 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
Y A R G I T A Y
13. HUKUK DAİRESİ
SAYI Y A R G I T A Y İ L A M I
ESAS KARAR
8878 1994 10272
MAHKEMESİ : İskenderun 2. Asliye Hukuk Hakimliği
TARİHİ : 17.5.1994
NO : 42-305
DAVACI : İDÇ. Müessese Müdürlüğü vekili avukat Jale Bayındır
DAVALI : Ünal Tokel
Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda
ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın husumet nedeniyle reddine yönelik
olarak verilen hükmün davacı avukatınca temyiz edilmesi üzerine, dosya
incelendi, gereği konuşuldu.
KARAR
Davacı, re'sen emekliye sevk edilen davalının İdare Mahkemesinin
aldığı yürütmenin durdurulması daha sonra iptal kararı üzerine tekrar göreve
başlatıldığını öne sürerek ödenen emekli ikramiyesinin haksız iktisap
hükümlerince istirdadına karar verilmesini istemiştir.
Davalı davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece emekli parasının Emekli Sandığınca ödenmiş olması nedeniyle
davanın Emekli Sandığı'na açılması gerekeceği kabul edilmiş husumet nedeniyle
davanın reddine karar verilmiştir.
Karar davacı yanca temyiz olunmuştur.
Davacı Kurumda çalışan davalı doğrudan emekliye sevk edilmiştir.
Emekli ikramiyesini Emekli Sandığı'ndan almış ise de Emekli Sandığı Genel
Müdürlüğü emekli işlemlerini tamamladıktan sonra tahakkuk eden emekli
parasını davacı Kuruma fatura etmekte ve davalıya ödenen para davacı Kurumdan
tahsil edilmektedir. Bu nedenle davacı Kurumun aktif dava açma ehliyeti
bulunmaktadır. Yazılı gerekçe ile davanın reddi yanlış olup bozmayı
gerektirir. Ancak; dava hukuksal nitelikçe B.K.nun 61. maddesince
gerçekleşmemiş bulunan ya da hukuki varlığı sona eren bir nedene dayanılarak
alınan şeyin geri verilmesine ilişkindir. Uyuşmazlığın çözümlenmesi,
çalıştıkları kurum tarafından kendi talep ve arzuları dışında re'sen emekliye
sevk edilen, daha sonra İdare Mahkemelerince alınmış yürütmenin durdurulması
kararı uyarınca göreve başlatılan personele ödenmiş olan emekli ikramiyesinin
istirdadının hukuken mümkün olup olmadığının tespitinde toplanmaktadır. Hemen
belirtelim ki, az yukarıda ana hatları ile açıklanan davanın çözümü ile
ilgili yasalarda açık veya örtülü hiç bir hüküm bulunmamaktadır. Olayın 5434
sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu'nun 6122 sayılı Kanunla değişik 89. maddesi
hükmü ile de bağlantılı bir yönü bulunmamaktadır. Anılan yasa maddesinin,
yasal hükümler çerçevesinde ve normal hukuki prosedür uygulanarak emekliye
sevk edilenlerden sonradan emeklilik hakkı tanınan bir göreve tayin edilerek
tekrar emekliye ayrılanların durumunu düzenlediği çok açıktır. Öyle ise
davaya uygulanması gereken doğrudan veya dolaylı bir yasa maddesi
bulunmadığına göre hak ve nesafet ilkeleri, objektif iyi niyet kuralları (MK.
Md. 1, 2, 4.) esas alınıp uyuşmazlığın çözümlenmesi gerekir. Davalıya atfı
gereken bir kusur iddia ve ispat edilememiştir. Rıza ve istem dışı doğrudan
emekliye ayrılma söz konusudur. Davalının aldığı ikramiyeyi mal varlığından
çıkarabileceği yaşam deneylerine, hayatın normal akışına tamamen uygundur. Bu
durum karşısında; Emekli ikramiyesinin davalıdan geri istenmesinin, objektif
iyi niyet kuralları, hakkaniyet ilkeleri, hukuk devleti esaslarına ters
düşeceğinden kuşku ve duraksamaya yer olmamalıdır. Bu kabul altında
denilebilir ki, emekli ikramiyesi geri istenmemeli, sonradan emekliye ayrılma
halinde evvelce alınan ikramiyenin son defa tahakkuk ettirilecek emekli
ikramiyesinden mahsubu yapılmak suretiyle sadece farkının ödenmesi yapılmalı,
böylece somut adalet gerçekleştirilmelidir. Bu konuda Sayıştay Genel
Kurulunun görüşü de aynı doğrultudadır. (Bkz. Sayıştay Genel Kurulu: 2.4.1964
- 2939/3 sayılı kararı) Yukarıda açıklanan gerekçe altında davanın esastan
reddine karar verilmesi gerekir. O nedenle red kararı sonucu bakımından doğru
olduğundan HUMK.nun 438/son maddesi uyarınca kararın gerekçesi değiştirilerek
ve düzeltilerek onanmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hüküm bölümünün birinci bendinin
kaldırılmasına, yerine "Açılan davanın esastan reddine" yazılmak suretiyle
hükmün düzeltilmiş bu şekli ile ONANMASINA, peşin harcın onama harcından
çıkartılmasına, 21.11.1994 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye Üye
A.İ.Arslan K.Kadıoğlu M.Yüksel A.E.Baççıoğlu S.Özyörük
|
