DAVA : Taraflar arasındaki davadan dolayı, (İstanbul 5. Asliye Ticaret mahkemesi)nce verilen 21.10.1987 tarih ve 315-787 sayılı hükmün temyizen tetkiki davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dosyadaki kağıtlar okundu, gereği konuşulup düşünüldü:

 

KARAR : Davacı vekili, dava dışılı (E...Dış Ticaret A.Ş.)'nin davacının emrine ve davalıya hitaben 18.1.1985 tarihli 1.000.000 TL'lik bir çek keşide ettiğini, davacının sadece gümrük işlemleri için vekaletname verdiği dava dışı Resul adlı şahsın bu çeki ele geçirip arkasına davacının ticaret ünvanını yazmak ve kendisine vekil göstermek suretiyle çek tutarını davalı bankadan tahsil ettiğini, oysa davacının Resul'e verdiği vekaletnamede tahsil yetkisinin bulunmadığını, davalı bankanın yetkili personelinin ağır kusurunun çekin gerçek alacaklı davacı yerine başkasına ödenmesine sebebiyet verdiğini ileri sürerek 1.000.000 TL'nin olay tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte tahsilini talep etmiştir.

Davalı vekili cevabında, dava konusu çekin alacaklı hanesinde (B..Giyim sanayii emrine veya hamiline) ibaresinin yazılı olduğunu, bu durumda çekin TTK.nun 697/f.ll maddesine göre hamile yazılı çek sayılması gerektiğini, muhatap bankanın hamile yazılı ibraz edene çek tutarını ödemekle yükümlü olduğunu, Resul'e vekil sıfatıyla değil hamil sıfatıyla ödeme yapıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.

Mahkemece çekin arkasında davacının ticaret unvanı ile adı ve soyadı yazılı ise de davacıya izafe olunan bir ciro imza bulunmadığı, çek tutarının ödendiği Resul'e verilen vekaletnamenin para tahsil yetkisini içermediği, lehdar olarak gerçek veya tüzel bir kişinin isim veya unvanını taşımayan belge hukuken çek sayılmayacağından davalı bankanın bu nedenle de ödeme yapmaması ican ettiği, olayda davacıya isnat olunabilecek bir kusur bulunmayıp kusurun tamamen davalı bankanın personelinde olduğunun bilirkişi raporuyla saptandığı gerekçesiyel 1.000.000 TL'nın keşide tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte tahsiline karar verilmiştir.

Hüküm, davalı vekilince temyiz edilmiştir.

TTK.nun 583/b.6 ve 688/b.5 maddeleri senet lehdarının adı soyadının veya lehdar tüzel bir kişi ise ünvanının senet metnine yazılmış olmasını poliçe ve bono bakımından zorunlu bir unsur olarak saymış anılan Yasanın 584/f.l ve 689/f.l maddeleri de bu unsuru içermeyen senetlerin poliçe ve bono sayılmayacağını belirtimiştir. Buna mukabil çekin yasal unsurlarını belirleyen TTK.nun 692. maddesinde (lehtar) unsuruna yer verilmemiş, diğer kambiyo senetlerinin aksine çekin hamiline yazılı şekilde de düzenlenebileceği TTK.nun 703. maddesinde açıkca vurgulanmıştır.

Öte yandan TTK.nun 697/f. son maddesine göre (kimin lehine keşide edildiği gösterilmemiş olan bir çek hamile yazılı çek hükmündedir). Bu hüküm hem lehdar hanesi boş bırakılan veya çizilen çekleri hem de lehdar hanesinde yazılı ibarenin gerçek veya tüzel bir kişiyi ifade etmediği çekleri kapsar (Prof. Seza REİSOĞLU/Türk Hukukunda ve Bankacılık Uygulamasında Çek; Ankara- 1985, sh: 19). Dava konusu çekte lehdar olarak gösterilen (B..Giyim sanayii) ibaresinin gerçek veya tüzel bir kişinin adını veya unvanını ihtiva etmemesi anılan Yasa hükmü karşısında çekin emri değil hamiline yazılı sayılmasını gerektirip mahkemenin kabulünün aksine çek niteliğini ortadan kaldırmaz.

TTK.nun 697/f.ll maddesi de nizalı çekin nitelendirilmesi bakımından diğer bir hüküm sevk etmekte ve muayyen bir kimse lehine olarak "veya hamiline" kelimesinin ilavesiyle.. keşinde kılanan çekin hamile yazılı çek sayılacağını belirtmektedir. Şu halde (B...Giyim sanayii emrine veya hamiline) ibaresini içeren dava konusu çek bu nedenle de hamiline yazılı bir çek olup, kambiyo alacağının devri için mücerret teslim yeterlidir. Diğer bir deyişle böyle bir çekin geçerli bir şekilde tedavülü için ciro veya temlik beyanına gerek bulunmayıp, yerel mahkemenin (çek lehdarı olarak gösterilen firmanın sahibi olan) davacının cirosu bulunmadığından bahisle çeki davalı bankaya ibraz eden dava dışı Resul'ün şeklen dahi hamil sayılamayacağına ilişkin gerekçesi keza isabetsizdir.

Bu durum karşısında ödenmesi keşidecinin talimatıyla veya mahkeme kararıyla men edilmeyen çeki kendisine ibraz eden Resul'e ödeyen davalı bankanın, muhatap sıfatının gerektirdiği ödeme yükümlülüğünü geçerli olarak yerine getirdiğinin kabul ile davanın reddine karar verilmesi icap ederken aksine düşüncelerle kabulü cihetine gidilmesi bozmayı gerektirmiştir.

 

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün temyiz eden davalı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcının isteği halinde temyiz edene iadesine, 7.2.1989 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972