 |
T.C.
YARGITAY
10.Hukuk Dairesi
Esas Karar
2002/10389 2003/480
YARGITAY İLAMI
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
Davacı,01.04.1981 - 15.04.1993 tarihleri arasında sigortalı olarak çalıştığının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme,bozmaya uyarak ilamında belirtildiği şekilde isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün,davalı Avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi Suna Memlük tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanaklarından bulunan ve 4056 Sayılı Kanunla Sosyal Sigortalar Kanununa eklenen Geçici 80.madde hükmüne göre aynı kanunun Ek 10.maddesi kapsamına giren sanatçıların; bu nitelikteki çalışma sürelerini borçlanabilmeleri için öncelikle ilgili birlik,sendika,dernek,sanatsal vakıf kuruluşları veya kamu kuruluşlarınca usulüne uygun biçimde düzenlenip Kültür Bakanlığınca onaylanmış borçlanma belgeleri ile 4056 Sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 01.01.1995 tarihinden itibaren 1 yıl içinde Sosyal Sigortalar Kurumuna başvurmaları gerekmektedir.Bu bağlamda;borçlanma başvurusu için öngörülen iş bu 1 yıllık yasal süre; hak düşürücü süre niteliğinde olup, somut olayda;davacının Kuruma karşı,anılan madde kapsamında yasal süre içinde usulünce yapılmış bir borçlanma isteminin bulunmaması nedeniyle davacının sanatçı borçlanmasından yararlanması mümkün değildir.
Diğer taraftan;Dairemizin önceki bozma kararı çevresinde davanın hukuki nitelikçe Ek 10 madde kapsamındaki sigortalı çalışmanın tespiti davası olarak tavsifi durumunda ise,29.06.1978 tarih ve 2167 Sayılı Kanunla Sosyal Sigortalar Kurumuna ek madde olarak eklenen ancak 3520 Sayılı Kanunla Ek Madde 10 olarak numaralandırılan madde hükmü ile bir veya birkaç işverentarafından çalıştırılmış olmaları koşuluyla aradaki çalışma ilişkisinin hizmet,istisna,vekalet yada başka bir işgörme akdi türüne dayanmış olmasına bakılmaksızın Sanatçılar;11.07.1978 tarihinden itibaren zorunlu sigortalı olarak Sosyal Sigortalar Kanunu kapsamına alınarak,bu Kanun hükümlerine tabi tutulmuşlardır.
Hal böyle olunca da; Ek 10.madde kapsamındaki sanatçıların; Sosyal Sigortalar Kurumuna bildirilmeyen bu nitelikteki çalışma sürelerinin tespitine ilişkin olarak işveren ve Kurum aleyhine açmış oldukları davalar; hukuki nitelikçe 506 Sayılı Kanunun 79/10.maddesi hükmünde düzenlenen hizmet tespiti davaları olup; davanın çalışmanın geçtiği yılın sonundan başlayarak hak düşürücü süre niteliğindeki 5 yıllık yasal süre içinde açılması gerekir. Somut olayda; davacının Ek 10.madde kapsamında bulunduğu iddiası ile tespitini isteği çalışma süresi 01.04.1981 - 15.04.1993 dönemine ilişkin bulunup hizmetin geçtiği 1993 yılı sonundan başlayarak 5 yıllık hak düşürücü sürenin geçmesinden sonra 28.05.1999 tarihinde iş bu tespit davası açılmıştır.
Bu durumda; yukarıda açıklanan maddi ve hukuki esaslar gözetilerek davanın reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı biçimde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davalı Kurumun bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA,30.01.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi.