 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
Y A R G I T A Y
19. HUKUK DAİRESİ
B A Ş K A N L I Ğ I
Esas Karar
97/4595 97/8465
Y A R G I T A Y İ L A M I
Mahkemesi : Beyoğlu 1.Asliye Ticaret Mahkemesi
Tarihi : 12.11.1996
Nosu : 704-543
Davacı : Sitrad S.A. vek. Av. Fulya Dikici
Davalı : Habaş Sınai ve Tıbbi Gazlar İstihsal Endüstrisi
A.Ş. vek. Av. Oğuz Cebe
Taraflar arasındaki birleştirilen alacak davasının yapılan yargılaması
sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen
reddine yönelik olarak verilen hükmün davalı vekilince duruşmalı olarak
temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde
davacı vek. Av. Ata Dinçer ile davalı vek. Av. Oğuz Cebe'nin gelmiş
olmalarıyla duruşmaya başlanarak, hazır bulunan avukatların sözlü
açıklamaları dinlendikten ve temyiz dilekçesinin süresinde olduğu
anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
- K A R A R -
Davacı vekili, taraflar arasında 40.000 ton demir çubuk satışı
konusunda 28.2.1995 tarihli sözleşme akdedildiğini, sözleşmeye göre ilk parti
maldan 14.500 tonunun gönderildiğini, kalan bakiyenin davalının kabulü mümkün
olmayan takiplerine itiraz edilmesi nedeniyle gönderilmediğini ve davalının
sözleşmeyi haksız yere feshettiğini, müvekkilinin ihtiyacı olan malı başka
firmalardan karşıladığını, müvekkilinin bu nedenle 102.500 Dolar zarara
uğradığını ileri sürerek akreditif ve seyahat masrafı ile birlikte 134.937
Doların tahsilini talep etmiş, birleştirilen dosyada 13.309.15 Dolar
sürastarya ücretinin tahsiline karar verilmesini dava etmiştir.
Davalı vekili cevabında, taraflar arasındaki sözleşmenin
imzalanmasından sonra ilk parti malın 14.500 ton olarak davacıya
gönderildiğini, bu sevkiyatta müvekkilinin, davacının iyi niyetle
bağdaşmayan, tehdit niteliğindeki tavır ve davranışları ile karşılaştığını ve
büyük güçlükle sevkiyatı tamamlayabildiğini, satışın FOB satış niteliğinde
olması nedeniyle davacının Amozonia adlı gemiyi gönderip, MTS Denizcilik Ltd.
Şti.ni acenta olarak seçtiğini, yükleme sırasında meydana gelen hasarın
müvekkili tarafından giderilmek istendiği halde, bunun kabul edilmediğini ve
taahhütname istendiğini, bu taahhütnamenin müvekkili tarafından kabul
edilmemesi üzerine acenta firmanın konşimento vermeyeceğini ve geminin limanı
terkedeceğini bildirip tehdit ettiğini, bunun üzerine müvekkili tarafından
tedbir kararı alınarak geminin limanı terketmesinin önlendiğini, ikinci mal
sevkiyatından önce müvekkilinin ilk parti sevkiyatında ortaya çıkan
aksaklıklar nedeniyle sözleşmenin bazı maddelerinin değiştirilmesini, acenta
ve gözetim firmasının yeniden belirlenmesini, akreditifte bazı değişiklikler
yapılmasını talep ettiğini, bu talebin kabul edilmeyerek akreditifin
iptalinin istenmesi üzerine iptal talebinin kabul edildiğini, ilk
sevkiyattaki davacının tutumu ve meydana gelen olaylara göre müvekkilinin
sözleşmedeki şartların değiştirilmesi yönündeki talebinin haklı olduğunu,
davacının kusurlu ve iyi niyetle bağdaşmayan davranışları nedeniyle
sözleşmenin devamının yerine getirilmesine izin ve imkan tanımadığını, bu
nedenle uğradığı zarar varsa buna katlanmak zorunda olduğunu savunarak
davanın reddini istemiştir.
Mahkemece iddia, savunma ve toplanan delillere göre, sözleşme konusu
ikinci parti malın davalı satıcı tarafından teslim edilmediğinin ihtilafsız
olduğu, bu hususta kusurlu olmadığını ispat etmesi gerektiği halde ispat
edemediği, bu nedenle meydana gelen zarardan sorumlu bulunduğu, sözleşmenin
davalı tarafından yerine getirilememesi nedeniyle 25.000 ton malın yüksek
fiyatla başka firmadan alındığı, ton başına 4.10 Dolarlık talebin uygun
olduğu gerekçesiyle 134.937 Doların dava tarihinden 7 faiziyle birlikte
davalıdan tahsiline, sürastarya ücretine ilişkin talebin reddine karar
verilmiş, hüküm davalı vekilince temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici
sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre,
davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının
reddi gerekmiştir.
2-Davacı, davalının taraflar arasındaki sözleşmeyi haksız feshetmesi
nedeniyle ikame alım yaptığını, bu nedenle bir ton malda 4.10 Dolar zarar
ettiğini ileri sürerek 102.500 Doların tahsilini istemiştir. Bilirkişi
raporunda ikame alım nedeniyle davacının zararının ton başına 18 Dolar olduğu
belirtilmiştir. Taraflar arasındaki satış FOB satış, ikame alımla ilgili
satışın CİF olduğu anlaşılmaktadır. Bu iki satış arasındaki fark da
gözetilmek suretiyle davacının ikame alımla ilgili uğradığı gerçek zararın
saptanması gerekir. Bu konuda bilirkişiden ek rapor alınarak davacının zararı
belirlenmelidir.
Diğer taraftan taraflar arasındaki sözleşmede 40.000 ton malın
satıcının seçim hakkına bağlı olarak 5 fazlası ve eksiğinin verilebileceği
kararlaştırılmıştır. Opsiyon hakkı, satıcı olan davalıda olduğundan davalı
kararlaştırılan 5 daha az malı verebileceğine göre davacının zararı
hesaplanırken opsiyon hakkının mahsubu ile teslim edilmeyen bakiye malın
ikame alımından doğan zararın saptanması gerekir. Mahkemece bu yönün gözden
kaçırılması usul ve yasaya aykırıdır.
Davacı akreditif masrafı olarak 31.117 Dolar, seyahat masrafı olarak
1.320 Dolar harcama yaptığını ileri sürmüş, mahkemece bu kalemlerin davacının
zararı olarak davalıdan tahsiline karar verilmiştir. Oysa bu taleplere
ilişkin alacakla ilgili belgeler ibraz edilmemiştir. Bu nedenle davacıdan
akreditif ve seyahat masrafına ilişkin delilleri istenip deliller
değerlendirilerek varılacak sonucuna göre bu taleple ilgili bir karar
verilmesi gerekir. Mahkemece bu yön üzerinde durulmadan alacağın sabit olduğu
kabul edilerek tahsiline karar verilmesi de isabetsiz olup, bozma nedenidir.
SONUÇ : Yukarıda (1) nolu bendde açıklanan nedenlerle davalının diğer
temyiz itirazlarının reddine, (2) nolu bendde açıklanan nedenlerle hükmün
davalı yararına BOZULMASINA, vekili Yargıtay duruşmasında hazır bulunan
davalı yararına takdir edilen 9.000.000. TL. duruşma vekalet ücretinin
davacıdan alınarak davalıya ödenmesine, peşin harcın istek halinde iadesine,
16.10.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye Üye
Y.Mete Günel N.Sucu K.Acar K.O.Şengün A.Başkır
|
