Davacı, 1.7.1969-1.4.1978 tarihleri arasında otantik halk oyunları sanatçısı olarak yapmış olduğu çalışmalarından ötürü borçlanmasının geçerli olduğunun tesbitine karar verilmesini istemiştir.

Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde isteğin kabulüne karar vermiştir.

Hükmün, davalı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi R. Ruhiye Kırbaş tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.

Dava sonucu itibarıyla 4056 sayılı Kanun'la 506 sayılı Kanun'a eklenen geçici 80. maddeye dayanılarak yapılan sanatçı borçlanmasının geçerliliğinin tesbiti istenmiştir.

Davacının 17.10.1995 tarihinde 4056 sayılı Kanun'a dayanarak kurumundan borçlanma talebinde bulunduğu, borçlanma belgesinde 1.7.1969-1.4.1978 tarihleri arasında otantik halk oyunları sanatçısı olarak geçen sürenin borçlanılmasının istendiği, borçlanma belgesinin çalışmanın geçtiği işyeri işvereni Azerbeycan Kültür Derneği tarafından düzenlendiği, Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından borçlanma isteğinin kabul edilmediği dosya içeriğindeki delillerden anlaşılmaktadır.

Davanın yasal dayanağını teşkil eden 4056 sayılı Kanun'la 506 sayılı Kanun'a eklenen geçici 80. madde hükmüne göre "17.7.1964 tarih ve 506 sayılı Kanun'un ek 10. maddesi ile kanun kapsamına alınan sigortalılar, örneği kurumca hazırlanan ve ilgili işveren, birlik, sendika, dernek, sanatsal vakıf kuruluşları veya ilgili kamu kuruluşları tarafından usulüne uygun olarak düzenlenip, Kültür Bakanlığı'nca onaylanmış borçlanma belgeleri ile kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde kuruma başvurmaları ve borç ödeme tarihindeki 78. maddeye göre belirlenen asgari günlük kazanç üzerinden hesaplanılacak malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin.. bir defada kuruma ödemeleri şartı ile borçlanma belgesinde kayıtlı meslekleri ile ilgili çalışma sürelerinin tamamını veya bir bölümünü borçlanabilirler.

Borçlandırılan hizmetler, prim veya kesenek ödemek suretiyle geçmiş veya daha önceki borçlandırılmış hizmetlerle birleştirilir." keza 506 sayılı Kanun'a 2167 sayılı Kanun'la eklenen ek 10. madde hükmüne göre de "bir veya birkaç işveren tarafından çalıştırılan film, tiyatro, sahne gösteri, ses ve saz sanatçıları, müzik, resim, heykel, dekoratif ve benzeri diğer uğraşları içine alan bütün güzel sanat kollarında çalışanlar, düşünür ve yazarlar bu kanun hükümlerine tabidirler. Yukarıdaki fıkrada sayılan uğraşı alanlarına kimlerin gireceği, diğer ilgili bakanlık, kurum ve kuruluşların görüşleri de alınmak suretiyle Sosyal Güvenlik Kültür ve Turizm ve Tanıtma Bakanlıkları tarafından birlikte saptanır."

Bu çevrede, 4056 sayılı Kanun'da öngörülen sanatçı hizmet borçlanması için ön koşul, 506 sayılı Kanun'a ek 10. madde ile kapsama alınmış sigortalı niteliğinin taşınmasıdır. Başka ifade ile ancak ek 10. madde ile kapsama alınan sigortalılar, yasada öngörülen diğer koşulların da varlığı halinde sanatçı hizmet borçlanmasından yararlanabilirler. Öte yandan 506 sayılı Kanun'a 2167 sayılı Kanun'la eklenen 10. madde hükmü ile kapsama alınan sanatçılar ise bir veya birkaç işveren tarafından çalıştırılanlardır. Bir veya birkaç işveren tarafından çalıştırılma ise hizmet aktinin unsurlarındandır. Nitekim geçici 80. madde de hizmet aktinin gerekliliği "sigortalılar" deyiminin kullanılması suretiyle pekiştirilmiştir. Giderek 4056 sayılı Kanun doğrultusunda "sigortalılar" sözcüğü ile, 506 sayılı Kanun çevresinde sigortalı kapsamına kimlerin gireceğini belirleyen aynı kanunun 2, 4 ve 6. maddelerinde tanımını bulan kavramlar değiştirilmiş değildir. Bu yönde 506 sayılı Kanun'a 2167 sayılı Kanun'la ek 10. madde ve 4056 sayılı Kanun'la eklenen geçici 80. madde kapsamında sigortalı niteliğinin kazanılabilmesi için 506 sayılı Kanun'un 2, 4 ve 6. maddelerinde öngörülen kavramların ilgililer bakımından gerçekleşmesi başka ifadeyle ile bir veya birkaç işverene ait işyerinde hizmet akti ile ancak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Kültür Bakanlığı tarafından müştereken saptanmış uğraş alanlarına ilişkin ünvanlarla çalışılması zorunludur.

Öte yandan, gerçekten borçlanma belgesi işveren olduğu iddia edilen Azerbeycan Kültür Derneği tarafından düzenlenip Kültür Bakanlığın'ca onandığı görülmektedir. Kuşkusuz borçlanma belgesindeki bilgilerin gerçeği yansıtıp yansıtmadığı mahkemenin denetimine tabidir. Öncelikle davacının adı geçen dernekte 506 sayılı Yasa'ın 2, 4, 6. maddesinde anlatımını bulan sigortalılık koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediğinin hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek biçimde saptanması gereği söz götürmez. Bu bağlamda sözü edilen derneğin tüzüğü getirtilip ne amaçla kurulduğu, uğraşı alanlarının ne olduğu, dernek işyerinin kuruma tescil edilip edilmediği, giderek kimlerin sigortalı gösterildiği, davacının ne sebeple bildirilmediği, davacıya yapılan ödemelerle ilgili belgelerin nelerden ibaret olduğu, ödemelerin ücret bordrolarına dayanılarak yapılıp yapılmadığı, Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nde hangi tarihler arasında okuduğu, devam zorunluluğunun bulunup bulunmadığı, borçlanılan yıllarda başka yerlerde çalışmasının olup olmadığı, varsa her iki çalışmayı nasıl telif ettiği, etraflıca araştırılıp incelenmeli deliller hep birlikte incelenip varılacak sonuç uyarınca karar verilmelidir.

Mahkemece açıklanan bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın varılacak sonuç uyarınca karar verilmelidir.

O halde bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.

SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 26.9.1996 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972