 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
Y A R G I T A Y
2.Hukuk Dairesi
Sayı
Y A R G I T A Y İ L A M I
Esas Karar
96/3469 96/4878
9.5.1996
Özet:Dava cevap süresi HUMK. 197. maddesindeki şartların varlığı
halinde uzatılabilir.
HUMK. 198. maddesi uyarınca ek süre istenebilmesi için de 197.
maddedeki şartlar oluşmalıdır.
Yurt dışında bulunmak tek başına cevap süresinin uzatılması sebebi
olamaz.
Boşanmaya ilişkin yabancı mahkeme karar tanıma kararının kesinleşmesi
ile yabancı mahkeme kararının kesinleştiği andan itibaren sonuç doğurur.
Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli
mahkemece verilen hüküm temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp
düşünüldü.
Davacı boşandığı davalıya ait arsa üzerine iyi niyetle dört katlı ev
yaptırdığını ileri sürüp mülkiyeti davalıya geçen binanın değerinin iadesini
Medeni Kanunun 648, 649 maddeleri çerçevesinde dava etmektedir.
Davalı Borçlar Kanununun 66. maddesine dayanarak zamanaşımı def'inde
bulunmuş, mahkeme olayda zamanaşımı bulunduğunu belirterek davayı red
etmiştir.
Zamanaşımı def'i cevap süresi içinde (HUMK 195, 202) dermeyan
edilmediği takdirde savunmanın (tevsii) genişletilmesi niteliğinde olur ve
davacının itirazı ile karşılaşırsa dikkate alınmaz.
Davalı yurt dışında olduğundan söz ederek cevap süresinin uzatılmasını
istemiş bu mahkemece kabul edilmiştir.
Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 197. maddesi gereği süresinde cevap
verilmesinin müşkül olması veya fevkalade haller nedeniyle cevap vermenin
imkansız olması halinde hakimden cevap için ek süre istenebilir. Kanıtlanan
zorunlu veya fevkalade halin niteliğine göre cevap hakimin takdir edeceği
uygun süre sonuna kadar uzatılabilir. Ancak bu maazeretin cevap süresi içinde
öne sürülmüş olması gerekir.
197. madde ile tanınan haktan yararlanamayan davalıya 198. madde ile
ikinci bir hak tanınmıştır. Buna göre maazeretin ilk oturum günü esasa
girişilmeden önce ileri sürülmesi de mümkündür. Gösterilen maazeretin
yollama yapılan 197. maddede belirtilen koşulla uygun olması ve kanıtlanması
halinde hakim 3 günlük ek süre tanır.
Davalının delil olarak verdiği uçak bileti ve o tarihte yurt dışında
olması yasal tabir ile fevkalade hal veya süresi içinde cevap verilmesinin
müşkül olduğunun kabulü için yeterli değildir. Hakimin yasal gerekçesini
göstermeden Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 198. maddesi koşullarının
varlığını kabul ederek cevap süresini uzatması doğru değildir.
Borçlar Kanununun 132/3. maddesi uyarınca evlilik bağının devamı
süresince zamanaşımı işlemez. Şu halde boşanan eşler bakımından zamanaşımının
işlemeye başladığı tarihin belirlenmesi bakımından boşanmanın kesinleştiği
tarih önem kazanmaktadır.
Davanın tarafları evli iken dava konusu ev inşa edilmiş taraflar
yabancı mahkeme kararıyla (5.8.1991 gün 168 nolu Almanya Charlettenburg Sulh
Aile Mahkemesi) boşanmışlar, boşanma kararı 7.2.1995 gün 653/52 sayılı
Çanakkale Asliye Hukuk Mahkemesi kararıyla tanınmıştır. Ne varki dosyada
tanıma kararının kesinleştiği hakkında bilgi bulunmamaktadır.
Tanınan kararın hangi andan itibaren Türk Hukuku açısından etkili
olacağı konusunda da olaya özgü yanılgıya düşülmüştür.
Gerçekten, tanınan yabancı ilamın Türkiye'deki pozitif hukuk yönünden
sonuçlarının hangi andan itibaren etkili olduğu konusu tartışmalıdır.
Bu konuda yasal bir düzenleme bulunmamaktadır. Öğretide de baskın
görüş, tanınan kararın oluştuğu ülkesi yasalarına göre kesinleştiği tarihten
itibaren etkili olacağı yönündedir. (Bak. Nomer- Devletler Hususi Hukuku 5.
basım 1988 Sh. 462- Çelikel Milletler Arası Özel Hukuk 2. basım 1987 Sh. 332
ve yollama yapılan A.Sakmar). Başka bir ifade ile tanıma kararı geçmişe
etkili olur.
Yabancı ilam Türk yargısınca tanınmadıkça kesin hüküm veya kesin delil
durumuna gelemez. Türk yasalarınca yok hükmündedir. Tanınmasının
kesinleşmesine dek Türk Hukuku yönünden karı-kocalık durumu devamlılığını
korur.
Şahıs ve aile hukukunu içeren kararların yerine getirilmesinin
istenmesi kesinleşmiş olmalarıyla mümkündür. (HUMK 443/4) Tanıma kararının
kesinleştiği iddia edilmediğine ve kesinleştiğine ilişkin bir belge
verilmediğine ve dosya arasındaki aile nüfus kayıtları ile teyit edildiğine
göre Türk kamu düzeni açısından evlilik halen devam etmektedir.
Açıklanan nedenlerle, henüz kesinleştiği dahi belirli olmayan tanıma
kararının yabancı mahkeme ilamına geçerlilik kazandırdığının kabulü ve
tanınan yabancı ilamın, ilam dışında kalan olaylar yönünden de kesinleştiği
tarihten itibaren etkili sayılması usul ve yasa hükümlerine aykırıdır.
S O N U Ç : Hükmün açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz peşin
harcının yatırana geri verilmesine oybirliğiyle karar verildi. 9.5.1996
Başkan Üye Üye Üye Üye
Tahir Alp Nedim Turhan Ş.D.Kabukçuoğlu Ferman Kıbrıscıklı A.İ.Özuğur
|
