Hukuki.NET

T.C.
YARGITAY
10. Hukuk Dairesi
E:1989/8290
K:1989/9287
T:19.12.1989

Yargıtay içtihatları bölümü

Yargıtay Kararı

 


 
  • ANAYASAL DENETİM
  • ANAYASA MAHKEMESİ
ÖZET : Anayasal denetim, Anayasa Mahkemesi'nce yapıldığına göre; sistemin gereği  olarak  mahkemelerce  bir  yasa veya kanun hükmündeki kararnamenin,  Anayasa Mahkemesi'ne başvurmaksızın, anayasaya aykırı olduğundan  sözedilerek doğrudan yok sayılmasına yasal olanak yoktur.
(2709 s. Anayasa m. 148, 152)
 
Davacı,  3395  sayılı  Kanun  gereğince  alınması  gereken  yaşlılık aylığı ile sosyal yardım zammı farklarından doğan toplam 280.855 liranın tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, İlamında belirtildiği şekilde isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün,  davalı  avukatı  tarafından  temyiz  edilmesi  üzerine;  temyiz  isteğinin süresinde olduğu  anlaşıldıktan  ve  tetkik  hakimi  tarafından  düzenlenen  raporla  dosyadaki  kağıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi:
Davacının borçlanma yoluyla  geçici  gösterge  aylığından  da  yararlanmasının  yasal dayanağını  oluşturan 3395 sayılı Kanunun geçici 5. maddesinin tümü, Anayasa Mahkemesi'nin 26.10.1988 T.  ve  19/33  sayılı  kararıyla  iptal  edilmiştir.  İşbu  iptal  kararında, iptal  ile ortaya çıkacak yasal boşluğun doldurulması için 6 ay önel verilmiş ve yasakoyucu düzenleme yapmadığı,  yasal  boşluğu  doldurmadığı  takdirde, kararın 11.6.1989 da yürürlüğe gireceği öngörülmüş ise de, yasa koyucu, ilk önce 29.12.1988 tarih ve 352 sayılı KHK. ve daha sonra da  24.2.1989  tarih  ve  3522  sayılı Kanunla bu yasal boşluğu doldurmuştur ve bu nedenle Anayasa  Mahkemesi kararı 29.12.1988 de yürürlüğe girmiştir. 352 sayılı KH.Kararname, 3268 ve  3347  sayılı  Kanunlarda  bu  konuda  yetkiye  ilişkin  bir  açıklık olmamasından ötürü, yetkilendirme  dışında  çıkarılmış  ise  de,  anayasal  denetimin Anayasa Mahkemesi eliyle yapıldığı ülkelerden olmanın itibariyle, sistemin özelliği gereği, düzenlemenin bu açıklanan niteliğinin, mahkemelerce re'sen değil, bakılmakta olan davalarda, KH.Kararnamenin  yetki  temelinden  yoksun  olması nedeniyle, Anayasaya aykırı düştüğünden bahisle,  Anayasa Mahkemesi'ne  başvurularak  o  mahkemeye tesbit ettirilmesi gerekirken, mahkemece re'sen yok sayılması isabetsizdir.
Öte  yandan,  24.2.1989  tarih  ve  20090 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3522 sayılı Kanunun  4. maddesiyle, 352 sayılı KH.Kararname yürürlükten kaldırılmış ve fakat kararname içeriği  harfiyyen  benimsenmiş  ve 5. maddesiyle "...Kanunun 29.12.1988 tarihinden geçerli olmak  üzere  yayımı  tarihinde  yürürlüğe  gireceği"  açıklanmış,  diğer  bir  deyimle,  yayımı tarihi  olan  24.2.1989  tarihinden  geriye  doğru  29.12.1988  günü dahil, iki tarih arasındaki dönem  için,  Kanunun geçerli  ve  makable  şamil olduğu hükmü getirilmiştir. Bu Kanunun, katsayı  ve  sosyal  yardım zamlarını donduran 2. maddesiyle, makable teşmil hükmü getiren işbu  5.  maddesinin,  kimi  nedenlerden  Anayasaya  aykırı  olduğu, bir siyasi parti grubu tarafından  Anayasa  Mahkemesi'nde  dava  konusu  yapılmış  ve  söz konusu mahkeme iptal davasının reddine karar vermişti.
Bu durum karşısında, 3395 sayılı Kanunun geçici madde 5 uyarınca alınan geçici gösterge aylıkları,  3522  sayılı  Kanun  madde  2  ve  5  uyarınca,  29.12.1988  tarihinden  itibaren "...Aralık  1988  tarihindeki  gösterge  tabloları  ile  memur  aylıklarına  uygulanan  100 katsayı ve  53.000  TL.  olarak  tesbit  edilmiş sosyal yardım zammına göre hesaplanacak tutarları üzerinden..." ödenmeye devam" edilecektir.
İşbu fiili ve hukuki gerçekler karşısında, Ocak  1989  ayına  ait  yaşlılık  aylığı  ve sosyal  yardım  zammı  farkına  ilişkin  davanın  reddi yerine, kabulüne karar verilmesi, usul ve kanuna aykırıdır.
1.7.1988-31.12.1988  döneminde  (53.000-34.000-19.000)  aylık  sosyal  yardım  farkının 6 aylık tutarı 114.000 TL.nin tahsiline ilişkin davaya gelince:
Davacının,  bu  dönemde,  3395  sayılı  Kanun  geçici  madde 5 uyarınca geçici gösterge tablosundan da yararlanan kişilerden olduğu anlaşılmaktadır. Öte yandan, bu dönemde passif sigortalılara  ödenecek  sosyal  yardım  zammı  4.7.1988  tarih ve 13137 numaralı Bakanlar Kurulu  kararıyla  belirlenmiştir.  Bu  kararname  ve  eki kararda, 15.12.1986 tarih ve 11303 sayılı  kararname  ile  yürürlüğe  konulan  gösterge tablosundan aylık ve gelir alanlara ayda 70.000  TL.,  22.7.1987 tarih ve 11994 sayılı Kararname ile yürürlüğe konulan üst gösterge tablosundan  aylık  ve  gelir  alanlara  ayda  34.000  TL.  sosyal  yardım  zammı ödenmesi öngörülmüştür. Bu kararnamede geçici gösterge tablosundan söz edilmemiştir. Oysa 1.1.1989 1.7.1989  dönemine  ilişkin  13.635 sayılı Kararnamede bu boşluk, bu dönem için giderilmiş (geçici  gösterge  tablosundan  istifade  edenler  dahil)  denilmiş,  1  .7.1989 31 .12.1989 dönemine ilişkin 14411 sayılı Kararnamede ise 3522 sayılı Kanun m. 2 ile 506 sayılı Kanuna eklenen geçici 75.  maddedeki  açıklık  nedeniyle  geçici  gösterge  tablosundan  bahs edilmemiştir.
Öte yandan, 1.7.1988 - 29.12.1988 döneminde yürürlükte olan 3395 sayılı Kanun geçici m. 5'm  son  bendi  "borçlanma talebinde bulunanların tahsisi yapılmış aylıklarının ödenmesine devam  edilir." hükmünü içermektedir. Bu hüküm uyarınca, geçici m. 5'den yararlananlar hem normal gösterge  tablosundan  bağlanan  aylıklarını,  hem  de  geçici  gösterge  aylığını alacaklardır.  O  dönem  için,  Bakanlar  Kurulu  Kararnamesinde,  geçici  gösterge  aylığı alanlara,  sosyal  yardım  zammı  verileceğine  ilişkin  bir  açıklık bulunmadığına göre, geçici gösterge  aylığına  bağlı  olarak sosyal yardım zammı ödenmesi olanaksızdır ve dolayısıyla fark istenmesi de mümkün değildir.
Davacıya  da  evvelce  normal  gösterge  aylığı  bağlanmış,  borçlanması  üzerine geçici gösterge aylığından da yararlandırılmıştır.  Evvelce  bağlanan  normal  gösterge  yaşlılık aylığına  506 sayılı Kanun ek m. 24/a uyarınca sosyal yardım zammı eklenmesi zorunlu olup, o  dönem  için  geçerli  11994 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına göre miktarı belirlenmektedir. Dava  dilekçesinde, normal gösterge tablosundan alınan aylığa bağlı sosyal yardım zammının eksik  alındığına  ilişkin  bir  iddia  yoktur. (53.000-34.000=19.000 x 6 = 114.000)TL. noksan ödeme  farkı  istenmiştir.  Söz  konusu  döneme ilişkin ödeme belgeleri de, dosyada mevcut değildir. Açıklanan fark da, üst gösterge tablosu ile ilgili bulunmaktadır.
Bu durum karşısında gerekti belgeler getirilip, davacının  talebiyle  Hukuk  Usulü Muhakemeleri  Kanunu  m.  74 çevresinde bağlı kalmak kaydıyla, hasıl olacak sonuç uyarınca bir karar  vermek gerekirken, davanın bu kesimi hakkında da yazılı şekilde hüküm kurulmuş bulunması isabetsizdir.
O halde,  davalının  bu  yönleri  amaçlayan  temyiz  itirazları  kabul  edilmeli  ve  hüküm bozulmalıdır.
Sonuç :  Temyiz  edilen  hükmün  yukarıda  açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 19.12.1989 gününde oybirliğiyle karar verildi.
İçtihat:
Hukuk Forumlarından Seçmeler
  • [Sorumluluk hukuku] Dijital Sağlık ve Yasal Düzenlemeler: Bitkisel Ürünlerin Online Satışı 
  • 01.05.2025 13:12
  • 2. küçük dairemde kira artış anlaşmazlığı 
  • 29.04.2025 15:42
  • Sözleşmede anarak whatsapp yazışmalarının yasal bildirim kanalı ilan edilmesi. 
  • 29.04.2025 00:17
  • Sözleşmedeki "görüş alınarak" ifadesi, görüşü alınan tarafa eylemi engelleme hakkı verir mi? 
  • 29.04.2025 00:03
  • [Babalık davaları] Evlat edinilen çocukların eski baba adı değişimi hk. 
  • 27.04.2025 11:06


    Yeni Mevzuat

  • KDV Filo Kiralama Şirketleri (Fleetcorp) Borçlarını Devir ALan Varlık Yönetim Şirketleri 

  • Filo Kiralama Şirketlerinin Borçlarının Varlık Yönetim Şirketlerine Devri Halinde KDV 

  • Trafik kazasında kusuru olmayan alkollü sürücüye kasko hasarı ödenir 

  • Keşide tarihinin tahrif edildiği ve ibraz sürelerinin geçtiği çekler Borçlu olunmadığının Tespiti 

  • İkinci Nesil İnternet Sitelerinin Hukuki Statüsü 




  • YARGITAY KARARLARI :
    İçtihat Arama motoru anasayfa   2007   2006   2005   2004   2003    2002    2001    2000   1999    1998    1997    1996   1995   1994   1993    1992    1991    1990    1989    1988    1987    1986    1985    1984    1983    1982    1981    1980    1979    1978    1977    1976    1975    1974    1973    1927-1972

    Diğer Bölümlerimiz +
    Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

    İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini