T.C. YARGITAY 10. Hukuk Dairesi E: 1992/1576 K: 1992/9937
Yargıtay içtihatları bölümü

Yargıtay Kararı

T: 02.11.1992

Davaci; Kurum işleminin iptaliyle, emekli maaşının tahsis tarihinden itibaren son ücretinin % 70'i üzerinden hesaplanmasına, 5000 günden fazla çalışmaları için % 1 ilave edilmesine, sosyal yardım zammının tam olarak ödenmesine ve noksan ödenen alacaklardan şimdilik 1.000.000.-TL.nin tahsiline karar verilmesini istemiştir. Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir. Hükmün, davalı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve tetkik hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi:

KARAR : Davacı, 3575 sayılı Kanunla kurulan ve sonradan 991 sayılı Kanunla Sosyal Sigortalar Kurumu'na devredilen Askeri Fabrikalar Tekaüt Sandığı iştirakçisi olup, 31.8.1989 günlü dilekçesiyle, anılan kanun hükümlerine göre yaşlılık aylığı bağlaması isteminde bulunmuş ve Kurum tarafından da üst gösterge tablosunun 4050 gösterge rakamı üzerinde ve % 50 oranı esas tutulmak suretiyle aylık bağlanmıştır. Davacı, şimdi, davasında; 991 sayılı Kanunun geçici 1. maddesiyle tanınmış bulunan seçimlik hakkını kullanarak aylık bağlanmasını istediğine göre, son ücretinin % 70'inin yaşlılık aylığı olarak verilmesi ve sosyal yardım zammının da 34.000.-TL. değil, 53.000.-TL. olması gerektiğini ileri sürmekte ve eksik ödemeden dolayı biriken aylık farkları toplamından şimdilik 1.000.000.- TL.nin tahsilini istemektedir. Mahkemece, dava kısmen kabul edilerek, aylık farkı alacağından dolayı, taleple bağlı kalınarak 1.000.000.- TL.nin tahsiline, sosyal yardım zammına ilişkin davanın ise reddine gerekçe kısmında karar verilmiştir. Karar, davalı Kurum tarafından temyiz edilmektedir. 1 - 3575 sayılı Kanun, yaşlılık aylığının, emekliye sevk tarihinde alınmakta olan aylık veya yevmiyelerin aylık tutarı üzerinden hesaplanmasını öngörmüş, 991 sayılı Kanunun geçici 1. maddesiyle de, yaşlılık aylığının ilgili sandık Kanunlarındaki esaslar çerçevesinde bağlanması kuralı getirilmiş ve nihayet 1189 sayılı Kanunla da aylık bağlama oranı % 70 olarak belirlenmiştir. Ancak, 506 sayılı Kanuna 6.3.1981 günlü, 2422 sayılı Kanunla eklenen maddelerle gelir ve aylıkların hesaplanmasında katsayı esasına dayalı gösterge sisteminin uygulanması kabul edilmiştir. Bu sistem içerisinde 3575 ve 991 sayılı Kanunların yukarıda değinilen kuralları saklı tutulmamış tersine, sözü geçen ek maddelerden ek 2. maddenin (c) bendinde; "991 sayılı Kanunla Kuruma devredilen sandıklar mevzuatına göre bağlanacak aylıklar için düzenlenecek gösterge tesbit tablosunda, sigortalının aylık bağlanmasında nazara alınan kazancının ait olduğu tarihteki prim hesabına esas asgari kazancının yıllık tutarı taban sayısını, aynı tarihteki azami günlük kazancın yıllık tutarı tavan sayısını oluşturur" kuralına yer verilmiştir. Ek 2. madde daha sonra 3395 sayılı Kanunla değiştirilirken gösterge sistemi korunmuş ve sözkonusu sandıklar yönünden de üst gösterge tablosu getirilmiştir. Açıklanan düzenlemeler nedeniyle, 991 sayılı Kanunun geçici 1. maddesinin yaptığı yollama sonucu yeniden uygulamaya sokulan mülga 3575 sayılı Kanunun en son ücreti esas alan hükmü geçerliliğini yitirmiştir. Bu bakımdan yaşlılık aylığı hesabını gösterge tablosuna göre yapan Kurum işlemi doğrudur. 2 - 2422 ve 3395 sayılı Kanunlarla yapılan değişikliklerde, aylık bağlama oranını % 70 olarak belirleyen ve yukarıda değinilen düzenlemeye dokunulmamış olduğundan, özel-genel hüküm karşılaşmasında özel hükmün uygulanması ve bunun sonucu olarak mahkemece davacının yaşlılık aylığının hesabında % 70 oranının esas tutulması doğrudur. Kurum'un, bu noktaya ilişen temyiz itirazlarının reddi gerekir. 3 - 506 sayılı Kanunun geçici 69. maddesi, üst gösterge tablosu üzerinden yaşlılık aylığı bağlanabilmesini 1.1.1988 tarihinden başlayarak en az bir takvim yılı boyunca tavan göstergeden prim ödenmiş olması koşuluna bağlamıştır. Anılan madde hükmü, üst gösterge tablosunun tavan rakamı üzerinden yaşlılık aylığı bağlanmasını 5 takvim yılı boyunca tavandan prim ödenmesini de ayrıca öngörmekte ve 5 takvim yılından az ödemeler olduğu takdirde, takvim yılı sayısına göre azalıp çoğalan bir hesap yöntemi koymuş bulunmaktadır. Davacı 31.8.1989 tarihinde işten ayrılmış olup 1.1.1988 tarihinden başlayarak 5 takvim yılı boyunca tavandan prim ödeme koşulunu yerine getirmemiştir. Bu nedenle davacının 6400 gösterge rakamı üzerinden emekli edilmesi gerektiği görüşünü içeren bilirkişi raporu ve buna dayalı hüküm isabetli sayılamaz. Mahkemece yapılacak iş, davacının üst gösterge tablosu üzerinden prim ödemesi kaç takvim yılı sürmüşse, buna göre 506 sayılı Kanunun geçici 69. maddesinin öngördüğü sistem içerisinde karşılığı olan gösterge rakamını saptamak, şayet bu rakam Kurum'un uyguladığı gösterge rakamından fazla çıkarsa bu fazlalık ölçüsünde davayı kabul etmek, fazla çıkmazsa, davanın oran dışındaki bu bölümünü de reddetmekten ibarettir. O halde, davalı Kurum'un bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.

SONUÇ: : Temyiz edilen hükmün yukarda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, Üye Resul Aslanköylü'nün muhalefetine karşı; Başkan Teoman Ozanoğlu, Üye Orhan Yalçınkaya, Y. Darendelioğlu, Erdoğan Aktekin'in oyralarıyla ve oyçokluğuyla 2.11.1992 gününde oybirliğiyle karar verildi.

KARŞI OY YAZISI 3395 sayılı Yasa üst göstergeden yararlandırılmak suretiyle yaşlılık aylığı bağlanan sigortalıların aylık bağlama oranlarının % 50'den başlatılması gerektiğini hükme bağlamıştır. Bu nedenle aylık bağlama oranını % 70'den başlatan mahkeme kararını doğru bulan çoğunluk görüşüne katılmıyorum. Kararın karşı olmadığım diğer bozma sebepleriyle birlikte bu noktadan dahi bozulması oyundayım.