 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
Y A R G I T A Y
Onuncu Hukuk Dairesi
E. 1995/10448
K. 1996/1979
T. 12.3.1996
* SOSYAL YARDIM ZAMMI
* ORDU YARDIMLAŞMA KURUMU
ÖZET : Oyak Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş., yasayla kurulan Ordu
Yardımlaşma Kurumu'nun iştiraklerinden olduğu için, Sosyal Sigortalar
Kurumu'na, sosyal yardım zammı ödemekle yükümlüdür.
(506 s. SSK. ek m. 24-l) (205 s. OYAK. K. m. 18/C)
Davacı, davalı Kurum'a sosyal yardım zammı borcu bulunmadığının tesbitine
karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, ilamında belirtildiği şekilde isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz isteğinin
süresinde olduğu anlaşıldıktan ve tetkik hakimi tarafından düzenlenen raporla
dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar
tesbit edildi:
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun ek 24. maddesinin (l) bendidir. Bu
madde de, Sosyal Sigortalar Kurumu'na sosyal yardım zammı ödemekle yükümlü
Kurumlar açık seçik belirlenmiştir.
Bu durumda hukuksal sorun, Oyak Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş.'nin anılan
bent hükmüyle belirlenen yükümlülük kapsamına girip girmeyeceği konusudur.
Oyak Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş.'nin, 205 sayılı Kanunla kurulmuş olan
Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun "bağlı ortaklığı" olduğu ve Kurum'un adı geçen
Anonim Şirket'in 41.66 hissesine sahip olduğu dosya içeriğindeki belgelerden
anlaşılmaktadır.
Bentde ikinci "ve" bağlantısına kadar olan bölümde "Kanunla ve Kanunların
verdiği yetkiye istinaden kurulan kuruluşlar" dan sözedilmiştir. Yukarıda
belirtildiği gibi, Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun Kanunla kurulduğu ortadadır.
Davacı Anonim Şirket, kanunla kurulan Ordu Yardımlaşma Kurumu'nun 41,66
oranında payına sahip olduğu için "bağlı ortaklık ve iştiraki" olduğunda da
kuşku duyulmaz.
Tartışma konusu olan yön, bentde ikinci "ve" bağlantısından sonraki bölümde
yer alan "müessese, bağlı ortaklık ve iştirak" sözcüklerinin, sadece 233
sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamına girenlere mi şamil olduğu, yoksa 2.
"ve"ye kadar olan, Genel ve Katma Bütçeli İdareler, Mahalli İdareler, Döner
Sermayeli Kuruluşlar ile Kanunlar ve Kanunların verdiği yetkiye istinaden
Kurulan Kuruluşların müessese, bağlı ortaklık ve iştiraklerini de içerip
içermediği yönüdür. Bu son kez anılan kuruluşların dahi, müessese, bağlı
ortaklık ve iştirakleri mevcuttur. Bu durumda, yasakoyucu bilinçli bir
şekilde, bunların hepsini, eşitliği sağlama düşüncesiyle, aynı kurala tabi
tutulmuştur.
Öte yandan, dil bilgisi kurallarına göre cümlenin 2. "ve" bağlantısı baştaki
"ve"den sonraki bölümler arasında vazgeçilmez bir bağlantı kurmak için
kullanılmıştır. "Veya" sözcüğünün kullanılmasından özenle sakınılmıştır.
Bu durumda, Kanun öncelikle lafzıyla mer'i olacağına göre, artık "müessese,
bağlı ortaklık, iştirak" sözcükleri sadece 2. "ve"den aşağıdaki 233 sayılı
Kanuna tabi olanlara mahsustur denemez. Bu yorum tarzı Kanunun laf-zına ters
düştüğü gibi, anayasal eşitlik ilkesine aykırı olur.
Bu nedenlerle davacı Oyak Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş. hukuki açıdan, 506
sayılı Kanunun Ek 24/l maddesinde öngörülen Sosyal Sigortalar Kurumu'na
sosyal yardım zammı ödemekle yükümlu kurumlardandır.
Ne varki, davacı şirket dava dilekçesinde; davaya konu sosyal yardım zammının
bir kesiminin yasal koşullar oluşmadığı halde talep edildiğini iddia
ettiğinden, bu konu gerekirse ehil bilirkişiden rapor alınmak suretiyle
araştırılmalıdır.
Mahkemece belirtilen maddi ve hukuki esaslar gözönünde tutulmadan, davacı Oyak
Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş.'nin, hukuki açıdan 506 sayılı Kanunun Ek
24/l kapsamındaki kuruluşlardan olmaması nedeniyle dava konusu sosyal yardım
zammından sorumlu tutulamayacağından bahisle davanın kabulü usul ve yasaya
aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum'un bu yönü amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve
hüküm bozulmalıdır.
S o n u ç : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle (BOZULMASINA),
Üye Yılmaz Darendelioğlu ve Erdoğan Aktekin'in muhalefetlerine karşı Başkan
Teoman Ozanoğlu, Üye Resul Aslanköylü ve DavutTopçuoğlu'nun oylarıyla ve
oyçokluğuyla 12.3.1996 gününde karar verildi.
KARŞI OY YAZISI
* 1- 506 sayılı Kanunun Ek 24. maddesinin sözündeki anlam:
Maddenin (L) bendinde yer alan "233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında
teşekkül ve kuruluşlarla bunların müessese, bağlı ortaklık ve iştirakleri"
tümcesi, sözü geçen KHK.'ye ve giderek daha önce aynı konuyu düzenleyen 440
ve 2929 sayılı Kanunlara özgü bir deyimdir. Bu deyim çok sayıda yasada
kullanılan kalıplaşmış bir deyimdir. İşte örnekleri:
a) 6183 sayılı "Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanunun 3986 sayılı
Kanunla değişik 70/1. maddesi, "233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri
Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine tabi iktisadi devlet
teşekkülleri, kamu iktisadi kuruluşları, bunların müesseseleri, bağlı
ortaklıkları, iştirakleri..." tümcesiyle başlamaktadır.
b) 24.12.1980 tarih, 2363 sayılı Kanunun değişik 3. maddesinin son fıkrası:
"...Türkiye Radyo Televizyon kurumu, T.C. Merkez Bankası ve Milli Piyango
İdaresi... ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamına göre teşekkül ve
kuruluşlarla bunların müessese, bağlı ortaklık ve iştirakleri..." ibaresini
içermektedir.
Burada adı geçen TRT, Merkez Bankası ve Milli Piyango İdaresi'nin hiç bir
müessesesi, bağlı ortaklığı ve iştiraki yoktur, olamaz da..." O halde,
"müessese, bağlı ortaklık ve iştirakler" sözcüklerinin 233 sayılı KHK.'ye
özgü bir deyim olduğunu kabul etmekte zorunluluk vardır.
c) Yukarıda yazılı örnekleri çoğaltmak mümkündür. Yalnızca kanun tarihini ve
sayısını vermekle yetiniyoruz:
24.11.1994 gün, 4046 sayılı Kanun m. 1/f, 17.7.1964 gün, 506 sayılı
Kanun m. 83.
2- (L) bendinin özündeki anlam:
Kanunun emekli sigortalılara da ödenmesini öngördüğü sosyal yardım zamlarının,
Sosyal Sigortalar Kurumu'nun yükünü hafifletmek düşüncesiyle, kamu kurum ve
kuruluşlarına yansıtılması amaçlanmıştır. Hiç bir zaman Ticaret Kanunu
hükümleri çevresinde kurulmuş bir Anonim Şirketin bu kapsama alınması
düşünülmemiştir. Özel teşebbüs ürünü olan ve Anayasanın 47 ve 48. maddeleri
gereğince Devlet koruması altında bulunan bir Anonim Şirketin aniden bir yük
altına sokulması Anayasaya da aykırıdır.
Açıklanan nedenlerle kararın o n a n m a s ı gerekirken bozulması kararına
katılmamaktayız.
Yılmaz DARENDELİOĞLU Erdoğan AKTEKİN
Üye Üye
|
