 |
T.C.
YARGITAY
10. Hukuk Dairesi
E:1991/4212
K:1991/6206
T:13.06.1991
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- YURT DIŞINDA ÇALIŞMANIN DEĞERLENDİRİLMESİ
ÖZET : Yapılan borçlanmanın iptali üzerine, borçlanılan süreye ait ve döviz olarak ödenen primlerin geri verilmesinde, Türk Parası olarak geri verilecek tutar hesaplanırken transfer tarihindeki (Kurumun hesabına Türk Parası olarak kaydedildiği tarihteki) Kur'un esas alınması gerekir.
(2147 s. ÇTHK. m. 4)
Davacı 14.500.000.- TL.nın davalı Kurum'dan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve tetkik hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi:
Dava, 2147 sayılı Yasanın 4. maddesi gereğince yapılan borçlanmanın iptali üzerine, borçlanılan süreye ait olan ve döviz olarak ödenmiş bulunan primlerin geri verilmesi istemiyle açılmıştır. Davacının borçlanılan süreye ait prim tutarı 10.000 DM., 2.5.1985 tarihinde Kurum hesabına yatırdığı uyuşmazlık konusu değildir. Uyuşmazlık, geri verme işleminin hangi tarihteki kur esas alınarak yapılması gerektiği noktasında toplanmaktadır. Başka bir anlatımla, ödenecek Türk Parası'nın, talep tarihindeki kur üzerinden mi, yoksa dövizin Kurum hesabına girdiği tarihteki kur üzerinden mi hesaplanacağına ilişkindir.
Sorunun çözümü için transfer edilen (Kurum hesabına geçen) dövizin, Kurum hesabına geçtiği tarihteki Kur'un saptanması gerektiği sözgötürmez. Zira, döviz olarak gönderilen miktar, Kurum hesabına; transfer tarihindeki (Kurum hesabına girdiği tarihteki) kur esas alınarak Türk Parası'na çevrilmek suretiyle Kurum hesabına kaydedilmektedir. Bu nedenle, geri verilecek miktarın belirlenmesinde transfer tarihindeki kur üzerinden hesaplanan ve Kurum hesabına geçen, davacı tarafından ödenen döviz karşılığı Türk Parası olduğu ortadadır. Hal böyle olunca, Türk Parası olarak geri verilecek miktarın hesabında transfer tarihindeki (Kurum hesabına Türk Parası olarak kaydedildiği tarihteki Kur'un) esas alınması gerektiği açık-seçiktir. Dairemizin oturmuş ve yerleşmiş görüşleri de bu doğrultudadır.
Yapılacak iş, davacı tarafından ödenen 10.000 Alman Markı'nın davalı Kurum hesabına Türk Parası olarak intikal ettiği tarihteki Kur'un belirlenmesi ve belirlenen kur esas alınmak suretiyle, geri verilecek miktarın saptanması ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken talep tarihindeki Kur'un esas alınması suretiyle yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum'un bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
Sonuç : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 13.6.1991 gününde oybirliğiyle karar verildi.