 |
T.C.
YARGITAY
10. Hukuk Dairesi
Esas no : 1995/6583
Karar no : 1995/7105
Tarih : 19.09.1995
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
Davacı davalılardan işverene ait işyerinde 1.6.1989-15.4.1992 tarihine kadar aralıksız ücret karşılığı sigortalı olarak çalıştığının tesbitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılar Avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi R.Ruh K... tarafından düzenlenen raporla dosyaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
Davacı 1.6.1989-15.4.1992 tarihleri arasında TRT kurumu Ankara Televizyonunda hizmet akdiyle çalıştığından bahisle Sosyal Sigortalar Kanunu kapsamında sigortalı sayılması gerektiğinin tesbitini istemiştir.
506 sayılı Kanunun 2.maddesi hükmüne göre bir hizmet aktine dayanarak bir veya birkaç işveren tarafından çalıştırılanlar bu Kanuna göre sigortalı sayılırlar. Hizmet aktinin unsurları hizmetin belirli veya belirli olmayan bir zaman içinde görülmesi hizmet aktinin konusu olan edimin işverene ait işyerinde yerine getirilmesi edimin ifasında işverenin denetim ve gözetimi altında bulunulması edimin ücret karşılığında yapılması ve ücretin zaman esası üzerinden saptanmasıdır. İstisna aktinde ise bir eserin ücret karışlığında yaratılması söz konusudur. İstisna akdinde ücretin tesbitinde eser gözönünde tutulur. İş sahibinin talimat verme yetkisi ise elde edilecek sonuç içindir. Halbuki hizmet aktinde emir ve talimat yetkisi işçinin çalışma yerinin işe başlayış ve sona eriş saatinin işverence tesbiti biçimindedir. Giderek istisna aktinde işin yerinde görülmesi zorunlu değildir
Dava konusu olayda dosyaya ibraz edilen istisna sözleşmesi başlığını içeren sözleşmelerde davacının çeşitli programlarda yönetmen, yönetmen yardımcısı, prodüksiyon amiri ve yardımcısı olarak çalıştığı belirtilmiş olup çalışma süreleri ve yapılacak ödeme miktarları ise değişkendir. Öncelikle sözleşmelerin asılları ile davacıya ait ödeme makbuzları celp edilmeli giderek davacının TRT Kurumundaki çalışma biçimi, sözleşmelerde öngörülen işlerde çalışıp çalışmadığı somutlaştırılarak saptanmalıdır. Bu meyanda 29.1.1992 tarihli çalışma müfettişi raporunda öngörülen saptamalar tüm işyeri kayıtları getirtilip işyeri yetkilileri ile çalışma arkadaşları dinlenmek suretiyle hizmet aktinin yukarıda öngörülen unsurlarının davacı yönünden gerçekleşip gerçekleşmediği başka ifade ile hizmet aktiyle çalışıp çalışmadığı çalışmışsa süresi tek tek belirlenmelidir. Giderek Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 275 nci maddesindeki "Hakimlik mesleğinin gerektirdiği genel ve hukuki bilgi ile çözümlenmesi mümkün olan konularda bilirkişi dinlenemez" hükmü gözönünde bulundurulmalıdır.
Mahkemece, belirtilen maddi ve hukuki esaslar gözetilmeden eksik araştırma ve incelemeyle yetersiz tanık anlatımlarına dayanılarak ve kabule göre de dosyada mevcut tanık anlatımlarına dayanılarak ve kabule göre de dosyada mevcut istisna sözleşmelerinin sürekli çalışmayı öngörmemesine ve Sosyal Sigortalar Kurumuna verilen dönem bordrolarına ayda en fazla 10 gün çalışılmış gibi bildirimlerin yapılmasına rağmen imzalı sözleşmeler ve bildirimler tek tek karşılaştırılıp aksi eşdeğerde delillerle kanıtlanmadan 1.6.1989-15.4.1992 tarihleri arasında sürekli çalışmanın kabulü usule ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 19.9.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi.