 |
T.C.
YARGITAY
10. Ceza Dairesi
E. 1992/11586
K. 1992/10436
T. 20.10.1992
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
MEMNU HAKLARIN GERİ VERİLMESİ
ÖZET : TCK.nun ve özel yasalardan kaynaklanan, bir hükümlülük sonucu veya bir ceza şeklinde hükmedilen her nevi ehliyetsizliklerin ve memnu hakların, TCK.nun 122. maddesinde öngörülen süreler geçtikten sonra, istekte bulunan iyi halli hükümlüye geri verilmesinde zorunluluk vardır.
(765 s. TCK. m. 122)
Balıkesir Ağır Ceza Mahkemesi'nin 18.9.1970 tarih ve 1970/107-179 esas ve karar sayılı ilamı dolayısıyla, davalı İbrahim'in memnu haklarının iadesi talebi üzerine yapılan inceleme sonunda; talebin reddine dair, (Balıkesir Ağır Ceza Mahkemesi)nden verilen 19.12.1991 gün ve 1991/289 esas, 1991/352 karar sayılı hükmün süresi içinde Yargıtay'ca incelenmesi sanık (davacı) vekili tarafından istenilmiş olduğundan; dava evrakı C. Başsavcılığı'nın bozma isteyen 29.9.1992 tarihli tebliğ namesi ile Daireye gönderilmekle incelenip, gereği düşünüldü:
Kanunumuzun sistemine göre bu yasaklılık süresiz olduğu hallerde, toplumun suçludan, asil cezanın getirilmesinden sonra da korunması amacı ile uygulanır. Ancak, asli ceza yerine getirildikten sonra, hükümlü hakkında uygulanacak feti veya mütemmim cezanın ömür boyu devam etmesi, cezadan beklenen amaç ile bağdaşmaz.
Bir başka anlatımla, teri veya mütemmim cezanın uygulanmasındaki amaç artık tahakkuk etmiş olabilir. Fer'i veya mütemmim cezanın yerine getirilmesi sırasında hükümlünün toplum için gösterdiği tehlike hali kalkmış, sözü edilen cezanın kendisinden bekleneni gerçekleştirmiş, hükümlü iyi halde yaşamayı sürekli hale getirmiş olabilir. Hükümlü, toplum hayatına uyum sağlamış, dürüst ve namuslu olmayı, yaşam biçimi haline getirmiş olduğu hallerde yasaklanmış olan haklarını yinede kullanamaması, bu cezayı adil bir ceza olmaktan çıkarır.
Bu nedenlerle, Ceza Genel Kurulu'nun 1.6.1987 gün ve 6/201-336 sayılı kararında belirtildiği gibi, T.C. Yasasının 121 ve sonraki maddelerine göre, ister T.C. Yasası ndan isterse özel bir yasadan kaynaklansın, "kamu hizmetlerinden yasaklanma", "memuriyetten mahrumiyet", "seçme ve seçilme hakkından yoksun kılınma", "yasal kısıtlılık altında bulundurulma", "babalık ve kocalık haklarından mahrumiyet", "sürücü belgesinin geri alınması", "emekli maaşından yoksun kılınmak", "meslek ve sanatın tatili", "işyerinin kapatılması" ve benzerleri, gerek bir hükümlülük sonucu ve gerekse ceza şeklinde hükmedilen her nevi ehliyetsizliklerin, memnu hakların geri verilmesi yolu ile ortadan kaldırılmasına yasal bir engel bulunmadığından T.C. Yasasının 122. maddesinde öngörülen süreler geçtikten sonra, istekte bulunan iyi halli hükümlünün memnu haklarının geri verilmesinde zorunluluk vardır.
Bu itibarla, sanık (davacı) vekilinin temyiz itirazları ve tebliğ namede ileri sürülen düşünce yerinde görüldüğünden hükmün gösterilen sebeple (BOZULMASINA), 20.10.1992 günü oybirliğiyle karar verildi.