T.CYARGITAY10. HUKUK DAİRESİE: 2003/3141K: 2003/3670T: 21.04.2003
Yargıtay içtihatları bölümü

Yargıtay Kararı

YURT DIŞI HİZMET BORÇLANMASI
ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL KARARININ ETKİSİ
KESİN HÜKÜM

İÇTİHAT ÖZETİ: Anayasa Mahkemesinin iptal kararının, elde bulunan ve kesinleşmemiş tüm davalarda uygulanmasının zorunlu bulunduğu hukuksal gerçektir. Ne var ki yukarıda açıklandığı gibi söz konusu iptal kararının kesinleşmemiş tüm davalara uygulanması gerekir. Dava konusu uyuşmazlığın daha önce kesin bir hükümle çözümlenmiş olması dava şartıdır. Mahkemede (Yargıtay'da) resen nazara alınması gerekeceğinden kesin hükmün varlığı halinde davanın reddedilmesi gerekir.

3201 s. K/3,6506 SSK/3,60 Davacı,borçlanmasımn geçerli olduğunun ve 01.07.1996 tarihinden itibaren aylığının ödenmesine devam edilmesi gerektiğinin tespitine karar verilmesini istemiştir. Mahkeme,ilamında belirtildiği şekilde isteğin kabulüne karar vermiştir. Hükmün,davalı Avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki J karar tespit edildi. 08.10. i994 tarihinde yurda kesin dönüş yaptığını beyan ederek 3201 Sayılı Kanun hükümleri uyarınca borçlanma isteminde bulunan ve bu istemi kabul edilerek 02.07.1971 - 20.05.1994 tarihleri arasında Almanya'da gerçekleşen 8338 günlük borçlanma tutarını ödeyerek 17.10.1994 tarihinde tahsis talebinde bulunan ve kendisine 01.11.1994 tarihinden geçerli olmak üzere yaşlılık aylığı bağlanan,02.07.1991-30.06.1993 tarihleri arasında fiilen çalıştığı, 01.07.1993-05.06.1996 tarihleri arasında işsizlik yardımı aldığının belirlenmesi üzerine, borçlanması iptal edilerek yaşlılık aylığı bağlandığı tarihten geçerli olmak üzere kesilen ve 01.11.1994 - 21.12.1997 tarihleri arasında Ödenen yaşlılık aylıkları kendisinden geri istenilen davacı, borçlanmanın geçerli olduğunun ve j yaşlılık aylığının iptaline dair Kurum işleminin iptali ile yaşlılık aylığının; 01.07.1996 tarihinden itibaren ödenmeye devam olunması gerektiğinin tespitine karar verilmesini istemiş, Mahkemece;davacının Kütahya İş Mahkemesinin 1998/7 Esas sayılı dava dosyasında 3201 Sayılı Yasa hükümleri doğrultusunda yapmış olduğu borçlanmanın geçerli olduğunun ve kendisine 01.11.1994 tarihinden geçerli olmak üzere yaşlılık aylığı bağlanmasının tespiti talebi ile açılan davanın reddolunduğu, Tavşanlı Asliye Hukuk Mahkemesinin 1999/53 Esas 2001/8 Karar sayılı dosyasında fuzulen ödenen yaşlılık aylığının istirdadına karar verildiği ve onanarak kesinleştiği anlaşılmış ise de, talebin sosyal güvenlik hukukuna ilişkin olması nedeniyle kesin hüküm kurallarının uygulanmayacağı, 3201 Sayılı Kanunun 3.maddesinin Anayasa mahkemesince iptal edildiğinden bahisle davanın kabulüne karar verilmiştir. 3201 Sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanunun borçlanmanın geçerliliği için yurda kesin dönüşü şart kılan 3. maddesinin Anayasa Mahkemesinin 12.12.2002 gün ve 36/198 Sayılı Kararı ile iptal edilmesi üzerine Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 05.02.2003 gün ve 21-790/61 sayılı kararı ile, borçlanmanın geçerliliği için yurda, kesin dönüşün zorunlu olmadığına ve yurda kesin dönüş koşulu yerine getirilmeksizin yapılan borçlanmaların geçerli olduğuna, ancak yurda kesin dönüş yapılıncaya kadar borçlanma hukuken askıya alınarak 3201 Sayılı Yasanın 6. maddesine göre yurda kesin dönüş yapılmadıkça yaşlılık aylığı bağlanamayacağı ve giderek aylığın başlatılmamasına, şayet bağlanmışsa aylığın kesilerek fuzulen ödenen yaşlılık aylıklarının Kurumca geri istenmesinin mümkün bulunduğu, hukuken askıya alman yaşlılık aylığının yurda kesin dönüşün gerçekleştiği tarihi takip eden aybaşından itibaren yeniden ödenmeye devam olunması gerektiğinin kararlaştırıldığı ve Anayasa Mahkemesinin iptal kararının, elde bulunan ve kesinleşmemiş tüm davalarda uygulanmasının zorunlu bulunduğu hukuksal gerçektir. Ne var ki yukarıda açıklandığı gibi söz konusu iptal kararının kesinleşmemiş tüm davalara uygulanması gerekir.Dava konusu uyuşmazlığın daha önce kesin bir hükümle çözümlenmiş olması dava şartıdır. Mahkemede (Yargıtay'da) resen nazara alınması gerekeceğinden kesin hükmün varlığı halinde davanın reddedilmesi gerekir.Kesin hüküm bireyler ve devlet için hukuki durumda bir kararlılık ortaya koyar.Bununla, hukuki güvenirlilik ve yargı erkine güven sağladığından kamu yararı ile doğrudan etkilidir.Bu nedenle Anayasa Mahkemesinin iptal kararından önce iptal edilen yasa kuralına dayanılarak kesinleşen mahkeme kararının Anayasa Mahkemesi kararından etkilenmeyeceği açıktır. Mahkemece yukarıda açıklanan maddi ve hukuki ilkeler doğrultusunda inceleme yapılarak kesin hüküm varlığı halinde davanın reddine, aksi halde şimdiki gibi karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir. O halde davalı Sosyal Sigortalar Kurumunun bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.

SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 21.04.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi.