 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
Y A R G I T A Y
Onüçüncü Hukuk Dairesi
E. 1996/5075
K. 1996/5380
T. 30.5.1996
* DİPLOMANIN DEVRİ SÖZLEŞMESİ
* GEÇERSİZ SÖZLEŞMELER
ÖZET : Doktorun, bizatihi kişiliğine sıkı sıkıya bağlı olan tıp fakültesi
diplomasını, bir başkasının kullanmasını ve yararlanmasını amaçlayan devir
sözleşmeleri, emredici hukuk kurallarına ve kamu düzenine aykırı olduğundan,
herhangi bir hak ve borç doğurmaz.
(818 s. BK. m. 19, 20/1) (1219 s. Tababet K. m. 1)
Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda,
ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen
hükmün süresi içinde davalı avukatınca temyiz edilmesi üzerine; dosya
incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Davacı; davalı ......... Sağlık Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
ile düzenledikleri sözleşme gereği, davalıya ait poliklinikte doktorluk
diploma ve ünvanının asılmak suretiyle kullanılması konusunda anlaştıklarını,
bedeli 12.000.000 TL.'nın tahsili için başvurduğu icra takibine davalının
itiraz ettiğini öne sürerek, itirazın iptaline karar verilmesini istemiştir.
Davalı; borçlu olmadığını savunmuş, davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir. Karar, davalı tarafından temyiz
edilmiştir. Davacı doktor ile davalı şirket arasında düzenlenen 15.1.1994
günlü sözleşme uyarınca davacının poliklinikte göğüs hastalarına bakacağı,
işi bırakması halinde doktorluk isim ve ünvanının poliklinikte kalması
karşılığı 3.000.000 TL. ücret ödeneceği kararlaştırılmıştır. Davacı,
sözleşmenin bu hükmüne dayanarak doktorluk ünvanına ve ismine ilişkin
uzmanlık belgesinin (diplomanın) davalı şirket polikliniğinde asılmak
suretiyle kullanılması karşılığı olan 12.000.000 TL. ücretini istemektedir.
Öncelikle belirtelim ki, uyuşmazlığın çözümü bu türde bir sözleşmenin hukuken
geçerli olup olmadığının belirlenmesinde toplanmaktadır.
Türk Hukuk Sisteminde sözleşme serbestliği ilkesi kabul edilmiş olduğu
tartışmasızdır (BK. m. 19). Kural olarak kişiler Özel Hukuk alanında diğer
kişilerle olan ilişkilerini hukuk düzeni içinde kalmak, özellikle emredici
hukuk kurallarına aykırı olmamak koşuluyla düzenleyebilirler ve sözleşme
yapabilirler. Ancak bu özgürlüğe; kamu düzeni açısından bazı sınırlamalar
getirilmiştir (BK. m. 19, 20). Gerçekte de, bir sözleşmenin bünyesinde
topladığı hak ve borçlar, yasaların kesin surette emreylediği hukuk
normlarıyla, yasalarla ve kamu düzeni ile çatıştığı takdirde hukuka aykırıdır
ve geçerli olmaz (BK. m. 19, 20/1). Hakim, bu yönü doğrudan gözetmekle
yükümlüdür. Kamu düzeni, kamu yararı düşüncesi ile konulmuş özel hukuk
düzenidir (Bkz., Becker H., Borçlar Kanunu, Çev. Bülent Olcay, Ank. 1967, Sh.
97). Yine buyurucu hukuk kuralları, yanların tersini kararlaştırmalarına izin
verilmeyen kesinlikle uyulması gereken kurallardır. Buyurucu hukuk
kurallarıyla çelişen aykırı hükümler içeren sözleşme mutlak butlanla
malüldür. Olayla doğrudan ilgili bulunan "1219 sayılı Tababet ve Şuabatı
Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun"un tüm maddeleri birlikte ve amacı
yorumla değerlendirildiğinde, kamu yararı ve genel sağlığın korunmasına
yönelik sınırlamalar getirildiğinde kuşku ve duraksamaya yer olmadığı açıkca
görülür. Anılan Yasanın (1). maddesinden anlaşıldığı şekilde, doktorluk
mesleğinin icrası ancak Türkiye Tıp Fakültelerinden diploma sahibi olan
doktorun bizatihi kişiliğine sıkı sıkıya bağlı olmak koşuluyla sağlanmıştır.
O nedenle, doktorluk diploma ünvan ve isminin bir başkasının kullanmasını ve
yararlanmasını amaçlayan devir, kira, satış gibi sayılabilecek benzer türde
aktedilen tüm sözleşmeler kamu düzenine, emredici hukuk kurallarına aykırı
olup geçersizdir. Tarafları bağlamaz, bir hak ve borç doğurmaz. Mahkemece
açıklanan hukuk kuralları ışığında davanın reddine karar verilmesi
gerekirken, sözleşmeye geçerlilik tanınarak yazılı şekilde davanın kabul
edilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bozma nedenidir.
S o n u ç : Temyiz olunan yerel mahkeme kararının davalı yararına
(BOZULMASINA), peşin harcın istek halinde iadesine, 30.5.1996 gününde
oybirliğiyle karar verildi.
|
