çek hesabından çek hamillerine (15.400.000)TL. fazla ödeme yapıldığı ihtilafsızdır. Bu çeklerin tutarlarında yapılan tahrifatın iğfal kabiliyetini haiz olması, büyüteçle bakılsa bile fark edilemeyecek nitelik taşınması davalı muhatap bankanın TTK.nun 724. maddesinden kaynaklanan kusursuz sorumluluğunu etkilemez. Zira davacı keşideciye mezkür maddenin ikinci cümlesinin öngördüğü biçimde bir kusurun isnadı mümkün değildir.
Bu durumda davanın tamamen kabulüne karar verilmek icap ederken haklı bulunmayan aksine düşüncelerle (11.000.000)TL.'lık çek bedeline ilişkin tahsil talebinin reddi cihetine gidilmesi anılan Yasa hükmüne aykırı olup hükmün davacı yararına bozulması gerekmiştir.
2- Yukarıdaki bentte açıklanan ve hükmün davacı yararına bozulmasını gerektiren hukuki nedenlere göre davalının temyiz itirazlarının reddi icap etmiştir.
Sonuç : Hükmün yukarıda (1) numaralı bentte izah olunan nedenlerle davacı yararına (BOZULMASINA), davalının temyiz itirazlarının (2) numaralı bentte gösterilen nedenle reddine, bakiye 100.000 lira temyiz ilam harcının temyiz eden davacıya iadesine, 23.3.1989 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.