 |
T.C.
YARGITAY
10. Ceza Dairesi
E. 1993/7520
K. 1993/12551
T. 19.11.1993
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
3167 SAYILI KANUNA AYKIRI DAVRANIŞ
TAHSİL CİROSU
KARAR ÖZETİ Çekin tahsil cirosu ile devri, hamilin bir başkasını senet bedelini tahsil için görevlendirmesidir.
Tahsil cirosu ciranta tarafından geri alınabilir, tahsil cirosunun çizilmesiyle son bulur ve senet cirantaya geri verilir.
Senedin ve senetle mündemiç hakkın maliki ve taraf daima çekin maliki olan cirantadır. Dava malik olan cirantaya karşı açılır. Çek borçluları cirantaya karşı haiz oldukları def'ileri hamile karşı ileri sürülebilir.
(6762 s. TTK. m. 702)
3167 sayılı Kanuna aykırılıktan sanık Erol'un yapılan yargılanması sonunda; hükümlülüğüne dair, (Ödemiş Aslîye Ceza Mahkemesi)nden verilen 4.12.1992 gün ve 1992/29 esas, 1992/812 karar sayılı hükmün süresi içinde Yargıtay'ca incelenmesi sanık vekili tarafından istenilmiş olduğundan; dava evrakı C. Başsavcılığı'nın bozma isteyen 18.6.1993 tarihli tebliğnamesiyle Daireye gönderilmekle incelenip, gereği düşünüldü:
Çekin tahsil cirosu ile devrinde, senet bedelini bizzat tahsil edemeyen veya etmek istemeyen hamilin bir başkasını (çoğukez bir bankadır) bu işi yapmakla görevlendirmesi halidir.
Tahsil cirosu bir yetkiyi, bir vekaleti ifade ettiğinden herzaman ciranta tarafından geri alınabilir, tahsil cirosunun çizilmesi ile bu yetki son bulur ve senet cirantaya geri verilir.
Tahsil cirosu ile çekin hamili olan banka veya kişi, tahsil cirosunda temlik fonksiyonu olmadığı için, ciro hamili, ciro edilen senedin ve senetle mündemiç hakkın maliki olmamakta, onu sadece çek bedelini tahsil konusunda vekil olarak görevlendirmektedir. Taraf, daima çekin maliki olan cirantadır.
Çek borçluları ancak cirantaya karşı haiz oldukları defilen hamile karşı ileri sürebilirler. Keza çekteki imzanın sahte veya çekin çalınmış olduğuna dair açılacak bir davada hamile karşı değil, fakat çekin maliki durumunda olan cirantaya karşı açılacaktır.
Çek bedelini tahsil etmekle görevlendirilen E.... Bank, suç konusu çeki ciranta Necla'ya gen vermiş olması itibariyle, T.T. Yasasının 702. maddesine göre, müteselsil ve birbirine bağlı ciro nedeniyle yetkili hamildir. E Bank'ın kendi sıfatını çizerek ciranta Necla'ya çeki vermesi normal bir prosedürü ifade eder Hamiline düzenlenmiş suç konusu çek kendi elinde olduğuna göre ciro zincirindeki adını çizmesi de onun hak sahibi olma sıfatını ortadan kaldırmaz. Necla yetkili hamildir.
Bu itibarla, yerel mahkemenin kurduğu hükümde bir isabetsizlik sözkonusu olmadığından tebliğnamedeki bozma düşüncesine iştirak edilmemiştir.
Yapılan yargılamaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, mahkemenin soruşturma sonuçlarına uygun şekilde oluşan inanç ve takdirine, incelenen dosya içeriğine göre sanık vekilinin yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddi ile hükmün isteme aykırı olarak(ONANMASINA), 19.11.1993 günü oybirliğiyle karar verildi.