 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
Y A R G I T A Y
11.Ceza Dairesi
Esas No : 1996/563
Karar No : 1996/562
Tebliğname No : 11/96032928
YARGITAY İLAMI
Güveni kötüye kullanmak ve Yardım Toplamak Kanununa muhalefetten sanık
SÜLEYMAN MERCÜMEK'in yapılan duruşması sonunda TCK.nun 503/1, 80, 522.
maddeleri uyarınca neticeten 3 yıl 13 ay hapis ve 20.655.905.371.719 TL ağır
para cezası ile mahkumiyetine ilişkin Fatih 1. Asliye Ceza Mahkemesinin
29.1.1996 gün ve 403-31 sayılı hükmü, o yer ve üst C. Savcıları ile sanık
vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine C. Başsavcılığının 15.4.1996 gün
ve 32928 sayılı tebliğnamesi ile dairemize tevdi edilmekle, sanık vekilinin
duruşmalı inceleme yapılması talebinin, hükmolunan cezanın nev'i ve süresine
göre CMUK.nun 318. maddesi uyarınca REDDİNE oybirliğiyle karar verildikten
sonra dosya incelendi:
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Sanık SÜLEYMAN MERCÜMEK hakkında düzenlenen iddianamede, Federal
Almanya'daki Türk vatandaşları tarafından kurulan Avrupa İslam Birliği,
Avrupa Milli Görüş Teşkilatı ve Uluslararası İnsani Yardım Teşkilatınca,
organize edilen Bosnaya yardım kampanyasında toplanan paraların Almanya
icinde bankalar ve kurye görevi yapan kişiler aracılığı ile sanığın Yapı
Kredi Bankasının Düsseldorf kentindeki şubesinde açtırdığı hesapta toplandığı
ve Konya Selçuklu Belediyesince toplanan yardım paralarının da bu hesaba
gönderildiği, sanığın hesaptaki tüm paraları anılan bankanın İstanbul Fatih
Şubesindeki hesabına naklettiği, emin ve emanetçi sıfatıyla ve yaptığı mali
müşavirlik nedeniyle kendisine tevdi edilen bu yardım paralarını sarf ve
istihlak etmek suretiyle atılı hizmet nedeniyle güveni kötüye kullanma ve
yardım toplama kanununa muhalefet suçlarını işlediği iddia ve tecziyesi talep
edilmiştir.
Dosyadaki belgelerin incelenmesinde:
1)A- Konya-Selçuklu Belediye Başkanlığının 21.7.1992 gün ve 2672
Sayılı yazısı ile Konya Valiliğinden Bosna-Hersek için yardım toplanması ve
toplanan yardımların doğrudan doğruya Bosna-Hersek devlet yetkililerine
teslimine izin istendiği;
B- Konya Valiliğinin cevabi 24.7.1992 gün ve 1593 sayılı yazısı ile
Selçuklu Belediye Başkanlığının organizasyonu altında yardım toplanmasının
uygun görüldüğü ve toplanacak yardımın doğrudan Bosna-Hersek devlet
yetkililerine tesliminde gerekli hassasiyetin gösterilmesinin istendiği;
C- Selçuklu Belediyesi Encümeninin 20.8.1992 gün 720 sayılı kararı ile
Bosna-Hersek için yardım toplanmasına karar verildiği;
D- Selçuklu Belediye Başkanlığının 8.3.1993 gün ve 97 sayılı yazısı
ile Bosna-Hersek yardım kampanyası organizesi için 16 kişilik yardım
komisyonu oluşturulduğu bildirilerek valilikten üyelerin tasvibinin
istendiği;
E- Konya Valliliğinin 10.3.1993 gün ve 12/2124 sayılı yazısı ile
Selçuklu Belediyesinden yardım toplama faliyetlerinin 2860 Sayılı Yardım
Toplama Kanunu hükümleri doğrultusunda yürütülmesinin istendiği;
2)A- Uluslararası İnsani Yardım Teşkilatı (IHH) adıyla 27.1.1993
tarihinde VR 2480 işlem numarası ile Federal Almanya FREİBURG Sulh Hukuk
Mahkemesine kayıt edilmiş derneğin, dernekler kanununa uygun tüzüğüne göre
"bütün dünyada yaşanan tabii afet, politik takip, savaş durumu ve mültecilik
gibi durumlarda insani yardımların teminat altına alınması" amacıyla
kurulduğu, derneğin Volksbank-Freiburg nezdinde 8910006 numaralı hesabının
bulunduğu ayrıca Postbank-Karlsruhe nezdinde 31313-752 numaralı hesap
açtırdığı ve Yapı Kredi Bankası Düseldof nezdinde de 826016 nolu hesabının
26.4.1993 tarihinde Başkan HASAN AYDIN ve ikinci Başkan ÜNAL KARACAOĞLU
tarafından açtırıldığı bu kişilerle birlikte derneğin hesap yetkililerinin
MAHMUT SATICI ve MURAT AKBAŞ olduğu;
B- Sanık SÜLEYMAN MERCÜMEK tarafından Yapı Kredi Bankası Düsseldorf
Şubesinde 19.2.1993 tarihde 748012 numaralı hesabın açtırıldığı;
3)A-Konya-Selçuklu Belediye Başkanı İSMAİL ÖKSÜZLER'İN başkanlığında
kurulan yardım toplama komite ve komisyon üyelerinin LÜTFİ YALMAN, HASAN
BAYKAL, MUZAFFER ATALAY, OSMAN ZABUNOĞLU, A. CEMAL YALÇINDAĞ, NURETTİN KILIÇ,
AHMET SORGUN, AHMET ÖZER, HASİP ŞENOL, ZİYA ÖZBOYACI, SÜLEYMAN ÖZKAFA, ALİ
GÜMRAH, MUSTAFA ASLAN, M. SÜME, KENAN ARVAS, MUSTAFA BALKAN ve MEHMET ALİ UZ
olduğu;
B- Selçuklu Belediyesi Bosna-Hersek Yardım alt komisyonu adına ZİYA
ÖZBOYACI, A. CEMAL YALÇINDAĞ ve MUZAFFER ATALAY tarafından Faisal Finans
Kurumu A.Ş.'ne 11.3.1993 günü yatırılan 684.115 DM, 19.3.1993 günü yatırılan
500.000 DM, 22.3.1994 günü yatırılan 270.000 DM ve 8.600 USD'ın Faisal Finans
Kurumunun, 7200504 hesabından havale edilmesi talimatı üzerine American
Expres Bank-AEB Frankfurt aracılığıyla Uluslararası İnsani Yardım Teşkilatı
(IHH)'nin Volksbank-Freiburg nezdindeki 8910006 numaralı hesabına
yatırıldığı, ayrıca 28.4.1993 tarihinde de Faisal Finans Kurumu aracığıyla
İHH'nin Yapı Kredi Bankası Dusseldorf 826016 hesabına 225.000 DM yatırıldığı
ve İHH'nin Volksbank-Freiburg nezdindeki 8910006 hesabına geçen toplam
meblağın 1.465.845.40 DM ve YKB-Düsseldorf şubesi nezdindeki 826016 nolu
hesabına geçirilen meblağın ise 224.662.40 DM olduğu,
4)A-İHH'nın VOLKSBANK-FREİBURG nezdindeki 891006 nolu hesabından HASAN
AYDIN ve ÜNAL KARACAOĞLU'NUN talimatları üzerine MAHMUT SATICI tarafından
sanık SÜLEYMAN MERCÜMEK'in YKB-Düsseldorf Şubesi nezdindeki 748012 nolu
hesabına 30010300 banka işlem numarasıyla 24.3.1993 tarihinde 680.000 DM
1.4.1993 tarihinde 750.000 DM olarak toplam 1.430.000 DM'ın havale edildiği,
B-1-İHH başkanı HASAN AYDIN'ın Freiburg Eyalet Emniyet Müdürlüğü 2.
Şube Kriminal Polisine verdiği 7.3.1994 günlü ifadesinde "Süleyman Mercümek
Konya Selçuklu Belediyesi tarafından güvenilir şahıs olarak tanıtıldı. Bize
Türkeye'den şöyle yapmamız söyleniyordu Volksbank-Freiburg'a Faisal Finans
tarafından gönderilen paraları YKB-Düsseldorftaki Süleyman MERCÜMEK adına
açılmış hesaba havale etmeliydik. Bu paralar Bosnadaki muhtaçlar içindi. Bize
söylenen veya emredilen Süleyman MERCÜMEK'in hesabına havale edilen paralar
kendisi tarafından Bosna'ya götürülecektir şeklindeydi" beyanında bulunduğu;
2-İHH 2. Başkanı ÜNAL KARACAOĞLU'NUN aynı yerde verdiği 7.3.1993 günlü
ifadede "Türkiye'den parayı havale edenleri tanımadığını üç kişilik bir
komisyonun çalıştığını, bu paraların Süleyan MERCÜMEK adında bir şahsa havale
etmek gerektiği talimatını aldıklarını, sanığı bizzat tanımadığını, adı
geçenin Konya Komisyonunun sırdaşı olarak tanıtıldığını" beyan ettiği;
3-İHH kurucu üyesi MAHMUT SATICI'nın aynı yerde verdiği 15.4.1994
günlü ifadesinde "Konya'da komite Başkanı LÜTFİ YALMAN tarafından
kendisine bir hesap numarası ve bir isim verildiğini ve bu ismin Mali Müşavir
Süleyman MERCÜMEK olduğunu, Konya'dan gelen paraların Düseldof-YKB'nda
bulunan Süleyman MERCÜMEK hesabına havale etme talimatının verildiğini" beyan
ettiği;
4- Konya-Selçuklu Belediye Başkanlığı antetli, sayısız ve Konya
Bosna-Hersek Yardım Komisyonu Başkanlığı adına kimin imzaladığı belirsiz ve
içeriği itibarıyla da tarihinde düzeltme yapıldığı görülen ve sanık vekilleri
Av. İZZET ÖZGENÇ ile FAİK IŞIK tarafından ibraz edilen 26.3.1993 tarihli
yazıda "IHH Genel Merkezine Konya Selçuklu Belediyesince 24.7.1992- 14.7.1993
tarihleri arasında toplanan ve IHH'ye havale edilen Yardım miktarlarının
1.430.000 DM'ının Bosna-Hersek halkının çeşitli ihtiyaçlarında kullanılmak
üzere YKB-Düseldof Şubesindeki 748012 nolu hesaba aktarılması" talimatının
verildiği;
5- Selçuklu Belediyesi Bosna-Hersek Yardım alt komitesi adına IHH'nin
YKB-Düsseldorf Şubesi nezdindeki 826016 numaralı hesaba 28.4.1993 tarihinde
gönderilen 225.000 DM hakkında Başkan HASAN AYDIN'ın yukarıda anılan
ifadesinde; bu paranın da Süleyman MERCÜMEK hesabına havale edilen paralar
gibi Bosna'daki insani yardım için kullanılacağını bildirdiği, IHH'nin
Postbank-Karlsruhe nezdindeki 31.313-752 numaralı hesaba Almanya'da toplanan
yardım paralarından 12.111994'de yatırılan 150.00 DM ile bir büyük üç küçük
kamyon satın aldığını, amacının Bosna'ya giyecek ve yiyecek nakliyesi yapmak
olduğunu eklediği, ÜNAL KARACAOĞLU'nun ise 225.000 DM'ın sadece IHH için
düşünüldüğünü ve Süleyman MERCÜMEK'e havale edilmediğini beyan etti, MAHMUT
SATICI'nın ise bu konuda herhangi bir bilgi vermediği ve bu paranın kullanım
yeri hakkında hiç bir belge ibraz edilmediği,
6- Sanık SÜLEYMAN MERCÜMEK'in YKB-Düseldof Şubesi nezdindeki 19.2.1993
tarihinde açılan 748012 numaralı hesabına yatırılan paraların sanık
tarafından sanığın aynı bankanın İstanbul Fatih Şubasindeki 3000497 numaralı
hesabına 19.2.1993- 24.6.1993 tarihleri arasında değişik tarihlerde havale
edildiği ve son tarih itibariyle 470.50 DM bakiye gösterdiği;
B- Sanık SÜLEYMAN MERCÜMEK'in Fatih Şubesi nezdindeki 3000497 nolu
hesabının ise 25.6.1993 tarihinde adı geçen tarafından kapatıldığı;
Tespit edilmiştir.
Yukarıda açıklandığı üzere, sanığın sarf ve istihlak ettiği iddia
olunan paraların 1.430.000 DM tutarındaki bölümünü Konya Selçuklu
Belediyesinin 2860 Sayılı Kanuna göre topladığı Yardım paraları
oluşturmaktadır.
2860 Sayılı Yardım Toplama Kanununun 28. maddesi aynen "Yardım
toplama faliyetinden elde edilen mal ve paralar devlet malı sayılır. Bunlara
karşı suç işleyenler devlet memuru gibi cezalandırılırlar" hükmünü
öngörmektedir.
Olayda; Konya-Selçuklu Belediyesi tarafından Yardım toplanması için
Valilikten izin alınmış ve bu izne dayanılarak yardım toplanmıştır. Toplama
faaliyeti sırasında veya sonunda 2860 Sayılı Kanunun öngördüğü diğer
hükümlere aykırı davranılmasının ve bu arada sorumlu Kurul Üyesi olduğu
belirtilen ZİYA ÖZBOYACI hakkında Konya C. Başsavcılığının 10.8.1994 günlü
iddianamesi ile "kendisine bildirilen Başbakanlığın 28.12.1992 gün ve 30569
Sayılı Genelgesine rağmen toplanan yardımları Kızılay Dernegine teslim
etmemek süretiyle 2860 Sayılı Kanuna muhalefette bulunma" suçundan açılan
davanın Konya 1. Sulh Ceza Mahkemesinin 8.9.1994 gün 985-990 Sayılı Kararı
ile ve önödeme nedeniyle ortadan kaldırılmasının, toplanan paranın devlet
malı sayılması ve bunlara karşı suç işleyenlerin memur gibi
cezalandırılmaları hükmüne etkisi bulunmamaktadır.
Bu itibarla devlet malı sayılan yardım parasının şahsi veya siyasi
menfaat sağlamak için sarf ve istihlakinin TCK.nun 202. maddesinde yer alan
zimmet suçunu oluşturacağında kuşku yoktur.
O halde;
2860 Sayılı Kanun hükümlerine göre izin alarak yardım toplayan sorumlu
Kurul Üyeleriyle IHH sorumluları hakkında kamu davası açılmasının sağlanması,
tüm delillerin birlikte değerlendirilmesi ve sanık SÜLEYMAN MERCÜMEK'in
eyleme iştirak durum ve derecesinin araştırılıp hukuki durumunun saptanması
için yargılama görevinin Yüksek Dereceli Ağır Ceza Mahkemesine ait bulunduğu
gözetilmeden duruşmaya devamla yazılı şekilde hüküm kurulması;
Kanuna aykırı ve o yer C. Savcısı ile üst C.Savcısının ve sanık
vekillerinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden sair
cihetleri inclenmeyen hükmün CMUK.nun 321. maddesi uyarınca istem gibi
BOZULMASINA, 13.5.1996 günü oybirliği ile karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye Üye
S.KANADOĞLU N.OK H.DEMİRÖRS A.İSAOĞLU Z.ASLAN
|
