 |
T.C.
YARGITAY
10. Hukuk Dairesi
E: 1989/964
K: 1989/5114
T: 08.06.1989
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
DAVA : Davacı davalılardan işverenlere ait işyerlerinde geçen çalışmalarının tesbitine karar verilmesini istemiştir. Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılardan Demir Çelik İşletmeleri avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve tetkik hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi :
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı SSK'nun 79/8. maddesidir. Mahkemece, 147.1944-1.10.1950 tarihleri arasındaki çalışmaların tesbitine karar verilmiş, karar işverence temyiz edilmiş bulunduğuna göre, uyuşmazlık, 1.4.1950 tarihinden önceki çalışmaların anılan madde gereğince tesbiti ve sigortalı çalışma olarak değerlendirilmesinin mümkün olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
İhtiyarlık sigortası, 5417 sayılı yasa ile kurulmuş ve 1.4.1950 tarihinde yürürlüğe girmiş, 1.4.1950 tarihinden sonraki hizmet akdi ile çalışmalar diğer koşullar da bulunması halinde sigortalı çalışma sayılmıştır. 5417 sayılı Yasayı değiştiren 6900 sayılı Yasanın 38. maddesinin son fıkrasında "kendileri için işverenler tarafından bordro verilmeyen sigortalılar çalıştıklarını mahkeme kararı ile isbat ederlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen kazanç toplamları ile çalışma gün sayıları nazara alınır" hükmü getirilmiştir. Bordro, verme, prim ödeme yükümlülüğü 5417 sayılı Yasa ile getirilmiş olduğundan, 6900 sayılı Yasanın 38/son maddesi gereğince mahkeme kararı ile tesbit edilip sigortalı hizmet olarak değerlendirilecek hizmetlerin 1.4.1950 tarihinden sonraki hizmetler olduğu, yasa koyucunun, 1.4.1950 tarihinden sonraki sigortalı çalışmaların işverence bildirilmemesi halinde mahkeme kararı ile tesbiti olanağını getirdiği ortadadır. 5417 sayılı Yasanın geçici maddesinde 1.4.1950 tarihinde 35 yaşını bitirmiş olan sigortalılara 1.4.1950 tarihinden önceki 5 yıl içinde en az 1000 gün çalıştığını 1 yıl içinde belgeleme ve belgelenen sürelerin yaşlılık aylığında değerlendirme olanağı getirilmiş bulunmasında, 1.4.1950 tarihinden önceki sürelerin geçici madde dışında sigortalı hizmet olarak değerlendirme olanağı bulunmadığını göstermektedir. 506 sayılı Yasanın 79/8. maddesi de sigortalıların 1.4.1950 tarihinden önce hizmet akti ile geçen çalışmalarının sigortalı çalışma olarak değerlendirme olanağı getirmiş değildir. Usul ve esasları Tüzükte tesbit olunacak belgeleri işveren tarafından verilmeyen sigortalılara çalıştıklarını mahkeme kararı ile isbat etme olanağı verildiğine göre, yasa koyucunun yine ihtiyarlık sigortası yasasının yürürlük tarihinden sonraki çalışmaların mahkeme kararı ile isbat edilmesi halinde değerlendirilmesini amaçladığı açıktır. Eski hizmetlerinin saptanmasını isteyen kişi o hizmetlerin geçtiği dönemde "sigortalı" niteliğini taşımalıdır. Daha açık anlatımla, tesbiti istenen hizmetler, sigortalı olarak geçmiş hizmet niteliğinde olmalıdır. İhtiyarlık sigortası yasası yürürlüğe girmeden önceki çalışmaların sigortalı çalışma olarak tesbiti mümkün değildir. 6.11.1971 tarih ve 2/4 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı gereğince davacının borçlanma yasalarından yararlanmak suretiyle 1.4.1950 tarihinden önceki hizmetlerini değerlendirmesi mümkün iken borçlanma yasalarında belirtilen süreler içinde de başvuruda bulunmadığına göre 1.4.1950 tarihinden önceki çalışmalarının yaşlılık sigortası kolunda değerlendirilmesi olanağı bulunmamaktadır.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeden 1.4.1950 tarihinden önceki istemin kabulü isabetsizdir.
O halde, davalının bu yönü amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, ve temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 8.6.1989 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.