 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
Y A R G I T A Y
2.Hukuk Dairesi
Sayı:
ESAS KARAR
94/2642 94/3709
ÖZET :Tenfizi bağışlayanın ölümüne bağlı bağışlama sağlar arası bir
tasarruf olup, iki yanlı bir sözleşmedir ve miras mukaveleri biçiminde
yapılmalıdır.
Taraflar arasındaki vasiyetin iptali-tenkis davasının yapılan
muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hüküm temyiz edilmekle, evrak
okunup gereği görüşülüp düşünüldü.
Miras Hukuku yönünden bağış; Bir kimsenin karşılığında bir değer
olmaksızın kendi mal varlığı ve terekesinden diğer bir kimse yararına maddi
bir yarar sağlamayı öngören hukuki bir işlemdir. (Prof.Dr.Fikret Eren,
Fikret, T.Medeni Hukukunda tenkis davası 1973 sh.61) Özel borç ilişkileri
yönünden bağış; Hayatta olan kimseler arasında yapılan ve bir tarafın
karşılık beklemeden diğerini zenginleştirme amacı ile kendi mal varlığından
iki taraflı iradeyi kapsayan ve karşı tarafa maddi bir yarar sağlayan hukuki
işlemdir. Bir başka anlatımla, bir kimsenin bir başkasına bilinçli ve amaçlı,
hukuki sebebe (causa'ya) dayalı bir edim veya eylemli mal varlığına ilişkin
bir yarar sağlamasıdır. (Rona Sorozan, Sağlar arası işlem yoluyla ölüme bağlı
kazandırma 1979 S.5).
Borçlar Kanununun 240/2. maddesi uyarınca "yerine getirilmesi
bağışlayanın ölümüne bağlı bağışlamada vasiyet hükmü ceryan eder" Kaynak
İsviçre Borçlar Kanunun bu maddeyi karşılayan 245/2. maddesinde ise "vasiyet
hükmü ceryan eder" sözleri yerine "ölüme bağlı tasarruf hükümleri uygulanır"
sözleri yer almaktadır. Yerine getirilmesi bağışlayanın ölümü koşuluna bağlı
olarak yapılan işlem sonucu itibariyle bir bağış vadidir. Yararına bağış
yapılan kişinin, bağışlayanın hayatında bu bağışı açık veya örtülü olarak
kabul etmiş olması gerekir. Zira Borçlar Kanununun 239. maddesi gereği, bağış
sözleşmesinin hukuki sonuç doğurması karşı tarafın bu bağışı kabul etmiş
olması veya kabul etmiş sayılmasıyla olasıdır. Aksi halde bağışlayan yaptığı
bağıştan geri dönebilir. Örtülü kabul susma ile gerçekleşir. Ancak bunun
için, bağışlananın veya yasal temsilcisinin bağışı öğrenmiş ve uygun bir süre
geçmiş olmasına rağmen yararına yapılan bağışı red etmemiş olması gerekir.
Belirtilen bu açıklamalardan yerine getirilmesi bağışlayanın ölümü koşuluna
bağlı bağışlamanın sağlar arası bir işlem ve iki yanlı bir sözleşme olduğu
sonucu doğmaktadır. Yasada yer alan bu gibi sözleşmelerin vasiyet hükümlerine
tabi olduğuyönündeki hükmü, kaynak yasaya uygun olarak ölüme bağlı tasarruf
hükümlerine tabiidir. Şeklinde anlaşılması gerekir. (20.9.1950 gün 4/10
sayılı inançları birleştirme kararı gerekçesi) iki yanlı olan bağış vadinin
vasiyete ait şekil koşulları içinde gerçekleşmesi olanaksızdır. İki tarafın
iradelerinin birleşmesi ölüme bağlı tasarruflardan miras mukavelesi
(M.K.m.474 ve 492) ile mümkündür. (Prof. dr. Haluk Tandoğan, Borçlar Hukuku
Özel Borç İlişkisi, cilt 1 sh.364- Dr.A.Escher Miras hukuku Prof. Dr.
S.S.Ansay çevirisi 1953 sh. 84- Prof Dr.Necip Kocayusufpaşaoğlu, miras Hukuk
3. bası 1987 sh.126- Prof Dr. M.kemal oğuzman, Miras Hukuku Dersleri, 1978
2.bası Sh.113. Rona Sorozan, sağlar arası işlem yoluyla ölüme bağlı
kazandırılmaları, 1979, SH.68. ve altındaki 14 nolu Dipnot- Yargıtay
2.H.D.nin 30.12.1982 gün 9452 10052 ve 11.1.1973. gün 8073/92 sayılı
kararları R.K.D.1973. 164/165) Bu gibi bagışlamalara içerik, şekil, ehliyet,
tasarruf oranı, tenkis v.s. bakımından da ölüme bağlı tasarruf hükümleri
uygulanacağından kazandıranın miras sözleşmesi şeklinde yapılmasında
zorunluluk vardır .
Somut olayda : Bağışlayanın Ölümünden sonra yerine getirilecek,
bagış adi yazılı şeklinde yapılmıştır. Açıklanan nedenler karşısında
Borçlar kanunun 240/2 madesine uygun sonuc doğuran bir kazandırmaın
varlıgından söz edilmez. Mahkemenin bu belgeyi gecersiz sayması ve iptal
etmiş olması bu itibarla da doğrudur.
Sonuç: Temiyze konu hükmün açıklanan nedenlerle ONAMASINA, aşagıda
yazılı onama harcının temiz edene yükletilmesine, temiz peşin harcının
mahsubuna oybirligiyle karar verildi. 30.3.1994.
Başkan Üye Üye Üye Üye
Tahir Alp Nedim Turhan Ş.D.Kabukcuoğlu Ferman Kıbrıscıklı Özcan Aksoy
|
