 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
Y A R G I T A Y
13.HUKUK DAİRESİ
BAŞKANLIĞI
SAYI
1994
ESAS KARAR
8173 9655
YARGITAY İLAMI
MAHKEMESİ : Karşıyaka 4. Asliye Hukuk Hakimliği
TARİHİ : 18.5.1994
NO : 183-391
DAVACI : Esafi Ceylan vekili avukat Mehmet Erzan
DAVALI : TEK Genel Müdürlüğü vekili avukat Engin Gürsel
Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda
ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen
hükmün süresi içinde davacı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya
incelendi gereği konuşulup düşünüldü.
KARAR
Davacı, satınaldığı dükkan için elektrik abonman sözleşmesi yapılması
amacıyla davalı TEK Genel Müdürlüğü Karşıyaka Şubesine müracaatta bulunduğunu
eski abonenin borcunun ödenmesi koşulu ile kendisi ile sözleşme
kurabileceklerini bildirdiklerini zorunluluk altında ve ihtirazi kayıt
dermeyan ederek eski abonenin borcunu ödeyip, sözleşmenin düzenlenmesini
sağlayabildiğini öne sürerek ödediği 32.673.048 TL ödeme tarihi 3.2.1994'den
itibaren yürütülecek yasal faizi ile birlikte davalı kurumdan tahsiline karar
verilmesini istemiştir.
Davalı, davacıdan evvel abone bulunan kişinin kaçak ve normal elektrik
tüketiminden borçları olduğunu bu borç ödenmeden abone olunmasının mümkün
olmadığını, ihtiyariyle borcu ödeyen davacının eski aboneden alacağını
istemesi gerektiğini savunmuş davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece BK.nun 62. maddesi uyarınca borçlu olmadığı şeyi ödeyen
kimsenin hataen borçlu olduğunu zannederek verdiğini ispat etmedikçe onu geri
alamayacağını davacının ihtiyari ile ve bir hataya dayanmadan kendisine ait
olmadığını bildiği borcu ödediğini kabul etmiş ve davanın reddine karar
verilmiştir. Hüküm davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı, yenimaliktir, adına elektrik Abonman Sözleşmesi yapılmasını
istemiştir. Bu istem; bireylere eşit bir şekilde yararlandırılması zorunlu
kamu hizmetlerinden biri olan elektrik dağıtımına dayanmaktadır. Gerçekte
Kamu Kuruluşlarının Kamu hizmetlerini vatantaşlara yasa ve yönetmeliklere
uygun bir şekilde eşit ve farklılık yaratılmaksızın sunması doğrudan
görevidir. Davalı kurum elinde olanak bulundukça kendisinden istenen hizmeti
yerine getirmeğe zorunludur.
Her sözleşme kural olarak yanlız kendi tarafları için haklar ve
borçlar doğurur. Bu kurala sözleşmelerin nisbiliği denmektedir. Borçlar
hukukuna hakim olan temel ilke sözleşmelerin nisbi hükmü doğurmasıdır. O
nedenle davacı yeni malik ile Elektrik abonman sözleşmesi yapılabilmesinin
davalı kurumun akdinin borcunun ödenmesi koşuluna bağlanması hukuki
dayanaktan yoksundur ve az yukarıda açıklanan hizmetin amacına tamamen
terstir. Davacının eski abonenin borçunu üstlendiği veya ona katıldığı iddia
ve ispat edilmemiştir. Borç ilişkisinden doğan alacağın ileri sürülmesi
sadece borçluya karşı olur borç ilişkisi üçüncü kişiler için hüküm doğurmaz
sözleşme ile meydana getirilen alacak yada borç şeklindeki hükümlerin hukuki
sonuçlar meydana getirmesi sadece sözleşen taraflarla ilgilidir.
Davacı ihtirazı kayıt dermeyan ederek borcu ödemiştir. O nedenle
BK.nun 62. maddesinde anlamını bulan borçlu olmadığı şeyi özgür iradesi ile
veren kişi durumunda kabul edilemez. O halde ödeme Rıza ile değildir. Belli
bir amacın sağlanması için zorla ödetme durumu bulunduğundan isteğin hüküm
altına alınması gerekir.
Mahkemenin hükmüne dayanarak tuttuğu dairemizin 1994/317 esas 1958
karar sayılı ilamının dayandığı uyuşmazlıkta beliren maddi olgular bu
davadaki maddi olgularla benzerlik arzetmediği özellikle bu davada olanın
aksine ihtirazi kayıt dermayan edilmeksizin ihtiyari ile bir ödeme yapıldığı
tesbit edilmiştir. O nedenle anılan ilam bu dava için emsal kabul edilip
hükme gerekçe yapılamaz.
Mahkemece yanlış değerlendirme sonucu yazılı şekilde karar verilmesi
usule ve yasaya aykırıdır. Bozma nedenidir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın açıklanan nedenlerle davacı yararına
BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 7.11.1994 gününde
oybirliğiyle karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye Üye
A.İ.Arslan M.Yüksel Ş.Yüksel A.E.Baççıoğlu S.Özyörük
|
