 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
Y A R G I T A Y
13. HUKUK DAİRESİ
BAŞKANLIĞI
SAYI:
ESAS KARAR
94/10883 95/554
YARGITAY İLAMI
MAHKEMESİ : Vize Asliye Hukuk Hakimliği
TARİHİ : 22.9.1994
NOSU : 174-304
DAVACI : Şeref Giray
DAVALI : Musa Araş vekili avukat Erdal Güner
Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda
ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın zamanaşımı nedeniyle reddine
yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı tarafından temyiz
edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
KARAR
Davacı, 25.000.000 lira peşinat ödeyerek 39 DS 665 plaka sayılı
kamyonu harici sözleşme ile davalıdan satın ve teslim aldığını, bakiye bedeli
ödeyemediği için davalının aracı resmi olarak başkasına sattığını beyanla
ödediği peşinatın yasal faizi ile tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalı, davanın 1 yıllık zamanaşımı süresinin geçmesinden sonra
açıldığını beyanla reddine karar verilmesini savunmuştur.
Mahkemece, davanın 1 yıllık haksız iktisap zamanaşımı süresi geçtikten
sonra açıldığı gerekçesiyle reddine karar verilmiş, hüküm davacı tarafından
temyiz edilmiştir.
Bir davada ileri sürülen olayları doğru olarak nitelendirmek,
uygulanacak yasa maddelerini arayıp bulmak ve uygulamak hakimin doğrudan
görevidir. (HUMK. 76 md.)
Davacının bu davada varlığını ileri sürdüğü trafikte tescilli araç
satışına ilişkin sözleşme, 2918 sayılı Karayolları Trafik Yasasının 20/d
maddesi hükmü karşısında noterde yapılmadığı için geçersizdir. Ancak bu
geçersizlik hükmü, tescilli aracın mülkiyetinin nakline yöneliktir. Araç
mülkiyetinin nakli yönünden geçersiz bulunan bu nitelikteki sözleşmelerde,
satıcının mülkiyeti nakletmediği takdirde aldığı bedeli iade borcunu
üstlenmiş olduğu, alıcının da bedeli bu koşulla ödediğinin kabulü gerekir.
Alınan bedelin iade koşul ve kapsamı sözleşme metninde yazılı olabileceği
gibi hal ve şartlardan veya tarafların durumundan da anlaşılabilir.
Somut olayda, ileri sürülüşe göre davalı, geçersiz sözleşme ile
davacıya araç satmış 25.000.000 lira da peşinat almıştır. Geçersiz sözleşmeye
konu 35 DS 665 plaka sayılı aracın mülkiyeti davacıya intikal ettirilmediğine
göre davalı bu durumda aldığını iade etme durumundadır. Aldığını iade etmemek
suretiyle bu konudaki borcuna aykırı davranmıştır. Davacının dava
dilekcesinde davasını haksız iktisap davası olarak tavsif etmesi hakimi
bağlamaz. Hakim olaya uygun hukuki tavsifi yapmak durumundadır. (HUMK madde
76) Davada davalının aldığını iade borcuna aykırı davranışına dayanılmış
olmasına göre haksız iktisaba ilişkin 1 yıllık zamanaşımı süresi değil,
sözleşme sorumluluğundaki B.K.nun 125 maddesinde hükme bağlanan 10 yıllık
zamanaşımı süresi uygulanmalıdır. Dava tarihi itibariyle bu 10 yıllık sürenin
de henüz dolmadığı sabittir. Öyle ise mahkemece davalının zamanaşımına
ilişkin itirazı reddedilip işin esasına girilerek hasıl olacak sonuca uygun
bir karar verilmelidir.
Mahkemenin nitelendirmede ve yasa maddelerinin uygulanmasında
yanılgıya düşerek zamanaşımı yönünden davanın reddine karar verilmesi usul ve
kanuna aykırı olup, bozma nedenidir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda açıklanan nedenle davacı
yararına BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 26.1.1995 gününde
oybirliğiyle karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye Üye
A.İ.Arslan M.S.Atalay Ş.Yüksel A.E.Baççıoğlu S.Özyörük
|
