 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C
Y A R G I T A Y
Sekizinci Hukuk Dairesi
E. 1994/5923
K. 1994/13002
T. 24.11.1994
* SENETSİZDEN TESCİL
* YARGILAMANIN YENİLENMESİ (İADESİ)
* ZORLAYICI NEDENLER (ESBABI MÜCBİRE)
ÖZET: Kural olarak, hükümden önce elde bulunan, fakat yargılama sırasında
mahkemeye ibraz edilmeyen bir senet veya belgeye dayanılarak yargılamanın
yenilenmesi (iadesi) istenemez. Ancak, yargılama sırasında zorlayıcı (esbabı
mücbire) nedenle elde edilemeyen bir senet veya belgenin hükümden sonra ele
geçirilmiş olması yargılamanın yenilenmesi (iadesi) sebebidir ve bu sebebe
dayanarak yargılamanın yenilenmesini (iadesini) isteyen taraf, önceden mevcut
olan belgeyi hüküm tarihinden sonra elde ettiğini kanıtlamak durumundadır.
Buna göre, Tapu Sicil Müdürlüğünce yeterli araştırma yapılmaksızın tapuda
Hazine adına kayıtlı bulunan bir yerin tapusuz olduğu yolunda mahkemeye bilgi
verilmesi ve mahkemece de bu bilgi doğrultusunda davacı adına senetsizden
tescile hükmedilmiş olması halinde, yasada belirtilen "esbabı mücbire"nin
varlığının ve dolayısıyle de yargılamanın yenilenmesi (iadesi) isteğinin
kabulü gerekir.
(1086 s. HUMK. m. 445/1)
(743 s. MK. m. 639/1)
Hazine ile Belediye Başkanlığı ve Bektaş aralarındaki yargılamanın iadesi
davasının reddine dair, (Göle Asliye Hukuk Hakimliği) nden verilen 15.2.1994
gün ve 175/37 sayılı hükmün Yargıtay'ca incelenmesi Hazine ile Belediye
Başkanlığı vekili tarafından süresinde istenilmiş olmakla; dosya incelendi,
gereği düşünüldü:
Hazine vekili, Göle Asliye Hukuk Mahkemesi'nin kesinleşen 26.10.1992 gün ve
1992/55 esas, 1992/255 karar sayılı hükmünün yargılamanın yenilenmesi yolu
ile ortadan kaldırılmasını istemiştir. Karşı taraf isteğin reddine karar
verilmesini savunmuş, mahkemece isteğin reddine karar verilmesi üzerine
hüküm, Hazine tarafından temyiz edilmiştir.
Hazine vekili Göle Asliye Hukuk Mahkemesi'nin hükmü ile aleyhine yargılamanın
yenilenmesi istenilen Bektaş'ın adına MK.nun 639/1. maddesi uyarınca tescil
edilen taşınmazın dava tarihinden önce Hazine adına 19.8.1983 gün ve 72 sıra
numarasında tapuda kayıtlı bulunduğunu, tescil davası nedeniyle yerel Tapu
Sicil Müdürlüğünün bu yerin tapusuz olduğu yolundaki karşılık yazısındaki
bilgilerin doğru olmadığını, bu durumun yargılamanın yenilenmesi sebebi
sayılacağı ileri sürülerek, kesinleşen hükmün ortadan kaldırılmasını
istemiştir. Yargılamanın yenilenmesi sebepleri HUMK.nun 445 ve 446.
maddelerinde belirtilmiştir. HUMK.nun 445. maddesinin 1. bendinde yargılama
sırasında zorlayıcı (esbabı mücbire) nedenle elde edilmeyen bir senet veya
belgenin hükümden sonra ele geçirilmiş olması yenileme sebebidir. Kural
olarak hüküm verilmeden önce elde bulunan fakat yargılama sırasında mahkemeye
sunulmayan bir senet veya belgeye dayanılarak yargılamanın yenilenmesi yoluna
başvurulamaz. Bu sebebe dayanarak yargılamanın yenilenmesini isteyen tarafın
önceden mevcut olan belgeyi hüküm tarihinden sonra elde ettiğini kanıtlamak
durumundadır. Somut olayda yukarıda tarih ve sayısı yazılı hükümle Bektaş
adına tescil edilen taşınmaz Hazine adına tapuda kayıtlı bulunan bir yerdir.
Tapulu bir yerin MK.nun 639/1. maddesine göre tapuya tescili mümkün
bulunmamaktadır. Ne varki tescil davası nedeniyle Tapu Sicil Müdürlüğüne
yazılan müzekkereye verilen 9.4.1992 günlü karşılık yazıda aynen; ".....
hudutları yazılı dava konusu taşınmaz mal Göle İlçesi Kadastro görmediğinden
hudutları üzerinde yapılan araştırmalarda davacı ve davalılar adına kayıtlı
olmadığı ...." denilmek suretiyle tapuda kayıtlı olmadığı bildirilmiştir.
Hazineye ait tapu kaydı ve tapu sicil karşısında Tapu Sicil Müdürlüğünün
karşılık yazısındaki bilgiler gerçeği yansıtmaktan uzaktır. Özen ve dikkatle
araştırma yapılmadan gerçeğe uygun olmayan böyle bir karşılık yazı HUMK.nun
445/1. bendinde yazılı zorlayıcı sebep sayılır. Yüksek Yargıtay Yedinci
Hukuk Dairesi 20.1.1992 gün ve 477/331 esas ve karar sayılı ilamla benzer bir
olayda resmi dairenin gerçeğe uygun olmayacak şekilde kayıt çıkarmasını
zorlayıcı sebep saymış ve yargılamanın yenilenmesi yoluna gidilebileceğine
karar verilmiştir. Hazine adına tapuda kayıtlı bulunan bir yerin tapusunun
bulunmadığından sözedilerek mahkemesine bilgi verilmiş olması ve bu nedenle
belgesizden davacısı adına tapuya tesciline karar verilmiş olması hakkın
özünü etkileyecek nitelikte bir durum yaratmıştır. Hazinenin isteği açıklanan
nedenlerle yasaldır. Yargılamanın yenilenmesi sebebinin bulunduğu gözönünde
tutularak isteğin kabulü ile istek ve savunma çerçevesinde delillerin
toplanıp değerlendirilmesi ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken
yenileme sebebinin bulunmadığı gerekçesi ile isteğin reddine karar verilmiş
olması yasaya aykırıdır. Hazinenin temyiz itirazları bu bakımdan yerinde
olduğundan kabulü ile hükmün açıklanan nedenle (BOZULMASINA) ve 35000 lira
peşin harcın istek halinde Belediye Başkanlığına iadesine, 24.11.1994
tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
|
