 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
Y A R G I T A Y
Hukuk Genel Kurulu
Sayı :
Esas Karar Y A R G I T A Y İ L A M I
97/2-129 97/360
16.4.1997
Özet:Mirasın açıldığı anda yabancı uyruklu kişilerin gayri menkul
yönünden mirasçı olmaları için tebası oldukları devletle karşılıklılık
şartının oluşması gerekir. Bunlar Türk sayılır olsa bile durum değişmez.
Taraflar arasındaki "verasetin iptali" davasından dolayı yapılan
yargılama sonunda; Fatih 3. Sulh Hukuk Mahkemesince davanın kabulüne dair
verilen 31.12.1994 gün ve 1989/923- 1994/1311 sayılı kararın incelenmesi
davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 2. Hukuk Dairesinin
25.4.1995 gün ve 1995/4314-5093 sayılı ilamı ile; (...Davacının murisi
olduğunu iddia ettiği Cemal'in Burgaristan'dan Türkiye'ye geldikten sonra
29.4.1978'de Türk vatandaşı olarak öldüğü nüfus kayıtlarından
anlaşılmaktadır.
Davacı ve kardeşi Sevinç ise babaları ile birlikte Türkiye'ye
gelmemişler, babalarının ölümünden sonra Türkiye'ye gelmiş ve Türk
vatandaşlığına geçmişlerdir. Taraflar arasındaki ihtilaf Türk vatandaşı
olarak ölen kişiye, mirasın açıldığı tarihte Bulgar vatandaşı olan kızlarının
mirasçı olup olamayacağı noktasındadır.
Müteveffa ile davacı ve kardeşi, mirasın açıldığı tarihte ayrı ayrı
devletlerin tabiiyetinde bulunduğu için, uyuşmazlığın çözümünde Devletler
Hususi Hukuku ile ilgili kuralların uygulanması lazımdır. Türkiye
Cumhuriyeti'nin benimsediği, kazai ve ilmi içtihatlarında teyid eylediği
sisteme göre, bir Türk vatandaşına, Türk uyruklu olmayan yabancının mirasçı
olabilmesi için o kimsenin memleketinde, kendi vatandaşlarına bir Türk'ün
mirasçı olabileceğinin kabul edilmiş olması gerekir (2675 sayılı Kanun 22,
2644 sayılı Tapu Kanunu 35).
Türk Yabancılar Hukukunun kuralları ırk esasına göre değil vatandaşlık
esasına göre düzenlenmiştir. Davacının ve kardeşinin Türk soylu olması
kuralın uygulanması bakımından sonuca etkili olamayacağı gibi (Y.H.G.K.
10.2.1993 tarihli 717-39 sayılı kararı) 16.6.1989 tarihinde yürürlüğe giren
3583 sayılı kanunla 2510 sayılı kanuna eklenen ek 33. maddenin de olayla bir
ilgisi yoktur. Miras 29.4.1978 tarihinde açılmış olup, söz konusu kanun daha
sonra yürürlüğe girmiştir.
"Miras ölüm ile açılır" (M.K. 517). "Ehil olmayanlardan başka herkes
kanuni mirasçı veya lehine vasiyet yapılan kimse olabilir" (M.K. 519).
"Mirasçı olabilmek için murisin vefatında mirasçılığa ehil olarak sağ olmak
lazımdır" (M.K. 522). Buradaki ehliyet Medeni Kanunun 8. maddesinde kurala
bağlanan hak ehliyeti olup, ancak kanunların müsaade ettiği nisbette sonuç
doğurur. Şu halde bir kimsenin mirasçı olabilmesi için mirasın açıldığı
tarihteki hukuki durumu önemlidir. Mirasın açıldığı anda mirasçı olmayan
kimsenin sonradan statüsünün değişmesi mirası iktisap eden diğer mirasçıların
haklarını azaltmaz.
Dosya arasında bulunan Adalet Bakanlığının 12.6.1990 tarihli yazısında
gayrimenkul mallara mirasçılık bakımından mirasın açıldığı anda davacı ve
kardeşinin vatandaşı oldukları Bulgaristan'la Tapu Kanununun 35. maddesinde
yer alan mütekabiliyet şartının bulunmadığı anlaşılmaktadır. Bu yönler
gözetilmeden davacı ile kardeşi Sevinç'in gayri menkullere de mirasçı
olabileceğinin kabulü ve yazılı şekilde hüküm kurulması doğru
bulunmamıştır...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle
yeniden yapılan yarlama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
Temyiz eden : Davalı vekili
HUKUK GENEL KURULU KARARI
Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz
edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği
görüşüldü:
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve
kanıtlara bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere göre, Hukuk Genel
Kurulu'nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki
kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı
bozulmalıdır.
SONUÇ: Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme
kararının Özel Daire bozma kararında ve yukarıda gösterilen nedenlerden
dolayı H.U.M.K.nun 429. maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz
peşin harcının geri verilmesine 16/4/1997 gününde, oyçokluğu ile karar
verildi.
Birinci Başkanvekili 4.H.D.Bşk. 21.H.D.Bşk. 7.H.D.Bşk.
A.İsmet ARSLAN M.C.Keskin O.Yalçınkaya H.Örmeci
Onama Onama
2.H.D.Bşk. 1.H.D.Bşk. 3.H.D.Bşk. M.Aksoy
T.Alp E.Özkaya N.Yavuz Onama
T.Y.Darendelioğlu I.Ulaş K.Tokman K.Kadıoğlu
6.H.D.Bşk.V. N.Durak H.Seyrek K.Öge
S.Tükenmez
M.Oskay N.Akman M.H.Surlu S.G.Erçoklu
Onama
S.Sezen U.Araslı Ş.Abik 20.H.D.Bşk.V.
Onama Onama A.Ertürk
Ö.Aksoy Ü.Aydın C.Koçak E.Ertekin
Onama
B.Doğan 5.H.D.Bşk.V. S.Özyörük 9.H.D.Bşk.V.
Onama O.Özgürel B.Özkaya
|
