 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
Y A R G I T A Y
13.HUKUK DAİRESİ
BAŞKANLIĞI
SAYI:
ESAS KARAR
1994/11215 1995/420
YARGITAY İLAMI
MAHKEMESİ :Diyarbakır 3. Asliye Hukuk Hakimliği
TARİHİ :26.10.1994
NO :109-493
DAVACI :Yusuf Yücesoy vekili avukat Halit Ötük
DAVALI :Adalet Bakanlığı vekili avukat Mufide Köksal
Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda
ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen
hükmün süresi içinde davacı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya
incelendi gereği konuşulup düşünüldü.
KARAR
Davacı, İdarenin cezaevi için ihtiyacı olan 160.000 kgr. ekmek
ihalesine girip sözleşme yaptığını taahhüdünde bulunan ekmeği teslim edip,
sözleşmede öngörülen bedeli de aldığını ancak taahhüt süresi içinde ekmeğe
zam yapıldığını sözleşme gereğince davalının zamdan ileri gelen bedel farkını
da ödemesi gerektiği halde ödemediğini beyanla 300.000.000 Tl.nı bedel farkı
alacağının faizi ile tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalı davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı tarafından
temyiz edilmiştir.
Davada çözümü gereken sorun taahhüt süresince ekmek fiyatlarında
meydana gelen fiyat farkını davacının davalıdan talebe hakkı bulunup
bulunmadığına ilişkindir. Bu nitelikteki sorunun çözümü ise, öncelikle
taraflar arasındaki sözleşmenin gerçek amacına uygun olarak yorumuna ve bu
konudaki yasal düzenlemelerin gözden geçirilmesine bağlıdır.
Taraflar 17.6.1993 günlü sözleşmenin eki bulunan şartnamenin 14.
maddesinin 2. fıkrasıyla "ancak, fiyatların hükümet, Belediye veya İl
Koordinasyon Kurullarınca kabul edilen fiyatlarda meydana gelecek azalma ve
artışların aynı ölçüde dikkate alınması fiyatların serbest bırakılması
halinde sözleşmeler geçersiz sayılacaktır" şeklinde bir kararlaştırma
yapmışlardır. Davacı da sözleşmedeki bu hükme dayanarak fiyat farkı
istemektedir. Şartnameye konulan bu özel hükmün kaynağını 28.12.1990 gün ve
20739 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 28.11.1990 gün 1990/1216 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararına ek kararın 1/a maddesi teşkil etmektedir. Oysaki
anılan Bakanlar Kurulu Kararından sonra 507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkarlar
Kanununun 125 maddesinde 3741 sayılı Kanunun 28. maddesiyle 9.5.1991
tarihinde değişiklik yapılarak "Bu kanuna tabi esnaf ve sanatkarlarca
üretilen mal ve hizmetlerin ücret tarifeleri bağlı bulundukları derneklerce
hazırlanır ve mensubu oldukları Birlik Başkanlar Meclisince onandıktan sonra
yürürlüğe girer. Başkanlar Meclisi gerekli gördüğünde bu yetkilerini Birlik
Yönetim Kuruluna devredebilir. Belediyeler veya o yerin en büyük mülki amiri
tesbit edilen bu tarifeleri uygun bulmadıkları takdirde esnaf teşekkülü ile
anlaşmaya varamazlarsa 15 gün içinde o yerin mülki amirinin görevlendireceği
Sanayi ve Ticari Müdürünün Başkanlığında Ticaret ve Sanayi Odasından bir
temsilci ile Esnaf Dernekleri Birliği Başkanından teşekkül edecek bir
komisyona itiraz edebilir. Komisyon kararına karşı ilgililer yazılı bildirim
tarihinden itibaren 10 gün içinde Ticari davaları görmeye yetkili mahkeme
nezdinde itirazda bulunabilirler. Bu mahkemenin kararları kesindir" hükmü
getirilerek ekmek fiyatlarını tayin ve tesbit etme görevi Belediye ve mülki
amirin kontrol ve denetiminde olmak üzere meslek teşekküllerine verilmiştir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlığa konu sözleşmede yasadaki bu değişiklikten
sonra yapıldığına göre sözleşmedeki hükümet ve belediye sözlerinin anılan
yasada olduğu gibi Belediye ve mülki amirin kontrol ve denetiminde yapılan
fiyat artışları şeklinde yorumlanması tarafların gerçek amacına uygun olur.
Mülki amir veya Belediye meslek teşekkülü ile anlaşarak tarifeyi
değiştirebileceği gibi itiraz ve dava yolunu kullanmak suretiyle de tesbit
edilen bedeli değiştirme hakkına sahiptir. Öyle ise mülki amir veya Belediye
Yasanın kendilerine tanıdığı hakları kullanarak veya uygun buldukları tarife
karşısında kullanmayarak Esnaf teşekkülünün tesbit ettiği bedeli kontrol ve
denetleme hakkına sahip olduklarıdan yasa hükmüne uygun olarak esnaf
teşekküllerince tesbit edilen tarifeler ile artış ve azalmaların da hükümet
veye belediye tarafından yapıldığının kabulü gerekir. Bu halde mahkemece
yapılacak iş davalının taahhüdü süresince az yukarıda açıklanan tarz ve
yöntemle ekmek fiyatlarında artış olup olmadığı bu artışlara ilişkin
tarifelerin kesinleşip kesinleşmediği kesinleşmiş ise hangi tarihlerde hangi
oranlarda artış yapıldığı ilgili kuruluşlardan sorulup tesbit edilmeli
böylece belirlenecek artış yüzdelerini aynı dönemde davacının sattığı ekmek
miktarı için ihalede kararlaştırılan bedele uygulamak gerektiğinde bu konuda
bilirkişi düşüncesi de alınmak suretiyle hasıl olacak sonuca uygun bir karar
vermektir.
Mahkemece sözleşmenin yorumunda hata yapılıp anılan yasa hükmü de
gözardı edilerek yazılı gerekçe ile davanın redine karar verilmesi usul ve
kanuna aykırı olup bozma nedenidir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz olunan kararın davacı
yararına BOZULMASINA, Peşin harcın istek halinde iadesine, 24.1.1995 gününde
oybirliğiyle karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye Üye
A.İ.Arslan M.S.Atalay Ş.Yüksel A.E.Baççıoğlu S.Özyörük
|
