 |
T.C.
YARGITAY
10. Hukuk Dairesi
E. 1995/5048
K. 1995/5358
T. 8.6.1995
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
ÜCRETİN ÖDEME ŞEKLİ
SÜREKLİ ÇALIŞMAMA
KISMI ÇALIŞMA
İŞVERENE BAĞIMLIHAMAL
KARAR ÖZETİ: Ücretin ödeme şekli, sigortalı olma koşulunu ortadan kaldırmayacağı gibi, kısmi çalışma halinde de hizmet akti gerçekleşmiş olur.
Bir iş yerinde, iş oldukça buğday boşaltan ve diğer zamanlar işyerinde veya kahvehanede bekleyen hamalın, boşaltma sırasında elini makinaya kaptırıp parmaklarının kopması durumunda; işyerinin kapasitesi, niteliği, iş hacmi saptandıktan sonra, gerekirse bilirkişiye başvurularak, günde kaç saat çalışmış olabileceği belirlenmeli, iddia edilen tarihler arasında, o kadar sürenin tesbitine karar verilmeli kazanın, iş kazası olduğu kabul edilmelidir.
(1475 s. İş K. m.1)
(506 s. SSK. m. 2,11/A)
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde 4.12.1992 - 29.10.1993 tarihleri arasında sigortalı olarak çalıştığının ve yaralanmasıyla sonuçlanan kazanın, işkazası olduğunun tesbitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün, davacı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve tetkik hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi:
Davacı, davalı işverenin işyerinde 4.12.1992-29.10.1993 tarihleri arasında sigortalı olarak çalıştığının ve 29.10.1 993 tarihinde geçirdiği kazanın işkazası olduğunun tesbitine karar verilmesini istemektedir.
Dosyadaki bilgi ve belgeler ile tanık sözlerinden davacının, davalı işverenin işyerinde buğday boşaltma ve yükleme işi yaptığı, olay günü boşaltma işi yaparken elini makinaya kaptırarak parmaklarının koptuğu, kendisinin bu işyerine bağımlı olarak çalıştığı, her zaman değil iş oldukça çalıştığı, sair zamanlar işyerinde veya kahvehanede beklediği anlaşılmaktadır. Görülüyor ki davacı hizmet aktinin unsurlarından olan bağımlılık ve zaman unsuru gerçekleşecek şekilde çalışmıştır Zira işveren kendisini çağırdıkça işe başlamakta, işini işverenin gözetimi ve denetimi altında yapmaktadır. Piyasa ha-malı olmayan, bir işverene bağımlı olarak çalışan hamalların sigortalı sayılacakları Dairemizin yerleşmiş görüşlerindendir.
Ücretin maktu olmayıp boşaltılan buğdayın tonu başına alınmış olması hizmet aktinin varlığını ortadan kaldırmaz. Başka bir anlatımla, ücretin ödeme şekli sigortalı olma koşulunu ortadan kaldırmaz.
Öte yandan, günün tüm iş saatinde sürekli çalışmanın gerçekleşmemesi de hizmet aktinin varlığını ortadan kaldırmaz. Olayda, davacının çalışma saatlerinin tamamında değil sadece yükleme ve boşaltma zamanları çalıştığı anlaşıldığına göre kısmi çalışma (part time) söz konusudur. İşyerinin kapasitesi, niteliği, iş hacmi saptandıktan sonra gerektiğinde bilirkişi düşüncesine de başvurularak davacının günde kaç saat çalışmış olabileceği belirlenmeli, iddia edilen tarihler arasında o kadar sürenin tesbitine karar verilmelidir.
Diğer taraftan, geçirilen kazanın işkazası olduğu konusunda da kuşkuya düşülmemelidir.
Mahkemece açıklanan bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın yazılı düşüncelerle davanın reddine karar verilmiş olması usule ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarda açıklanan nedenlerle (BOZULMASINA), temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 8.6.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi.