 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
YARGITAY
HUKUK GENEL KURULU
E:1995/10-588
K:1995/799
T:11/10/1995
ÖZET : Sigortalı (davacı), davalı işyerinin boya ünitesinde zehirli
gazlara maruz kalarak çalışmıştır. Daha sonra inşaat şirketinde çalıştığı ve
hastalık nedeniyle sigortalıdaki iş kaybının 100 olduğu uyuşmazlık konusu
değildir. Meslek hastalığının ortaya çıktığı sırada çalıştığı inşaat
şirketinde böyle bir hastalığın meydana gelme olasılığı yoktur.
Meslek hastalığının tesbiti tıbbi bir konudur. Sağlıklı bir çözüme
ulaşılabilmesi için sigortalıda meydana gelen hastalığın bir doktor, bir
kimya mühendisi bir de işçi sağlığı uzmanından oluşturulacak bilirkişi
heyetinden rapor alınarak belirlenmelidir. Ayrıca 100 maluliyet oluşturan
etkenlerin sigortalının tüm çalıştığı işyerinin niteliği ve bu işyerindeki
çalışma ortam ve koşulları gözönünde tutularak tesbit edilir.
Diğer taraftan, nev'i değiştirme halinde yeni şirket, eskisinin
devamıdır (TTK.m.152). Aynı Kanunun 151. maddesine göre de, iki şirket
birleşirse, ortadan kalkan şirketin hak ve borçları kalan şirkete veya yeni
kurulan şirkete geçer. Keza BK.nun 180. maddesinde de bir işletmenin
diğeriyle birleşmesi ve şeklinin değiştirilmesi halinde devam eden şirket
veya işletme, kalkan şirket veya işletmenin borçlarından sorumlu olur. Davalı
şirket (işyerinin) devrinin niteliği, ticaret sicilinden dosyası
getirtilerek, gerçek durum saptandıktan sonra sorumlu tutulup
tutulamayacağına karar verilmesi gerekir. Bu yön üzerinde durulmadan davanın
ayrıca husumet yönünden reddi doğru değildir.
Taraflar arasındaki "rücuan tazminat" davasından dolayı yapılan
yargılama sonunda; (Kartal Birinci İş Mahkemesi)'nce davanın reddine dair
verilen 2/11/1993 gün ve 1992/42 esas, 1993/312 karar sayılı kararın
incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay Onuncu
Hukuk Dairesi'nin 24/10/1994 gün ve 1994/12310-17953 sayılı ilamı ile;
(...Kurum'un meslek hastalığı sonucu, sigortalıya bağlanan gelirlerin rücuan
geri alınmasına ilişkin istemi, mahkemece sigortalının, işyerinden ayrıldığı
sırada meslek hastalığı saptanmaması nedeniyle yerinde bulunmamıştır.
Gerçekten meslek hastalığına yakalanan sigortalının davalı işyerinden
1967-1982 yılları arasında çalıştığı ve 1984-1987 yılları arasında da başka
bir işyerinde çalışmasını sürdürdüğü ve 1987 yılında da meslek hastalığına
yakalandığı dosyadaki belgelerden anlaşılmaktadır. Şu duruma göre, dava
konusu sigortalının meslek hastası olduğu yolunda bir uyuşmazlık
bulunmamaktadır. Öncelikle sigortalının, meslek hastası olduğunun kabul
zorunluğu vardır. Uyuşmazlık, davalı işverenin sigortalıda oluşan meslek
hastalığı ile ilgisi ve kusur durumuna ilişkindir. Bu yönden ise yöntemince,
meslek hastalığı konusunda uzman tıp elemanı, kimya mühendisi ve iş güvenliği
uzmanından oluşan heyetçe bir rapor dosyasında bulunmamaktadır. Gerçekten
mahkemece, belirtilen türden bir inceleme yapmak ve davalı işyerinde yapılan
işin niteliğine göre işyeri koşulları da gözönünde tutularak bir rapor
düzenletmek, davalı işyeri ile çıkan hastalık arasında uygun neden-sonuç
bağını saptamak ve hastalığın Sosyal Sigortalar Sağlık Tüzüğünde gösterilen
yükümlülük süresinde oluşup oluşmadığını belirlemek, ayrıca ikinci işyerinin
dahi kusuru olup olmadığını tartışmak ve sonuçta davalı işverenin kendisine
düşen sorumluluğunu açıkca ortaya koymak gerekirken eksik inceleme ile
davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır...) gerekçesiyle
bozularak, dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda;
mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
Temyiz Eden: Davacı vekili
Hukuk Genel Kurulu'nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz
edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği
görüşüldü:
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, rücu davasına konu meslek hastalığının
oluşmasında davalının kusurlu olup olmadığı, davalıya ait işyerinin çalışma
ortamı ile sigortalıda meydana gelen meslek hastalığı arasında illiyet bağı
bulunup bulunmadığı ve olayda davalının sorumlu tutulup tutulmayacağı
noktalarında toplanmaktadır.
Dosya içeriğine göre; sigortalı Hüseyin'in 2/11/1967- 1968/IV. dönemi
P..... Panjur San. A.Ş. işyerinde çalışırken, bu işyerinin, A..... Al.Panjur
San. A.Ş.ne dönüştüğü, davacı işçinin de bu işyerinde çalışmasını sürdürdüğü
ve bu işyerinin halen P..... Profil Sanayii ve Ticaret A.Ş. olarak
çalışmasına devam ettiği tartışmasızdır.
Yine, 25/1/1985 tarihinde A..... Al.Panjur A.Ş.nin el değiştirdiği,
sigortalının 1982/1 dönemi dahil, işyerinde "Dış Jaluzi İmalatı" işinde
çalıştırıldığı ve bu ünitede püskürtme boya işlerinin yapıldığı da
çekişmesizdir.
Davacı işçi, 1982-1984 devresinde serbest çalışmış, 1/9/1984 -
28/2/1985 devresinde İ..... İnşaat Şirketinde çalışmaya devam ederek,
1/3/1985 ila 30/9/1985 tarihleri arasında K..... İnşaat İşyerinde 1/11/1985 -
31/3/1986 tarihleri arasında İ...... İnşaat İşyerinde, 1/4/1986 - 31/12/1987
tarihleri arasında ise İ... İnşaat Pendikburnu işyerinde çalışmasına devam
etmiştir.
Sosyal Sigortalar Kurumu İstanbul Meslek Hastalıkları Hastanesi ve
Mesleki Rehabilitasyon Merkezi'nin 21/12/1989 tarihli yazısına göre; davacı
işçi (A-21,a) benzen ve homologları ile husule gelen intoksikasyona bağlı
trombositopeni - jökepeni hastalığına, 15/9/1987 tarihinde musap olmuştur.
Belirtilen hastalığın meslek hastalığı sayıldığı ve kazanma gücünde 100
oranında azalmaya yol açtığı belirlenmiş ve davacının meslek hastalığından
çalışma koşulları itibariyle halen P..... Profil Sanayi ve Ticaret A.Ş.
olarak faaliyetine devam eden A.... Al. A.Ş.nin sorumlu olduğunu
vurgulamıştır.
506 sayılı Yasanın 11/B maddesinde, meslek hastalığı; "sigortalının
çalıştırıldığı işin niteliğine göre, tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık
veya ruhi arıza halleridir" şeklinde tanımlanmış ve bu Yasaya göre tesbit
edilmiş olan hastalıklar dışında herhangi bir hastalığın meslek hastalığı
sayılıp sayılmaması üzerinde çıkabilecek uyuşmazlıkların Sosyal Sigorta
Yüksek Sağlık Kurulu'nca karara bağlanması öngörülmüştür. Keza, Sosyal
Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğünün Meslek Hastalıkları Bölümünde yer alan
63/2. maddesinde; "Herhangi bir meslek hastalığının klinik ve labaratuvar
bulgularıyla kesinleştiği ve meslek hastalığına yol açan etkenin işyeri
incelemesi ile kanıtlandığı hallerde, meslek hastalıkları listesindeki
yükümlülük süresi aşılmış olsa bile, söz konusu hastalık Sosyal Sigorta
Yüksek Sağlık Kurulu'nun onayı ile meslek hastalığı sayılabilir" hükmü
getirilmiştir.
Meslek hastalıkları listesinin, benzen (benzol), (benzen ve
homologları, toluen, ksilen vb) bölümünde de hipoplazik veya oplazik
ilerleyici ağır tipte anemi için yükümlülük süresi üç yıl, lokozlar için
yükümlülük süresi on yıl olarak gösterilmiştir.
Yukarıda da açıklandığı üzere, sigortalı 1967-1982/1 devresinde,
davalı işyerinin boya ünitesinde zehirli gazlara maruz kalarak çalışmıştır.
1982-1984 devresinde serbest, 1984-1987 devresinde ise inşaat şirketinde
çalıştığı ve hastalık nedeniyle sigortalıdaki iş kaybının 100 olduğu da
uyuşmazlık konusu değildir.
Keza sigortalının, 1967-1982 devresi çalışmaları sırasında tedaviler
gördüğü fakat periyodik muayenelerinin yapıldığına kayıtlarda rastlanmadığı
cevap yazıları içeriği ile belirlenmiştir.
Davacı işçinin malüliyet durumu 1987 yılında tesbit edilmiştir.
Mahkemenin, "Meslek hastalığı üç yıllık yükümlülük süresi geçtikten sonra
ortaya çıkmıştır" şeklindeki gerekçesi yukarıda belirtilen açıklamalara, 506
sayılı Yasanın 11/B ve Meslek Hastalıkları Tüzüğünün, Meslek Hastalıkları
Bölümü 63/1 ile Meslek Hastalıkları Listesindeki yükümlülük süreleri ve
sigortalının meslek hastalığının niteliği ve 100 çalışma gücü kaybı
gözönünde tutulduğunda dosya içeriğine uygun bulunmadığı çok açık bir
olgudur.
Hastalığın nev'i ve maluliyet oranı nazara alındığında, davacının
meslek hastalığının ortaya çıktığı sırada çalışmakta olduğu inşaat şirketinde
böyle bir hastalığın meydana gelme olasılığının bulunmadığı da aşikardır.
Meslek hastalığının tesbitinin öncelikle tıbbı bir konu olduğunda
duraksama olmayıp bunu belirleyecek bilirkişilerin konunun uzmanı olmalarında
zorunluluk vardır.
Oysa mahkemece, bir kimya mühendisinden alınan raporla yetinilmiştir.
Halbuki olayda sağlıklı bir çözüme ulaşılabilmesi için sigortalıda meydana
gelen hastalığın; bir doktor, bir kimya mühendisi veya kimyager ve bir de iş
güvenliği- işçi sağlığı uzmanından oluşturulacak bilirkişi heyetinden rapor
alınarak belirlenmesi icap eder. Kimya mühendisi tıp doktoru değildir. 100
maluliyet oluşturan etkenlerin sigortalının tüm çalıştığı işyerlerinin
niteliği ve bu işyerlerindeki çalışma ortam ve koşulları gözönünde tutularak
tesbit edilmelidir.
Diğer taraftan, mahkemenin red gerekçesinde; davalının işyerini 1985
yılında devir aldığı, bu nedenle hasım ve sorumlu olamayacağı görüşüne de yer
verilmiştir. Ne var ki, iş yerinin 1967'de P..... Panjur Sanayi Limited
Şirketi ismini taşıdığı, daha sonra ünvan değiştirerek A.... Al Panjur A.Ş.
haline geldiği ve 25/1/1985 gününde de davalı P.... Profil Sanayi ve Ticaret
A.Ş.ne devredildiği anlaşılmaktadır.
Nev'i değiştirme halinde yeni şirket eskisinin devamıdır (TTK.md.152).
Aynı Kanunun 151. maddesine göre de, iki şirket birleşirse, ortadan kalkan
şirketin hak ve borçları kalan şirkete veya yeni kurulan şirkete geçer. Keza,
BK.nun 180. maddesinde de bir işletmenin diğerleriyle birleşmesi ve şeklinin
değiştirilmesi halinde devam eden şirket veya işletme, kalkan şirket veya
işletmenin borçlarından sorumlu olur hükmü yer almıştır. Ayrıca da mahkemenin
davalı şirkete devrinin niteliğini, Ticaret Sicili Memurluğun'dan Ticaret
Sicili Dosyasını getirmek ve gerçek durumu saptadıktan sonra davalının
sorumlu tutulup tutulmayacağına karar vermesi gerekirken, bu yön üzerinde
durmaksızın davanın ayrıca husumet yönünden reddine karar vermesi de doğru
değildir.
O halde, usul ve yasaya uygun bulunmayan direnme kararı
bozulmalıdır.
SONUÇ : Davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile direnme
kararının Özel Daire bozma kararında ve yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı
HUMK.nun 429. maddesi gereğince (BOZULMASINA), 11/10/1985 gününde oybirliği
ile karar verildi.
Birinci Başkanvekili 13.Huk.D.Bşk. 6.Huk.D.Bşk. 15.Huk.D.Bşk.
İ.Teoman PAMİR A.İ.Arslan Ö.N.Doğan M.S.Aykonu
7.Huk.D.Bşk. 11.Huk.D.Bşk. 14.Huk.D.Bşk. 16.Huk.D.Bşk.
H.Örmeci G.Eriş E.Özdenerol O.Arslan
12.Huk.D.Bşk. 10.Huk.D.Bşk.V. E.Taylan S.Tükenmez
C.Sanin R.Aslanköylü
N.Turhan Ş.D.Kabukçuoğlu M.Çetin İ.Ulusoy
8.Huk.D.Bşk.V. O.Uzgören N.Akman S.Sezen
S.Sapanoğlu
N.Sucu O.İzgiey U.Araslı Ş.Abik
V.Canbilen 9.Huk.D.Bşk.V. H.A.Bengü Z.Sağdur
O.G.Çankaya
E.Doğu B.Doğan 5.Huk.D.Bşk.V. İ.Erdemir
O.Özgürel
S.Özyörük İ.Özmen A.Nazlıoğlu Y.Yasun
A.U.Turan L.Gürün C.Şat F.Ulusoy
Y.Büken Y.Acun S.Tekin
|
