 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
Y A R G I T A Y
13. HUKUK DAİRESİ
BAŞKANLIĞI
SAYI:
ESAS KARAR
l997/l04l0 l998/l364
YARGITAY İLAMI
MAHKEMESİ : Şişli 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : l7.6.l997
NOSU : 2l-6l3
DAVACI : Neda Elgin (Emre) vekili avukat Cumhur Esgin
DAVALI : Plato Giyim San. ve Tic. A.Ş. vekili avukat Aydın
Çoşar
Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda
ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine
yönelik olarak verilen hükmün davalı avukatınca duruşmalı davacı avukatınca
da duruşmasız olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı
gönderilmişti. Belli günde davalı vekili avukat Cahit Sıtkı Pazlant gelmiş,
diğer taraftan kimse gelmemiş olduğundan onun yokluğunda duruşmaya
başlanılmış ve hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlenildikten sonra
karar için başka güne bırakılmıştı. Bu kez temyiz dilekçesinin süresinde
olduğu saptanarak dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
KARAR
Davacı, mülkiyeti kendisine ait olan işyerini l.6.l99l başlangıç
tarihli kira sözleşmesi ile aylığı 2800 Amerikan Doları karşılığında beş yıl
süreyle davalıya kiraya verdiğini, sözleşme süresi bitmeden davalının
3l.l2.l994 tarihinde tek taraflı olarak akti fesh ve mecuru tahliye ettiğini,
tüm çabalarına rağmen bu yeri l.9.l995 tarihinde, aylığı 2000 dolar
karşılığında yeniden kiralayabildiğini, mecurun hor kullanılmasından dolayı
da zarara uğradığını ileri sürerek, sekiz aylık kira alacağı tutarı olan
22.400 dolar ve bu dönemden sonra mecurun düşük bedelle kiralanmasından
dolayı sözleşme bitim tarihine kadar uğramış bulunduğu 5.950 dolar kira farkı
alacağın l.70l.000.000 TL. olarak; ayrıca hor kullanma tazminatı olarak da
l9l.090.000 TL.nın davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalı, hükümetin almış bulunduğu 5.4.l994 tarihli ekonomik kararların
doların ani yükselişine neden olduğunu, beklenilmeyen bu hal nedeniyle kira
parasını dolar bazında ödeyecek gücünün kalmadığını, son olarak TL. üzerinden
ödemede bulunduğunu, davacı kiralayanın yine dolar bazında kira parasını
istemesi nedeniyle akti fesh ettiğini savunarak davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece, sözleşmenin fesih tarihinden itibaren mecurun aylık 2000
dolar karşılığında üç aylık süre içinde yeniden kiralanabileceği gerekçe
gösterilerek bu miktar ve süreye itibar edilmek suretiyle 243.236.000 TL.
kira alacağı l9l.090.000 TL. hor kullanma tazminatının davalıdan tahsiline
karar verilmiş; hüküm davacı ve davalı tarafından temyiz edilmiştir.
l-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun
gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik
bulunmamasına göre, davalının tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında
kalan diğer temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Taraflar arasında düzenlenmiş bulunan l.6.l99l başlangıç tarihli
kira sözleşmesi beş yıl sürelidir. Aylık kira parasının 2800 Amerikan Doları
olarak ödeneceği kararlaştırılmıştır. 5.4.l994 gününde Türk Parasının yabancı
paraya karşı devalüe edilmesi nedeniyle yabancı para baz alınarak yapılmış
olan kira sözleşmelerinde, anılan tarihten sonra bu yönün beklenilmeyen hal
olarak kabul edildiği ve istek var ise sözleşmelerin günün koşullarına
uyarlandığı bilinen bir gerçektir. Nitekim taraflar da bu yönü gözeterek l994
Mayıs ayı ile aynı yıl Aralık ayı için aylık kira parasının 75.600.000 TL.
olarak ödenmesini kabul etmişlerdir. Ancak davalı kiracı, bu koşullar altında
yabancı para olarak kira parasını ödemeyeceğini anlayınca çektiği 22.l2.l994
günlü ihtarnameyle 3l.l2.l994 tarihinden geçerli olmak üzere kira
sözleşmesini feshettiğini bildirmiş ve daha sonra kiralananı tahliye ederek
ayrılmıştır. Davacı kiralayan da bu yeri aynı kira parası miktarıyla yeniden
kiraya veremediğini bildirdiği gibi bilirkişiler de sözleşme sonuna kadar
aynı koşullarla yeniden kiralanamayacağını belirtmişlerdir. Öyleyse davalı
kiracının kira sözleşmesini bu şekilde feshetmesini Borçlar Kanunu'nun 264.
maddesinde de tanımlandığı şekilde haklı neden olarak kabul edilmeli ve
davalı kiracı aynı maddenin ikinci fıkrası hükmü uyarınca münhasıran 2800
dolar üzerinden altı aylık kira parasından sorumlu tutulmalıdır. Mahkemenin
ortada bir uyarlama davası ve isteği bulunmadığı halde kira parasını aylık
2000 dolara indirmesi ve kiracıyı üç aylık kira parasından sorumlu tutmuş
olması doğru değildir. Bozmayı gerektirir.
SONUÇ:Yukarıda birinci bentte belirtilen nedenlerle davalının tüm
davacının diğer temyiz itirazlarının reddine, ikinci bentte açıklanan
nedenlerle temyiz olunan kararın davacı yararına BOZULMASINA, peşin harcın
istek halinde iadesine, l6.2.l998 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye Üye
M.S.Atalay M.Yüksel Ş.Yüksel S.Özyörük Ö.Koçak
|
