 |
T.C.
YARGITAY
10.Hukuk Dairesi
Esas Karar
2001/5423 2001/5866
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
YARGITAY KARARI
Davacı, 01.04.1992-30.06.1998 tarihleri arasında Bağ-Kur sigortalısı olduğunun tesbitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme bozmaya uyarak ilamında belirtildiği şekilde isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalı Avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
Tarafların iddia ve savunmalarından, davacının primlerini ödediğini ve ileri sürdüğü 1992 den 1998'e kadar geçen sürenin sigortalılıktan sayılmasını istediği, Kurumun ise, oda kaydının silindiği 1992 den itibaren zorunlu sigortalılığı sona erdirerek sonradan yapılan ödemelerin değerlendirilmesine ilişkin olarak istihsal edilen 06.04.2000 tarihli talep üzerine, davacıyı isteğe bağlı sigortalı olarak kayıda almış bulunduğu anlaşılmaktadır.
Her ne kadar dava dilekçesi ekinde bulunan 06.03.2000 tarihli Bağ-Kur hesap özetinde dava konusu süre içerisinde herhangi bir ödeme mevcut olmamakla birlikte, davacının 07.10.1987 de başlayıp 24.11.1999 tarihine kadar süregelen 12 yıl 5 ay 23 gün sigortalılığının bulunduğu anılan tarih itibariyle 130.872.709 lira prim aslı ve 157.209.162 lira gecikme faiziyle birlikte toplam 288.081.871 lira borcu olduğu ve bu borçtan dolayı icraya başvurulduğuna işaret edildiği görülmekte ise de, sonradan Kurumca kabul edilmeyen bu belge de yer alan bilgilerin usulen araştırılıp doğrulanmasında, davacının ödediğini savunduğu primlerin tavsifi de yapılarak dayanaklarının gösterilmesinde ve denetime elverişli şekilde hesapların güncelleştirilmesinde yasal zorunluluk vardır.
Mahkemece yapılacak iş;dava edilen süreler içerisinde herhangi bir ödeme yok ise de, usulen yapılacak araştırma sonucunda davacının 1998 den itibaren yaptığı ödemelerin cebri icra ile veya Kurumun bildirmesi üzerine davacı tarafından zorunlu olarak yatırıldığının saptanması durumunda, Kurumun yapmış olduğu bu tahsilat ile davacıyı sosyal güvenlik koruması altına aldığına güvendirmesine rağmen, sonradan anılan tahsilata ilişkin süreleri sigortalılıktan saymamak suretiyle muaraza çıkarması, bireylerce devlete karşı duyulan güveni sarsacağı gibi, Medeni Kanunun 2. maddesinde öngörüldüğü üzere objektif iyi niyet ile de bağdaştırılamayacağından, bu durumda davanın şimdiki gibi kabulüne karar verilmelidir.
Aksine, oda kaydının silindiği 24.03.1992 tarihinden sonra, 1479 Sayılı Yasanın 24. maddesindeki koşullara uygun biçimde eylemli olarak kendi nam ve hesabına çalışmalarının mevcut olmamasına karşın, Kurumun talebi veya yanıltması da söz konusu olmaksızın, diğer bir anlatımla davacının (davaya dayanak yapılan) iş bu ödemeleri kendiliğinden yapmış olduğunun anlaşılması halinde ise, o tarihte tabi olduğu gelir basamağı gözetilerek 1479 Sayılı Yasanın 48 ve müteakip maddeleri çerçevesinde anılan yasanın 79 ve yönetmeliğin 9/b maddeleri uyarınca yapılacak hesaplamaya göre (Kurum kayıtlarında yer alanlar dışlanmak suretiyle) isteğe bağlı sigortalılık süresi olarak tesbiti cihetine gidilmelidir.
Açıklanan hususlar üzerinde durulmaksızın, hesaplama açısından denetime elverişli bulunmayan yetersiz bilirkişi raporuna dayalı olarak eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurumun bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 18.09.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi.
