 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
Y A R G I T A Y
Ceza Genel Kurulu
S A Y I
Esas Karar Tebliğname
1995/7-117 1995/145 2/109453
Y A R G I T A Y K A R A R I
Bozma kararı veren
Yargıtay Dairesi : 7. Ceza Dairesi
Mahkemesi : AYRANCI Sulh Ceza
Günü : 6.10.1994
Sayısı : 22/46
Davacı : K.H.
Sanıklar : M.Ali Taner, Gürsel Ünlü, İrfan Yaşar
Davaya Katılan : Ereğli Orman İşletme Şefliği
vekili Av. Mehmet Ceylan
3167 Sayılı Kara Avcılığı Kanununa muhalefet etmeleri nedeniyle
kendilerine T.C.K.nun 119. maddesi gereğince yapılan bildirim üzerine ön
ödemede bulunduklarından dolayı haklarında takipsizlik kararı verilen
sanıklar Mehmet Ali Taner, Gürsel Ünlü ve İrfan Yaşar'a ait dolu ve boş
fişeklerin sahiplerine iadesine ve 1993/1994 yılı merkez av komisyonu
kararının 38. maddesi gereğince devlet kaybının sanıklardan tazminine karar
verilmesi Ayrancı C.Başsavcılığının 22.3.1993 gün ve 126 sayılı yazısı ile
Yerel Mahkemeden istendiğinden, 50 adet dolu, 34 adet boş fişeğin
sahiplerine iadesine, sanıkların her biri için ayrı ayrı belirlenen toplam
10.000.000 lira tazminatın suç tarihi itibariyle yasal faizi ile birlikte
sanıklardan tahsil edilerek müdahil Orman İdaresine verilmesine ilişkin
Ayrancı Sulh Ceza Mahkemesince 16.12.1993 gün ve 69/61 sayı ile duruşmalı
olarak verilen karar, sanıklardan İrfan'ın temyizi üzerine dosyayı inceleyen
Yargıtay 7. Ceza Dairesince 21.6.1994 gün ve 5159/7231 sayı ile;
"3167 Sayılı Yasanın 8. maddesi (c) fıkrası ormanlarda orman
idaresinden izin alınmadan avlanmayı yasaklamış olup, sanıkların avlandıkları
Akgöl mevkiinin orman sınırında kalıp kalmadığı araştırılarak sonucuna göre
tazminata hükmedilmesi gerektiğinin gözetilmemesi" isabetsizliğinden,
bozulmuştur.
Yerel Mahkeme ise, 6.10.1994 gün ve 22/46 sayı ile;
"Yasak süre zarfında ve limit üzerinden yapılan avlanmalarda tazminata
hükmedilebilmesi için, alelumum ormanlarda orman idaresinden izinsiz olarak
avlanma şartının aranmadığı, her türlü yasak avlanmada tazminata hükmedilmesi
gerektiği, 3167 Sayılı Yasanın 16. maddesinin ilk cümlesinde de av işlerine
orman idarelerinin bakacağının belirtildiği, Yasanın 8/c maddesinin yasak
avlanma sahalarını gösterip, tazminata yönelik hüküm içermediği" şeklindeki
açıklamalarla önceki kararda direnmiştir.
Bu kararın da Yerel C.Savcısı ve sanıklardan İrfan tarafından
süresinde temyiz edilmesi üzerine dosya Yargıtay C.Başsavcılığının "Bozma"
isteyen 6.4.1994 günlü tebliğnamesiyle Yargıtay Birinci Başkanlığına
gönderilmekle Ceza Genel Kurulunca okundu, gereği konuşulup düşünüldü.
CEZA GENEL KURULU KARARI
Dosya içeriğine göre, sanıkların, avlanma mevsimi dışında avlanmaları
nedeniyle 3167 Sayılı Yasanın 22. maddesinde öngörülen para cezasını
T.C.K.nun 119. maddesine göre C.Savcılığınca yapılan bildirim üzerine
ödediklerinden haklarında takipsizlik kararı verilmiştir. C.Savcılığı
bilahare sanıklara ait boş ve dolu fişeklerin iadelerine karar verilmesini
talep ettiği müzekkere ile sanıkların merkez av komisyonu kararında
belirtilen limit üzerinde avlandıklarından ortaya çıkan devlet zararının
da sanıklardan tahsiline karar verilmesini istemiştir. Bu istek üzerine Yerel
Mahkemece duruşmalı olarak yapılan yargılama sonunda katılan orman idaresi
lehine tazminata hükmedilmiştir. Özel Daire ise olayda noksan soruşturma
bulunduğu gerekçesiyle hükmü bozmuştur. Özel Daire ile direnmeye karar veren
Yerel Mahkeme arasındaki uyuşmazlık noksan soruşturmaya ilişkin bulunmakta
ise de, sorunun halli için öncelikle T.C.K.nun 119. maddesinde düzenlenen ön
ödeme müessesesinin hukuki niteliğini ve bunun sonuçlarını incelemekte yarar
bulunmaktadır.
11.4.1983 gün ve 1983/2-2 Sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme
kararında da belirtildiği üzere, değişik yasal düzenlemeler sonucu TCK. nun
119. maddesinde nihai şeklini alan ön ödeme; bazı hafif suçlarda özellikle
kabahatlerde ya da yalnız para cezasını gerektiren fiillerde o şahsın mahkum
olacağı para cezasını ödeyerek aleyhinde "kamu davası açılmamasını" ve "kamu
davası açılmış ise davanın ortadan kaldırılmasını -düşmesini-" amaçlayan bir
kurumdur.
Yukarıdaki tarif ve T.C.K.nun 119. madde metni birlikte göz önünde
tutulduğunda ÖN ÖDEME:
1- Kamu davasının açılmasını önlemesi durumunda "Usul Hukuku Kurumu",
2- Açılmış kamu davasını ortadan kaldırması durumunda ise ceza
ilişkisinin düşmesi sonucunu doğurduğundan "Suç Hukuku Kurumu" olup,
yasamızdaki tedvin biçimine, geçirdiği aşamaya, gerekçe ve içeriğine göre,
Türk Hukukunda bu kurum, hem usule hem maddi ceza hukukuna ilişkin, karma
nitelikte bir düzenlemedir.
Ön ödemenin olayımızı ilgilendiren yönü ise, kamu davasının açılmasını
önleyici niteliğidir. Nitekim somut olayda, hazırlık aşamasında sanıklara
yapılan bildirim üzerine 10 günlük yasal süre içinde ön ödemede
bulunduklarından dolayı C.Savcılığınca haklarında kamu davası açılmayarak
takipsizlik kararı verilmiş ve bu karar kesinleşmiştir. Ortada; usulüne uygun
açılmış bir dava bulunmamaktadır. Yerel Mahkeme ise bu hususu gözardı ederek
tazminata hükmetmiştir.
Ceza Mahkemelerince T.C.K.nun 37 ve 38. maddelerine göre maddi ve
manevi tazminata hükmedilebilmesi için usulüne uygun olarak bir kamu davası
(veya şahsi dava) açılmış bulunmalı ve bu dava sonunda sanığın
cezalandırılmasına (şahsi davada CMUK. 358) karar verilmelidir.
Ön ödeme nedeniyle sanıklar hakkında kamu davası açılmadığına göre,
T.C.K.nun 119. maddesinin 7. fıkrası ile aynı Kanunun 110. ve 111. maddeleri
birlikte gözetildiğinde ceza davasından ayrı olarak yukarda açıklanan
biçimdeki talep üzerine tazminata hükmedilemeyeceğinden, hak sahibinin,
ilgili hukuk mahkemesine müracaatta muhtariyetine karar verilmesi gerekir.
Şu hale göre, Yerel Mahkemenin tazminata ilişkin kararı ile, bunu
inceleyen Özel Daire kararının bozularak ortadan kaldırılmasına karar
verilmelidir.
SONUÇ : Yukarda açıklanan nedenlerle, 7. Ceza Dairesinin 21.6.1994
gün ve 5159/7231 sayılı bozma kararı ile Yerel Mahkemenin 6.10.1994 gün ve
22/46 sayılı tazminata ilişkin direnme kararının, işin esasının
incelenmesine olanak bulunmadığından, bozularak ORTADAN KALDIRILMALARINA,
1.5.1995 günü, isteme uygun olarak oybirliği ile karar verildi.
Birinci Başkanvekili 1.C.D.Bşk. 4.C.D.Bşk. 2.C.D.Bşk.
Mehmet UYGUN T.GÜVEN S.SELÇUK M.ONAN
11.C.D.Bşk. 9.C.D.Bşk. 6.C.D.Bşk. R.SÖNMEZ
S.KANADOĞLU D.TAVİL N.MUTİŞ
M.N.ÜNVER N.BENLİ Y.KOCABAY K.BAŞAL
E.ÖCAL E.ÇETİN Ş.GÜNGÖR V.SAVAŞ
İ.KILINÇ T.ÜNERİ A.İ.HEKİMOĞLU A.R.ÇOŞKUNTÜRK
N.APAYDIN T.METEOĞLU O.ŞİRİN S.Ö.ÇETİNKOL
H.CEVHEROĞLU Ş.EROL T.DEMİRTAŞ E.I.KOÇHİSARLIOĞLU
M.AYDIN E.ÜLKER Z.ASLAN
|
