 |
T.C.
YARGITAY
10. Hukuk Dairesi
E. 1993/8030
K. 1994/1336
T. 1.2.1994
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
ÖNCEKİ ÇALIŞMIŞLIĞIN TESBİTİ
(Resmi kayıtlar)
(Eşdeğer deliller)
(İşyerinin yasa kapsamına alınması)
KARAR ÖZETİ: Sosyal Sigortalar Kurumu ' na bildirilmeyen önceki çalışmışlıkların tesbiti davalarında; iş yerinin yasa kapsamına alındığı tarih nazara alınmalı, müfettiş tutanağı, işçilik ödemesi dönemlerine ait kayıtlar, stopaj listeleri, muhtasar beyannameler resmi makamlardan getirtilmelidir. Bunların aksi, ancak eşdeğer belgelerle ispatlanabilir.
Tanık dinlenecekse, davacı ile birlikte çalışan kişiler veya işyeri komşuları dinlenmelidir.
(506 s. SSK. m. 79)
Davacı, davalı işverene ait işyerinde 1.1.1977-1.12.1990 tarihleri arasında aralıksız olarak çalıştığının tesbitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, Sosyal Sigortalar Kurumu avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve tetkik hakimi tarafından düzenlenen raporla, dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi:
Dava, 1.1.1977 ile 1.12.1990 tarihleri arasında davalıya ait işyerinde hizmet akdine davalı olarak geçen ve Kurum'a kayıt ve tescil edilmeyen hizmetlerin tesbitine ilişkindir. Davalı işverene ait yedek parça satış işyerine ilişkin olarak tesbite konu süre dahilindeki 7.8.1979 tarihli tutanakta işverenin bizzat çalıştığı saptanmıştır. İşveren 13.10.1980 tarihli dilekçesinde, 1978 yılı 11. aydan sonra 1979 yılının altıncı ayına kadar çalışan olmadığını beyan etmesine rağmen, duruşmada davayı kabul etmiş olup çelişki giderilmemiştir. Keza, 29.7.1987 tarihli müfettiş tutanağına göre işyeri kayıtlarının incelenmesinde 979-980-982 yılı defterlerinde işçilik ödemesine rastlanmamış olup aksinin eşdeğer delillerle ispatı gerekmektedir. Keza 11.12.1978 tarihli tutanaktaki 1977-1978 (30.10.1 978e kadar) yıllarına ait işyeri kayıtları tetkikinde işçilik ödemesi olan dönemler itibariyle bunların davacıya ait olup olmadığı incelenmeli, davacıya ait işçilik ödemesi olmadığının saptanması halinde aksinin yine tanık anlatılarıyla ispatına cevaz verilmemelidir. Giderek işveren yedek parçacılıktan 31.11.1975 ile 31.12.1982 keza kasaplık işinden 15.10.1983 ile 31.12.1990 tarihleri arasında vergi mükellefi bulunması karşısında işverence verilen muhtasar beyannameler incelenerek davacının adının bulunup bulunmadığı araştırılmalı, ayrıca vergi kayıtları itibariyle 1.1.1983 ile 15.10.1983 için kabul kararı verilmemeli ve kasaplık işinden dolayı işyerinin yasa kapsamına alınma tarihinin 1.1.1984 olması karşısında oluşan çelişki giderilmelidir. Yine işverence ibraz edilen tesbite konu bir kısım yıllara ait bordrolarda davacının adı bulunmamakta ise de bir kısım stopaj listelerinde adının geçmesi karşısında bu listelerin asılları resmi makamlardan celbedilmeli ve sonucuna göre adının bulunmaması halinde ve işbu yazılı belgelerin aksinin ispatlanmadığı kabul edilmelidir. Giderek hükme esas kılınan davacı tanıkları, davacının arkadaşları olup onunla işyerinde çalışan kişiler değillerdir ve mahkemece mümkün olduğunca işyerinde davacı ile birlikte çalışan kişiler yada işyeri komşuları tanık sıfatıyla dinlenmelidir.
Mahkemece belirtilen maddi ve hukuki esaslar gözetilmeden eksik araştırma ve inceleme ile ve taleple bağlılık ilkesine aykırı biçimde çalışma süresinin bitiminin 1.12.1990 yerine 31.12.1990 olarak kabulü ile hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum'un bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarda açıklanan nedenlerle(BOZULMASINA), 1.2.1994 gününde oybirliğiyle karar verildi.