 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
Y A R G I T A Y
Dördüncü Hukuk Dairesi
E. 1995/9668
K. 1996/908
T. 6.2.1996
* HAYVAN İDARE EDENİN SORUMLULUĞU
* TAZMİNAT
ÖZET : Hayvan idare edenin sorumluluğu kusura dayanmayıp, tıpkı adam
çalıştıranın sorumluluğunda olduğu gibi bir sebep sorumluluğudur. Bu nedenle,
hayvanların verdikleri zarardan dolayı, hayvan idare edenin tazminata mahkum
edilebilmesi için, zarar görenin, hayvan idare edenin kusurunu ayrıca
kanıtlaması gerekmez. Aksine, hayvan idare eden kişi, ancak BK.nun 56.
maddesinde ifade edilen "kurtuluş beyyinesi"ni kanıtlayabildiği takdirde
sorumluluktan kurtulabilir.
Zarar görenin, zararın doğumuna veya çoğalmasına birlikte sebep olması halinde
ise, hayvan idare edenin sorumluluk derecesi, zarar görenin kusurunun şekli
ve derecesine göre ya azaltılır, ya da tamamen ortadan kalkar.
(818 s. BK. m. 41, 44, 55, 56)
Taraflar arasındaki tazminat davası üzerine yapılan yargılama sonunda, ilamda
yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine ilişkin hükmün davacı avukatı
tarafından duruşma istekli olarak temyiz edilmesi üzerine; tetkik h‰kimi
tarafından düzenlenen rapor okunduktan sonra dosya incelendi, gereği
görüşüldü:
Davacı, davalıya ait köpeğin ısırması sonucu maddi ve manevi zarara uğradığını
ileri sürerek tazminat isteminde bulunmuş; davalı köpeğin iki yıldır
bakıcısının idaresinde olduğundan husumetin ona yöneltilmesi gerektiğini,
davacının kendi fiili ile zararın doğumuna yol açması nedeniyle Borçlar
Kanununun 44. maddesi karşısında sorumlu olamayacaklarını savunmuş;
mahkemece, davalının tüm önlemleri almış olduğu için doğan zarardan sorumlu
olamayacağı gerekçesiyle dava reddedilmiştir.
Hayvan idare edenlerin sorumluluğunu düzenleyen Borçlar Kanununun 56.
maddesine göre; "Bir hayvan tarafından yapılan zararı o hayvan kimin
idaresinde ise o kimse hal ve maslahatın icap ettiği bütün dikkat ve itinayı
yaptığını yahut bu dikkat ve itinada bulunmuş olsa bile zararın vukuuna mani
olamayacağını ispat etmedikçe tazmine mecburdur". Hayvan idare etmekten
(hayvanı idaresi altında bulundurmaktan) amaç, ondan iktisaden ve fiilen
yararlanmaktır. Hayvandan sadece zevk için yararlanmak amacıyla onu eli
altında bulunduran da hayvan idare edendir. Buna mukabil, hayvanın bakıcısı,
hayvandan iktisaden faydalanmak maksadıyla onun zilyedi olmadığı ve sadece
yardımcı sayıldığı için (hayvanı idare eden) sayılamaz. Onun için bakıcı
Borçlar Kanunu md. 56'ya göre sorumlu değildir; kişisel kusurları varsa ancak
BK. 41. maddesi gereğince sorumlu olabilir. Hayvanın gözetimi ehil bir
yardımcı kişiye bırakılsa ve bu yardımcı kişinin özen ödevine aykırı
davranışı (kusuru) sonucu hayvan bir zarara sebebiyet verse; bu durumda da
hayvan idare edenin bir kusurundan söz edilemeyeceği halde, o zarardan
sorumludur. (Çünkü hayvan idare edenin sorumluluğu kusura dayanmaz; onun
sorumluluğu (tıpkı adam çalıştıranın sorumluluğunda olduğu gibi) bir sebep
sorumluluğudur. Bu bakımdan hayvanların verdikleri zarardan dolayı onu
idaresinde bulunduranın tazminatla mahkŞm edilebilmesi için, zarar görenin, o
kimsenin ayrıca kusurunu ispat etmesi gerekmez. Aksine, hayvan idaresi
altında bulunan kişi BK. md. 56'da tanınmış olan (kurtuluş beyinnesini) ispat
edebildiği takdirde ancak sorumluluktan kurtulabilir.
Borçlar Kanununun 44. maddesindeki, zarar görenin zararın doğumuna veya
çoğalmasına birlikte sebep olması hallerinde hayvan idare edenin sorumluluk
derecesi zarar görenin kusurunun şekli ve derecesine göre ya azaltılır,
veyahutta tamamen ortadan kalkar.
İnceleme konusu olaya gelince: Davacının olay günü saat 24.00 sıralarında
davalıya ait bahçe içerisinde bulunan K...... Bar'ın bahçe kapısından bara
girmek amacıyla bahçeye ve oradanda bara girmek istediği anda, davalının
maliki olduğu kurt köpeğinin saldırısı ve ısırmasına maruz kalarakyaralandığı
tartışmasızdır. Köpeğin bakıcısının o civarda kapıcılık yapan Senayi olduğu,
köpeği işyerinin içine bıraktığı ve köpeğe su vermek için aşağıya indiği ve
işyerinin kapısının da o anda açık olduğu, davacının barın kapısından içeri
girdiğinde köpeğin saldırısına maruz kaldığı adı edilenin ifadesi ile
anlaşılmaktadır. Gerçi olay sırasında barın kapalı olduğu ve buna rağmen
davacının bara girmek istediği anlaşılmakta ise de; bahçe kapısının açık
olması ve saldırgan bir köpeğin kapısı açık bara bırakılması bakıcının
özensizliğini (kusurunu) gösterir. Bakıcının bu kusurlu davranışından ise
köpeğin sahibi olan davalı da hukuken sorumludur (BK. md. 55, 56). Öte
yandan, davacının çalışır halde olmayan bara girmek istemesi ve bu konuda
özensiz davranması şeklinde tezahür eden kusurlu hareketi ise (davalının
sorumluluğunun niteliği itibariyle) illiyet bağını kesecek boyutta kabul
edilemez. Ancak zarardan indirim nedeni olabilir.
Açıklanan maddi ve hukuki esaslar gözetilmeden davanın tümden reddedilmiş
olması yasaya aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
S o n u ç : Temyiz olunan kararın yukarda yazılı nedenlerle (BOZULMASINA) ve
davacı yararına takdir edilen 6.000.000 lira duruşma avukatlık parasının
davalıya yükletilmesine ve peşin alınan harcın istek halinde geri
verilmesine, 6.2.1996 gününde oybirliğiyle karar verildi.
|
