 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
Y A R G I T A Y
21. Hukuk Dairesi
Başkanlığı
Esas Karar
1997/2707 1997/2775
Y A R G I T A Y İ L A M I
Mahkemesi : Elazığ Asliye Hukuk İş Mahkemesi
Tarihi : 20.3.1997
No : 843-187
Davacı : Sebahat Bakırcıoğlu vek. Av. İsmail Erdeniz
Davalı : SSK. Genel Müdürlüğü vekili Av. Hıdır Süt
Davacı, 1.1.1971- 25.5.1975 tarihleri arasında sigortalı olduğunun
tesbitine ve buna ilişkin davalı kurumun iptal kararının iptaline karar
verilmesini istemiştir.
Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar
vermiştir.
Hükmün, davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz
isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi Asuman Celkan
tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği
düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
Davada, 4056 sayılı kanunla 506 sayılı kanuna eklenen geçici 80.
maddeye dayanılarak yapılan sanatçı borçlanmasının geçerliliğinin tesbiti
istenmiştir.
Davacının 16/2/1995 tarihinde 4056 sayılı kanuna dayanarak kurumdan
borçlanma talebinde bulunduğu, borçlanma belgesinde 1.1.1971- 25.5.1975
tarihleri arasında halk oyunları sanatçısı olarak geçen sürenin
borçlanılmasının istendiği, borçlanma belgesinin çalışmanın geçtiği işyeri
işvereni Elazığ Harput Folklor Turizm ve Güzelleştirme Derneği tarafından
düzenlendiği, Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından borçlanma isteğinin kabul
edilmediği dosya içeriğindeki delillerden anlaşılmaktadır.
Davanın yasal dayanağını teşkil eden 4056 sayılı kanunla 506 sayılı
kanuna eklenen geçici 80. madde hükmüne göre "17.7.1964 tarih ve 506 sayılı
kanunun ek 10. maddesi ile kanun kapsamına alınan sigortalılar, örneği
kurumca hazırlanan ve ilgili işveren, birlik, sendika, dernek, sanatsal vakıf
kuruluşları veya ilgili kamu kuruluşları tarafından usulüne uygun olarak
düzenlenip, Kültür Bakanlığınca onaylanmış borçlanma belgeleri ile kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde kuruma başvurmaları ve
borç ödeme tarihindeki 78. maddeye göre belirlenen asgari günlük kazanç
üzerinden hesaplanılacak malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin..
bir defada kuruma ödemeleri şartı ile borçlanma belgesinde kayıtlı meslekleri
ile ilgili çalışma sürelerinin tamamını veya bir bölümünü borçlanabilirler.
Borçlandırılan hizmetler, prim veya kesenek ödemek suretiyle geçmiş
veya daha önceki borçlandırılmış hizmetlerle birleştirilir. Keza 506 sayılı
kanuna 2167 sayılı kanunla eklenen ek 10. madde hükmüne göre de "bir veya
birkaç işveren tarafından çalıştırılan film, tiyatro, sahne gösteri, ses ve
saz sanatçıları, müzik, resim, heykel, dekoratif ve benzeri diğer uğraşıları
içine alan bütün güzel sanat kollarında çalışanlar, düşünür ve yazarlar bu
kanun hükümlerine tabidirler. Yukarıda fıkrada sayılan uğraşı alanlarına
kimlerin gireceği, diğer ilgili Bakanlık, kurum ve kuruluşların görüşleri de
alınmak suretiyle Sosyal Güvenlik Kültür ve Turizm ve Tanıtma Bakanlıkları
tarafından birlikte saptanır."
Bu çevrede, 4056 sayılı kanunda öngörülen sanatçı hizmet borçlanması
için ön koşul, 506 sayılı kanuna ek 10. madde ile kapsama alınmış sigortalı
niteliğinin taşınmasıdır. Başka bir ifade ile ancak ek 10. madde ile kapsama
alınan sigortalılar, yasada öngörülen diğer koşulların da varlığı halinde
sanatçı hizmet borçlanmasından yararlanabilirler. Öte yandan 506 sayılı
kanuna 2167 sayılı kanunla eklenen 10. madde hükmü ile kapsama alınan
sanatçılar ise bir veya birkaç işveren tarafından çalıştırılanlardır. Bir
veya birkaç işveren tarafından çalıştırılma ise hizmet aktinin
unsurlarındandır. Nitekim geçici 80. maddede hizmet aktinin gerekliliği
"sigortalılar" deyiminin kullanılması suretiyle pekiştirilmiştir. Giderek
4056 sayılı kanun doğrultusunda "sigortalılar" sözcüğü ile, 506 sayılı kanun
çevresinde sigortalı kapsamına kimlerin gireceğini belirleyen aynı kanunun 2,
4 ve 6. maddelerinde tanımını bulan kavramlar değiştirilmiş değildir. Bu
yönde 506 sayılı kanuna 2167 sayılı kanunla ek 10. madde ve 4056 sayılı
kanunla eklenen geçici 80. madde kapsamında sigortalı niteliğinin
kazanılabilmesi için 506 sayılı kanunun 2, 4 ve 6. maddelerinde öngörülen
kavramların ilgililer bakımından gerçekleşmesi başka ifadeyle bir veya birkaç
işverene ait işyerinde hizmet akti ile ancak Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı ile Kültür Bakanlığı tarafından müştereken saptanmış uğraş
alanlarına ilişkin ünvanlarla çalışılması zorunludur.
Öte yandan, gerçekten borçlanma belgesi işveren olduğu iddia edilen
Elazığ Harput Folklor Turizm ve Güzelleştirme Derneği tarafından düzenlenip
Kültür Bakanlığınca onandığı görülmektedir. Kuşkusuz borçlanma belgesindeki
bilgilerin gerçeği yansıtıp yansıtmadığı mahkemenin denetimine tabidir.
Öncelikle davacının adı geçen dernekte 506 sayılı yasanın 2, 4 ve 6.
maddesinde anlatımını bulan sigortalılık koşullarının gerçekleşip
gerçekleşmediğinin hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek biçimde
saptanması gereği söz götürmez. Bu bağlamda sözü edilen derneğin tüzüğü
getirtilip ne amaçla kurulduğu, uğraşı alanlarının ne olduğu, dernek
işyerinin kuruma tescil edilip edilmediği giderek kimlerin sigortalı
gösterildiği, davacının ne sebeple bildirilmediği, davacıya yapılan
ödemelerle ilgili belgelerin nelerden ibaret olduğu, ödemelerin ücret
bordrolarına dayanılarak yapılıp yapılmadığı etraflıca araştırılıp
incelenmeli deliller hep birlikte incelenip varılacak sonuç uyarınca karar
verilmelidir.
Mahkemece açıklanan bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın
yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırıdır.
O halde davalının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul
edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA,
28.4.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye Üye
Orhan YALÇINKAYA A.Hamzaoğulları U.Araslı A.Güneren Y.Yasun
|
