 |
T.C
YARGITAY
10. HUKUK DAİRESİ
E: 2004/1756
K: 2004/3430
T: 20.4.2004
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- KURUM ZARARININ RÜCUAN ÖDENMESİ
- İŞVERENİN SORUMLULUĞU
- ASIL İŞVEREN-TAŞERON İLİŞKİSİ
İçtihat Özeti: Kendine özgü halefiyet ilkesine dayalı rücu hakkını içeren 506 sayılı Yasanın 26. maddesine dayalı davada, zararlandıncı sigorta olayına maruz kalan sigortalıyı çalıştıran şirket ile diğer davalı şirket arasında asıl işveren-taşeron ilişkisi bulunup bulunmadığı saptanmalıdır. Asıl işveren taşeron itkisinin varlığı için, öncelikle işin başka bir işverenden alınmış olması gerekir. İşin tamamının bir bütün halinde ya da bölümlere ayrılarak başkalarına devredildiği, işten bu yolla tamamen el çekildiği, sigortalı çalıştırılmadığı için işveren sıfatına haiz olunmadığı durumda ise, bunları devralan kişiler alt işveren, devredenlerde asıl işveren olarak nitelendirilir.
(506 s. SSK. m. 26, 87)
İş kazası sonucu sürekli iş göremezlik durumuna giren sigortalıya bağlanan peşin değerli gelirler ile yapılan harcama ve ödemeler nedeniyle uğranılan Kurum zararının rücuan ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; ilâmda yazılı nedenlerle davanın kabulüne ilişkin hükmün süresi içinde duruşmallı olarak temyizen incelenmesi davalılardan S.... Dupont Sabancı Polyester San. A.Ş. Avukatınca istenilmesi üzerine, dosya incelenerek, tetkik hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
İş kazası sonucu sürekli işgöremezlik durumuna giren sigortalı tarafından açılan Kartal 2. iş Mahkemesi'nin 2001/310 E., 2002/565 K. sayılı davasında karara dayanak alınan bilirkişi raporunda, iplik fabrikası inşaatını diğer davalıya yaptırılmasına ilişkin sözleşme hükümlerinden bahisle S.... A.Ş..'nin olayda kusurunun bulunmadığı görüşüne yer verilmiş ve mahkemece anılan davanın yargılaması sonucu verilen kararda S...... A.Ş. hakkındaki davanın reddine karar verilmiş, eldeki davanın yargılaması sürecinde alınan bilirkişi raporlarında ise, asıl işveren konumundaki S.... A.Ş.'nin, işçi sağlığı ve işgüvenliği kurallarına aykırı hareketinin işkazısının gerçekleşmesine %40 oranında etkide bulunduğu sonucuna varılmış ve hüküm de buna uygun olarak kurulmuştur.
Kendine özgü halefiyet ilkesine dayalı rücu hakkını içeren 506 sayılı Yasanın 26. maddesine dayalı davada, sigortalı veya haksahipleri tarafından açılmış davada elde edilen kusur raporlarının bağlayıcılığı, anılan davalarda elde edilen raporların 506 sayılı Yasanın 26. maddesi çerçevesinde işçi sağlığı ve işgüveniiği kuralları yönünden ayrıntılı bir incelemeyi içermesi halinde mümkün olmakla birlikte; davada öncelikle halledilmesi gereken sorun, zararlandırıcı sigorta olayına maruz kalan sigortalıyı çalıştıran K...... Inş. Müh.San. ve Tic. Limited Şirketi ile diğer davalı S.... Dupont Polyester San. A.Ş. arasındaki hukuki ilişkinin niteliğinin, bir başka ifadeyle asıl işveren taşaron ilişkisi bulunup bulunmadığının saptanmasıdır.
506 sayılı Kanunun 87. maddesi hükmüne göre aracı bir işte veya bir işin bölüm veya eklentisinde işverenden iş alan ve kendi adına sigortalı çalıştıran 3. kişidir.
Asıl işveren taşeron ilişkisinin varlığı için öncelikle işin başka bir işverenden alınmış olması, bir başka ifade ile asıl işverenin işverenlik sıfatına devredilen iş dolyısıyla sahip olması, asıl işyeri yada işyerinden sayılan yerlerde kendi adına işçi çalıştırıyor olması gerekir.
İşin belirli bir bölümünde değil de tamamının bir bütün halinde yada bölümlere ayrılarak başkalarına devredildiği, işten bu yolla tamamen el çekildiği, sigortalı çalıştırılmadığı için işveren sıfatına haiz olunmadığı durumda ise, bunları devralan kişiler alt işveren, devredenlerde asıl işveren olarak nitelen-dirilemeyecektir.
Aracı sıfatının kazanılmasında diğer koşullar ise, asıl işverenden istenilen işin, asıl iş yada işyeriyle ilgili işin bir bölümünde veya işyeri eklentilerinde alınmış olması ve bu işte işi alanın kendi işçilerinin çalıştırılması ve bu nedenle de işveren sıfatına sahip olunmasıdır.
Somut olayda; davalı S.......... A.Ş. ile diğer davalı K.......... inş. Müh. San. ve Tic. Limited Şirketi arasındaki fabrika, idari bina, depo, kazan ve ambar binalarının tadil, tamir ve inşasına ilişkin sözleşmenin tüm içerik ve ekleriyle getirtilip, yukarıdaki ilkeler ışığında yapılacak incelemeyle, özellikle S...... A.Ş.'nin tekstürize iplik fabrikası inşaat işini diğer davalıya anahtar teslimi usulü devrettiği, kendi faaliyet alanı dışındaki inşaat işi nedeniyle işten tümüyle el çekmiş olduğu yönündeki iddiaları değerlendirip 506 sayılı Yasanın 87. maddesi koşulları yönünden bir sonuca varılması gereğinin gözetilmemiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davalı S.......... A.Ş. vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle (BOZULMASINA), Davalı S Dupont Sabancı Polyester San. A.Ş. avukatı yararına takdir edilen 375.000.000 lira duruşma avukatlık parasının davacıya yükletilmesine, temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine, 20.4.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi.