 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
Y A R G I T A Y
21. Hukuk Dairesi
Esas Karar
1995/4018 1995/5595
Y A R G I T A Y İ L A M I
Mahkemesi : Ankara 8.İş Mahkemesi
Tarihi : 31.5.1995
No : 960-621
Davacı : Gübre Fabrikaları T.A.Ş. Vek. Av.Berrin Ergin
Davalı : S.S.K.Genel Müdürlüğü Vek. Av.Deniz Acar
Davacı, 506 sayılı Yasanın Ek 24/L maddesi kapsamında olmadığının
tesbiti ile Kuruma 793.829.558.-TL borçlu bulunmadığının tesbiti ile bu
konudaki muarazanın men'i davasının yapılan yargılaması sonunda, ilamda
belirtildiği şekilde isteğin kabulüne ilişkin hükmün süresi içinde temyizen
incelenmesi davalı vekilince istenilmesi ve duruşma talep edilmesi üzerine,
dosya incelenerek, işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için
19.9.1995 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti.
Duruşma günü davalı vekili Avukat Deniz Acar ile karşı taraf vekili Avukat
Berrin Ergin geldiler. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan Avukatların sözlü
açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek aynı gün Tetkik
Hakimi Filiz Ekizoğlu tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar
okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
KARAR
Davacı, Gübre Fabrikaları T.A.Ş'nin 506 sayılı Yasanın Ek 24/L maddesi
uyarınca Sosyal Sigortalar Kurumuna sosyal yardım zamlarını ödemekle yükümlü
olup, olmadığının saptanması yolundaki istemi mahkemece Kurum aleyhine olmak
üzere kabul edilmiştir.
Oysa, davanın yasal dayanağını oluşturan ve yukarıda sözü edilen madde
içeriğini davacı kuruluş yönünden mahkemenin ulaştığı sonuç gibi yorumlamak
ve kabul etmek mümkün bulunmamaktadır.
Gerçekten, 506 sayılı Yasaya Ek madde 24 olarak eklenen madde ile
Sosyal Sigortalar Kurumuna, kapsamında bulunan ve malüllük, yaşlılık ve ölüm
sigortalarından gelir veya aylık alanlar yönünden 506 sayılı Yasanın
öngördüğü Sosyal Sigortalar sistemine ters düşecek biçimde bir yükümlülük
getirilmiş ve bu kimselere her ay belli miktarlarda "zam" adı altında bir
ödeme yapılması öngörülmüştür. Daha sonra, bu ödemelerin Kurum yönünden
getireceği yükün azaltılması ve Kurumun kendi işlemini yapabilmesi açısından
sözü edilen maddenin (L) bendi kabul edilerek kamusal nitelikli kuruluşların
gelir veya aylık alan sigortalıları yönünden ödenen sosyal yardım zamlarının
Kuruma geri dönmesi amaçlanmıştır. Sözü edilen bu yeni düzenleme ile genel
bütçeli idareler ile katma bütçeli idareler, yerel yönetimler ve kanunla
kurulmuş veya kanunun verdiği yetkiye göre kurulan kuruluşlar ile kısa adı
"KİT" olan kurumlar ve bunların müessese, bağlı ortaklık ve iştiraklerinin
ayrıntısız olarak mensupları yönünden "sosyal yardım zam" ödentilerinin
Kuruma geri dönmesi istenilmiştir. Maddenin getirdiği düzenlemede adı geçen
kuruluşların kısaca Anayasanın 123. maddesinde sözü edilen merkezi ve
yerinden yönetim idareleri ile tüm kamu tüzel kişilerini içerisine alan
kuruluşlar olarak anlamak, maddenin içeriğine uygun düşecektir. Zira; sözü
edilen (L) bendinde sayılan kuruluşlar; devletin merkezi idare içerisinde
yer alan ve genel bütçeli tüm idarelerle, yerel yönetim birimlerini
içerisine aldıktan başka bunların dışında kalan ve Kamu tüzel kişisi olarak
anılan kanunla kurulu ekonomik, ticari, sosyal ve kültürel nitelikli tüm
idarelerin bu kapsam içerisinde tutmuş, Kitleri de bu arada belirttikten
ayrım yapmaksızın bu kamu kuruluşlarının tüm yan kuruluşlarını da içerisine
almıştır. Kamu ve yerel yönetim ağırlıklı tüm kuruluşlar maddenin kapsamı
karşısında sosyal yardım zamlarının kuruma geri ödenmesi konusunda aynı
düzeyde sorumlu tutulmuşlardır. Nitekim, kanunun daha açık ve somut anlatımı
son olarak kabul edilen, 4046 sayılı Özelleştirme Yasasının 23. maddesinde
ortaya koyulmuş ve bir kuruluşta kamu payının 15'den aşağı düşmemesi
halinde, anılan ödemelerin Kuruma yapılacağı esası bir kere daha kabul
edilip, tekrarlanmıştır. Soruna, açıklanan bu hukuksal esaslar açısından
yaklaşıldığında şu hususlar saptanmaktadır. Davacı Gübre Fabrikaları T.A.Ş'i
hisselerinin 86,52 gibi çok büyük bir oranda, Tarım Kredi Kooperatifleri
Merkez Birliğinin sahip olduğu bir kuruluştur. Tarım Kredi Kooperatifleri
Merkez Birliği ise 18.4.1972 günlü 1581 sayılı Kanunla kurulan bir kamu tüzel
kişisidir. Bu tüzel kişiliğin amaç, görev, kuruluş, işlev yönetim ve
finansman esaslarının açıkca yasaca belirlenmesi ve kamusal niteliğinin
belirgin olması karşısında 506 sayılı Yasanın değişik 24/(L) maddesine giren
bir kuruluş olduğu kuşkusuzdur. Davacı T.A.Ş'nin ise belirtilen kamu tüzel
kişisinin ağırlıklı olduğu bir iştirak veya yan kuruluşu olduğu dikkate
alındığında, sözü edilen madde kapsamında bulunacağı kendiliğinden ortaya
çıkar.
Belirtilen nedenlerle davacının statüsü gereği sosyal yardım
zamlarının Kuruma ödemek zorunluluğu gözetilmeksizin aksine hüküm kurulması
usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul
olunmalı ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, davalı
Avukatı yararına takdir edilen 6.000.000.-TL duruşma Avukatlık parasının
karşı tarafa yükletilmesine, 13.10.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye Üye
Orhan YALÇINKAYA U.Araslı A.Güneren M.S.Özgenç O.Can
|
