 |
T.C.
YARGITAY
10. Hukuk Dairesi
E. 1995/10448
K. 1996/1979
T. 12.3.1996
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
SOSYAL YARDIM ZAMMI
ORDU YARDIMLAŞMA KURUMU
KARAR ÖZETİ: Oyak Renault Otomobil Fabrikaları 4.Ş., yasayla kurulan Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun iştiraklerinden olduğu için, Sosyal Sigortalar Kurumu'na, sosyal yardım zammı ödemekle yükümlüdür.
(506 s. SSK. ek m. 24-1)
(205 s. OYAK. K. m. 18/C)
Davacı, davalı Kuruma sosyal yardım zammı borcu bulunmadığının tesbitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve tetkik hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi:
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun ek 24. maddesinin (1) bendidir. Bu madde de, Sosyal Sigortalar Kurumu'na sosyal yardım zammı ödemekle yükümlü Kurumlar açık seçik belirlenmiştir.
Bu durumda hukuksal sorun, Oyak Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş.'nin anılan bent hükmüyle belirlenen yükümlülük kapsamına girip girmeyeceği konusudur.
Oyak Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş.'nin, 205 sayılı Kanunla kurulmuş olan Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun "bağlı ortaklığı" olduğu ve Kurum'un adı geçen Anonim Şirket'in %41.66 hissesine sahip olduğu dosya içeriğindeki belgelerden anlaşılmaktadır.
Bentde ikinci "ve" bağlantısına kadar olan bölümde "Kanunla ve Kanunların verdiği yetkiye istinaden kurulan kuruluşlar" dan sözedilmiştir. Yukarıda belirtildiği gibi, Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun kanunla kurulduğu ortadadır.
Davacı Anonim Şirket, kanunla kurulan Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun % 41,66 oranında payı na sahip olduğu için "bağlı ortaklık ve iştiraki" olduğunda da kuşku duyulmaz.
Tartışma konusu olan yön, bentde ikinci "ve" bağlantısından sonraki bölümde yer alan "müessese, bağlı ortaklık ve iştirak" sözcüklerinin, sadece 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamına girenlere mi şamil olduğu, yoksa 2. "ve"ye kadar olan, Genel ve Katma Bütçeli İdareler, Mahalli İdareler, Döner Sermayeli Kuruluşlar ile Kanunlar ve Kanunların verdiği yetkiye istinaden Kurulan kuruluşların müessese, bağlı ortaklık ve iştiraklerini de içerip içermediği yönüdür. Bu son kez anılan kuruluşların dahi, müessese, bağlı ortaklık ve iştirakleri mevcuttur. Bu durumda, yasakoyucu bilinçli bir şekilde, bunların hepsini, eşitliği sağlama düşüncesiyle, aynı kurala tabi tutulmuştur.
Öte yandan, dil bilgisi kurallarına göre cümlenin 2. "ve" bağlantısı baştaki "ve"den sonraki bölümler arasında vazgeçilmez bir bağlantı kurmak için kullanılmıştır. "Veya" sözcüğünün kullanılmasından özenle sakınılmıştır.
Bu durumda, Kanun öncelikle lafzıyla mer'i olacağına göre, artık "müessese, bağlı ortaklık, iştirak" sözcükleri sadece 2. "ve"den aşağıdaki233 sayılı Kanuna tabi olanlara mahsustur denemez. Bu yorum tarzı Kanunun 1M-zina ters düştüğü gibi, anayasal eşitlik ilkesine aykırı olur.
Bu nedenlerle davacı Oyak Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş. hukuki açıdan, 506 sayılı Kanunun Ek 24/1 maddesinde öngörülen Sosyal Sigortalar Kurumu'na sosyal yardım zammı ödemekle yükümlü kurumlardandır.
Ne varki, davacı şirket dava dilekçesinde; davaya konu sosyal yardım zammının bir kesiminin yasal koşullar oluşmadığı halde talep edildiğini iddia ettiğinden, bu konu gerekirse ehil bilirkişiden rapor alınmak suretiyle araştırılmalıdır.
Mahkemece belirtilen maddi ve hukuki esaslar gözönünde tutulmadan, davacı Oyak Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş.'nin, hukuki açıdan 506 sayılı Kanunun Ek 24/1 kapsamındaki kuruluşlardan olmaması nedeniyle dava konusu sosyal yardım zammından sorumlu tutulamayacağından bahisle davanın kabulü usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum'un bu yönü amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle (BOZULMASINA), Üye Yılmaz Darendelioğlu ve Erdoğan Aktekin'in muhalefetlerine karşı Başkan Teoman Ozanoğlu, Üye Resul Aslanköylü ve Davut Topçuoğlu'nun oylarıyla ve oyçokluğuyla 12.3.1996 gününde karar verildi.
KARŞI OY YAZISI
1- 506 sayılı Kanunun Ek 24. maddesinin sözündeki anlam:
Maddenin (L) bendinde yer alan "233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında teşekkül ve kuruluşlarla bunların müessese, bağlı ortaklık ve iştirakleri" tümcesi, sözü geçen KHK.'ye ve giderek daha önce aynı konuyu düzenleyen 440 ve 2929 sayılı Kanunlara özgü bir deyimdir. Bu deyim çok sayıda yasada kullanılan kalıplaşmış bir deyimdir. İşte örnekleri:
a) 6183 sayılı "Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanunun 3986 sayılı Kanunla değişik 7011. maddesi, "233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine tabi iktisadi devlet teşekkülleri, kamu iktisadi kuruluşları, bunların müesseseleri, bağlı ortaklıkları, iştirakleri..." tümcesiyle başlamaktadır.
b) 24.12.1980 tarih, 2363 sayılı Kanunun değişik 3. maddesinin son fıkrası:
"...Türkiye Radyo Televizyon kurumu, T.C. Merkez Bankası ve Milli Piyango İdaresi... ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamına göre teşekkül ve kuruluşlarla bunların müessese, bağlı ortaklık ve iştirakleri..." ibaresini içermektedir.
Burada adı geçen TRT, Merkez Bankası ve Milli Piyango İdaresi'nin hiç bir müessesesi, bağlı ortaklığı ve iştiraki yoktur, olamaz da..." O halde, "müessese, bağlıortaklık ve iştirakler" sözcüklerinin 233 sayılı KHK.'ye özgü bir deyim olduğunu kabul etmekte zorunluluk vardır.
c) Yukarıda yazılı örnekleri çoğaltmak mümkündür. Yalnızca kanun tarihini ve sayısını vermekle yetiniyoruz:
24.11.1994 gün, 4046 sayılı Kanun m. 1/f
17.7.1964 gün, 506 sayılı Kanun m. 83.
2- (L) bendinin özündeki anlam:
Kanunun emekli sigortalılara da ödenmesini öngö~iüğü sosyal yardım zamlarının, Sosyal Sigortalar Kurumu'nun yükünü hafifletmek düşüncesiyle, kamu kurum ve kuruluşlarına yansıtılması amaçlanmıştır. Hiç bir zaman Ticaret Kanunu hükümleri çevresinde kurulmuş bir Anonim Şirketin bu kapsama alınması düşünülmemiştir. Özel teşebbüs ürünü olan ve Anayasanın 47 ve 48. maddeleri gereğince Devlet koruması altında bulunan bir Anonim Şirketin aniden bir yük altına sokulması Anayasaya da aykırıdır.
Açıklanan nedenlerle kararın o n a n m a s ı gerekirken bozulması kararına katılmamaktayız.
Yılmaz DARENDELİOĞLU Erdoğan AKTEKİN
Üye Üye
