 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C
Y A R G I T A Y
Üçüncü Hukuk Dairesi
E. 1994/15324
K. 1994/16964
T. 27.12.1994
* AÇIK ARTIRMA İLE KİRALAMA
* KİRANIN İNDİRİLMESİ
* İNDİRİME NEDEN OLABİLECEK HALLER
ÖZET: Açık artırma ile kiralanan gayrımenküllerde, o yıl ki emsal rayiçler ve
rayice neden olan faktörler gözönünde tutulmuş olduğundan, kira akdinin
kendiliğinden yenilendiği sonraki dönem için, kiracının; karşı davacı olarak
açtığı bedelin tesbiti davasında, kira bedelinin düşüşüne neden olabilecek
şekilde değişiklik gösteren bütün faktörleri ispatlaması ve bunların
bilirkişi raporunda tartışılması gerekir.
(6570 s. GKK. m. 11, 14)
Dava dilekçesinde, kira parasının 22.1.1994 gününden başlayarak yıllık
280.000.000 lira olarak tesbiti, karşı dava ile de aylık kiranın 7.000.000
lira olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın reddi, karşı davanın
kabulü cihetine gidilmiş; hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra, dosyadaki bütün
kağıtlar okunup, gereği düşünüldü:
Kira parasının tesbiti istenen taşınmaz mal açık artırmada, artırmanın
davacının üzerinde kalması sonucu kira sözleşmesi yapılmıştır. Sözleşmedeki
kira süresi sona erdikten sonra, taraflarca sözleşmenin feshi ihbar
edilmediği için, sözleşmede 6570 sayılı Yasanın 11. maddesi hükmüne göre
uzatılmış bulunmaktadır. Davacı kira sözleşmesinde belirtilen süreden sonraki
uzatılan yeni dönemde kiralananın olağan rayiç, ekonomik koşullar ve bunlarla
oluşan emsal kira paralarına nazaran halen ödemekte olduğu kira parasının
fahiş olduğunu ileri sürerek kiranın yeni dönem için daha az olduğunun
tesbitini istemiştir.
Kural olarak, aksi ileri sürülüp kesin delillerle kanıtlanmadıkça açık artırma
yapılırken, davacının o yılki emsal rayiçleri ve bu rayiç üzerine etki
yapılan ekonomik ve sair koşulları gözönünde tutmuş bulunduğu ve her türlü
etken dışında serbest iradesi ile kira sözleşmesini imzaladığı kabul
edilmelidir.
Karşı davacı kiracı dava dilekçesinde, ilk kira dönemini izleyen ve davaya
konu yapılan dönemde kira parasının düşüş göstermesine olağan rayiç dışında
neden olan faktörlerden örneğin, kiralananın yözölçümünde veya diğer
niteliklerindeki değişmelerden kiralanının bulunduğu yerdeki ticari durum
değişikliklerinden ve genellikle memleketteki ticari ve ekonomik
dalgalanmaların paranın satın alma gücündeki değişikliğin memur maaşlarındaki
katsayı ve işçi ücretlerindeki asgari ücret değişikliklerinin kendi lehine
olarak kira parasına etki yaptığından sözetmemiştir. Memleketteki ticari ve
ekonomik konjöktür ve paranın satın alma gücündeki düşme ise ilk döneme
nazaran yeni kira döneminde kira paralarının azalmayıp artırdığı yönünde
gelişme kaydettiği bilinen bir gerçektir.
Bilirkişi raporunda açıklanan bütün bu hususları içeren bir araştırma ve
incelemeye yer verilmemiştir. Böyle bir bilirkişi raporu hükme dayanak
yapılmıştır.
Bu itibarla, yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde
hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan
kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA), peşin
ödediği temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 27.12.1994
gününde oybirliğiyle karar verildi.
|
