 |
T.C.
YARGITAY
10. Hukuk Dairesi
Esas no : 1995/4470
Karar no : 1995/4702
Tarih : 23.5.1995
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde 1.7.1980-20.4.1990 tarihleri arasında asgari ücretle çalıştığının tesbitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, bozmaya uyarak ilamında belirtildiği şekilde isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün, davacı ve davalılardan Kurum Avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi Neslihan Sever tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
Dava, 1.7.1980 ile 20.4.1990 tarihleri arasında davalı işverene ait işyerinde geçen ancak Kuruma bildirilmemiş bulunan çalışmalarının sigortalı hizmet olduğunun tesbiti istemine ilişkindir.
Bu tür davalar nitelikçe kamu düzenine ilişkin bulunduğundan delilleri resen toplanmalıdır. Öte yandan Mahkemece Dairemizin 20.10.1994 tarihli bozma kararına uyulmasına rağmen bozma kararı çevresinde davacıdan diğer delilleri sorularak yöntemince toplanmamıştır. Davalının 12.1.1995 tarihli cevabı yazısı içeriği de gözönünde tutulmak suretiyle tesbite konu döneme ilişkin olarak davacı ile birlikte çalışanlar bordrolardan saptanarak bu kişiler, bordrolara göre başkaca çalışan kişinin bulunmaması halinde ise resen komşu işyeri yetkilileri ile burada çalışanlar saptanarak tanık sıfatıyla dinlenmelidir. Giderek Yılmaz S...'nin ölümünden sonra işyerini işleten eşi davalının ev kadını olup küçük çocuklarının bulunması ve işyerinde faaliyet konusunun saat ve çakmak tamiri olması karşısında davalının işçi çalıştırmadan bu işi yürütüp yürütemeyeceği yada işi yürütme biçimi araştırılmalıdır. Yine işçilik haklarına ilişkin 1990/222 esas sayılı dosya içeriğine nazaran işyerine ait fatura ve belgelerin davacı tarafından düzenlendiği, imzalandığı iddiası karşısında bu konu araştırılmalı giderek işyeri kayıtları ile vergi dairelerinden muhtasar beyannameleri celp edilmeli ve işbu yazılı belgelerde öngörülen hususların aksinin ancak eşdeğer deliller ile ispatlanması gereğide gözönünde tutulmalıdır. Öte yandan davacının 1962 doğumlu olması nedeniyle askerlik süresi saptanmalı ve işten çıkışının bulunması halinde çıkış tarihine nazaran 506 sayılı Kanunun madde 79/8 de öngörülen hakdüşürücü sürenin geçip geçmediği irdelenmeli ve tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre hüküm kurulmalıdır.
Mahkemece belirtilen maddi ve hukuki esaslar gözönünde tutulmadan ve bozma kararı gereği tam olarak yerine getirilmeden eksik araştırma ve inceleme ile hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 23.5.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi.