 |
T.C.
YARGITAY
10. Ceza Dairesi
E. 1992/9914
K. 1992/11599
T. 10.11.1992
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
3167 SAYILI KANUNA AYKIRI DAVRANIŞ
KEŞİDECİNİN DAVA HAKKI
TEBLİGAT
ÖZET Keşideci çekin ibrazından önce mahkemeye başvurarak ihtiyati tedbir kararı almak suretiyle muhatap bankanın ödemelerini durdurabildiğinden ve 10 gün içinde dava açarak temel borç ilişkisinde çekle ödemeyi gerektiren bir konu olmadığını ileri sürebildiğinden, öncelikle Asliye hukuk mahkemesinde açılan davanın dosyası celbedilip bu yönler incelenmeli, sonucuna göre sanığın hukuki durumu tayin edilmelidir.
(3167 s. Çek K. m. 16)
(6762 s. TTK. m. 711)
3167 sayılı Kanuna aykırılıktan sanık Abdurrahman'ın yapılan yargılaması sonunda; eylemine uyan 3167 sayılı Yasanın 16/1., TCK.nun 59. ve 3506 sayılı Yasa ile değişik 647 sayılı Yasanın 4. maddeleri gereğince 1.500.000 TL. ağır para cezası ile hükümlülüğüne, 1 yıl süreyle bankalarda çek hesabı açmasının ve çek keşide etmesinin yasaklanmasına, cezasının teciline dair, (Erzurum 1. Asliye Ceza Mahkemesi)nden verilen 19.12.1991 gün ve 1991/117 esas, 1991/891 karar sayılı hükmün süresi içinde Yargıtay'ca incelenmesi sanık ve vekili tarafından istenilmiş olduğundan; dava evrakı C. Başsavcılığı'nın bozma isteyen 30.6.1992 tarihli tebliğnamesi ile Daireye gönderilmekle incelenip, gereği düşünüldü:
Sair temyiz itirazları yerinde değilse de;
1- Her çek keşidesi, mutlaka keşideci ile lehdar veya hamil arasındaki bir borç ilişkisine dayanır.
3167 sayılı Yasaya aykırı olarak karşılıksız çek keşide etmek suçunda, objektif sorumluluk esası benimsenmiş ibrazdan önce tüm yasal koşulları haiz bulunan çekin karşılığının muhatap bankada bulunmadığının anlaşılması ile anılan Yasanın 16. maddesinde öngörülen suç oluşmaktadır. Prensip olarak çekte yazılı miktarda borcu olmadığına dair defilerin ve bu amaçla açılan hukuk davaları suçun oluşmasına engel teşkil etmez ve yargılamayı durdurmaz. Ancak; T.T. Yasasının ve Çek Yasası hükümleri ile sınırlı olmak üzere keşideci temel borç ilişkisine dayanarak bazı haklara sahiptir. Keşidecinin çekin ibrazından önce mahkemeye başvurarak ihtiyati tedbir kararı almak suretiyle muhatap bankanın ödemelerini durdurması ve 10 gün içinde dava açarak temel borç ilişkisi de çekle ödemeyi gerektiren bir konu olmadığını ileri sürebilir.
Dosya içeriğinden, keşidecinin 10.10.1990 gününe rastlayan ibraz tarihinde Çat Asliye Hukuk Mahkemesi'nden ithiyati tedbir kararı aldığı ve aynı mahkemenin 1990/63 esasında kayıtlı çekin iptali ile ilgili davanın açıldığı anlaşılmaktadır. İbraz gününde tedbir kararının alınması sanık yararına yorumlanarak ibrazdan önce yapılmış gibi kabulü zorunludur.
Bu nedenlerle, Çat Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 1990/63 esasında kayıtlı dosya celbedilerek, tedbir kararının ibrazdan önce veya aynı gün alınıp alınmadığının, davanın tedbir kararından 10 gün sonra açılıp açılmadığının tesbiti ve yukarda ifade edilen ilkelere uyduğunun saptanması halinde, dava sonucunun beklenmesi ve sonucuna göre sanığın hukuki durumunun tayini gerekirken, bu eksiklik giderilmeden yazılı düşünce ile sanığın hükümlülüğüne karar verilmesi,
2- Muhatap bankaca 3167 sayılı Yasanın 7. maddesine göre zorunlu olduğu ihtaratı yaptığı cevaben bildirilmişse de dosyada mevcut ihtarname ve tebligat evraklarını alan Fikri'nin 5584 sayılı Posta Kanununun 17. maddesinde belirtilen iade taahhütlü mektup almaya yetkili olup olmadığı araştırılarak, yetkili olmadığının anlaşılması halinde anılan maddede yazılı mevzubahis kuralın keşidecinin iyi niyetini göstermek imkanını sağlamak amacına yönelik olduğu da göz önüe alınarak çekin mahkemece bankaya tevdi edilip usulüne uygun 7. maddeye göre zorunlu ihtaratın yapılmasının sağlanması ve bu ihtarat üzerine kanundaki yazılı 7 işgünü içinde düzeltme hakkını kullanıp kullanmadığının araştırılıp belgeleri de eklenerek sonucuna göre bir hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi,
Yasaya aykırı ve sanık ve vekilinin temyiz itirazı bu itibarla yerinde görüldüğünden hükmün isteme uygun olarak (BOZULMASINA), 10.11.1992 gününde oybirliği ile karar verildi.