 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C
Y A R G I T A Y
Yirminci Hukuk Dairesi
E. 1993/8825
K. 1993/7727
T. 7.10.1993
* HAKİMİN REDDİ
* PARA CEZASI
ÖZET : HUMK.nun 2494 sayılı Kanunla değişik 36/4. maddesi; reddi hakim
talebinin merci tarafından reddedilmesi halinde, red talebinde bulunanların
herbirinden 1000 TL.dan 10.000 TL.na kadar para cezası alınacağını, ayrıca
birden çok hakimin birarada reddedilmesi halinde para cezasının üst sınırının
uygulanacağını amirdir. 14.12.1988 günü yürürlüğe giren 3506 sayılı Kanunla
getirilen ek I. madde bu miktarı üç katına çıkarmış, ek 2. madde ile de ek I.
madde kapsamına giren para cezalarındaki artışlar memur maaş katsayısına
bağlanmıştır. 12.12.1989 gününde yürürlüğe giren 3592 sayılı Kanunla da
TCK.'na 3506 sayılı Kanunla eklenen ek 2. maddede belirlenen 30 puan, 75 puan
olarak değiştirilmiştir. Ayrıca, 3506 sayılı Kanunun 2. maddesi ile TCK.nun
24. maddesindeki hafif para cezasının alt sınırı 5000 TL. olarak tesbit
edildiğinden, esasen hafif olan HUMK.nun 36/4. maddesinde yazılı para
cezasının da alt sınırının 5000 TL., üst sınırının 30.000 TL. olduğunun
kabulü gerekir.
Anılan madde hükümleri gözönünde tutulduğunda, 1993 yılı için; HUMK.nun 36/4.
maddesinde yazılı para cezasının alt sınırı 40.000 TL., üst sınırı ise
240.000 TL. olarak hesaplanacağına ve bir hakimin reddi söz konusu olduğuna
göre 900.000 TL. para cezası hükmedilmesi doğru değildir.
(1086 s. HUMK. m. 36/4) (765 s. TCK. m. 24)
Taraflar arasında görülen tescil davası sırasında, davalı taraf vekili
4.3.1993 günlü dilekçesiyle reddi hakim yoluna başvurmuştur.
Bu konuda verilen kararın Yargıtay'ca incelenmesi davalı vekilince istenilmiş
olmakla; süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar
verildikten sonra dosya içindeki tüm belgeler incelenip, gereği düşünüldü:
1- İncelenen dosya kapsamına göre, hakimin reddi için ileri sürülen hususlar
HUMY.nın 29. maddesinde tanımı yapılan sebeplerden değildir. Bu nedenle
temyiz itirazlarının reddi ile hükmün onanması gerekir.
2- Davalı tarafın para cezasına yönelik temyiz itirazlarına gelince;
1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Yasasının 2494 sayılı Yasa ile değişik
36. maddesinin dördüncü fıkrası, reddi hakim isteğinin mercii tarafından usul
ve esas yönünden kabul edilmemesi halinde istekte bulunanların her birinden
bin liradan on bin liraya kadar para cezası alınmasına hükmolunacağı; ayrıca,
birden çok hakimin bir arada red edilmesi halinde, para cezasının üst
sınırının uygulanacağını hükme bağlamıştır.
765 sayılı Türk Ceza Yasasına 2. madde eklenmesine dair 14.12.1988 gün ve
20019 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan, aynı gün yürürlüğe giren 3506 sayılı
Yasanın 4. maddesiyle getirilen Ek (1)'inci maddenin 7. bendi 2494 sayılı
Yasanın yürürlüğe giriş tarihi itibariyle para cezası 3 misline çıkartılmış
olup, bu suretle Hukuk Usulü Muhakemeleri Yasasının 36. maddesinin dördüncü
bendindeki para cezasının asgari haddi 3000 lira, azami haddi 30.000 lira
olmuştur. 3506 sayılı Yasayla getirilen Ek (2) madde ile de Ek (1)'inci madde
kapsamına giren para cezalarındaki artışlar memur maaş kat sayısına bağlanmış
ve 1988 yılı bütçe yasasında 84 olarak belirlenen memur maaş kat sayısının
artırılması halinde Bütçe Kanununda her 30 puan artış bir birim olarak kabul
edilerek, Ek (1)'inci maddeye göre tesbit edilen para cezası miktarının
bulunacak birim sayıyla çarpılması suretiyle belirlenmesi kuralı
getirilmiştir.
1989 yılı maaş kat sayısı 128 olup, bir önceki yıl maaş kat sayısı arasında
birden fazla 30 puan bulunmadığından, bu yıl için para cezasında bir artış
sözkonusu değildir.
12.12.1989 gününde yürürlüğe giren 3592 sayılı Yasa ile TCK.na eklenen ek (2)
maddede belirlenen 30 puan, 75 puan olarak değiştirilmiş, buna göre 84 kat
sayıyla 128 kat sayısı arasında birden fazla 75 puan bulunmadığından,
31.12.1989 yıl sonuna kadar yine bir değişiklik söz konusu değildir. 3506
sayılı Yasanın 2. maddesi ile TCK.nun 24. maddesindeki hafif para cezası
asgari (beşbin) lira olarak belirlendiğinden, 1988-1989 yılı hafif para
cezası 3506 sayılı Yasanın dördüncü maddesi uyarınca beşbin liradan aşağı
olamayacağı kuralı gereği HUMY. 36. maddenin dördüncü fıkrasındaki para
cezası hafif para cezası olduğundan, asgari para cezası 5.000, azami 30.000
lira olarak hüküm olunması gerekir.
1990 yılında ise, memur maaş kat sayısı Bütçe Yasası ile 255'e çıkarılmıştır.
1988 yılı katsayısı 84 ile 255 kat sayısı arasında (iki) adet 75 puan
bulunduğundan, 1990 yılında para cezası, 3506 sayılı Yasanın getirdiği kurala
göre iki kat artırılması gerekmektedir. Buna göre HUMY. 36. maddenin dördüncü
fıkrasındaki para cezası 3000 x 2 = 6000 liradır. Ancak bu para cezası TCK.
24. maddeye göre 5000 x 2 = 10.000 TL. olması gerektiğinden, asgari para
cezası 10.000 lira olarak, azami para cezası ise 60.000 lira olarak hüküm
olunacaktır.
1991 yılında ise, memur maaş kat sayısı Bütçe Yasası ile 352 kat sayı olarak
kabul edilmekle, 84 kat sayı ile arada (üç) adet 75 puan bulunduğundan, bu
yıl için para cezası HUMY. 36. maddenin dördüncü fıkrası için asgari 9.000
lira (TCK.nun 24. maddeye göre 5.000 x 3 = 15.000 lira), azami 30.000 x 3 =
90.000 lira olarak hüküm edilmelidir. 1992 yılı içinde aynı uygulama sonucu
1992 yılı memur maaş kat sayısı 1.1.1992 günü yürürlüğe giren Bütçe Yasası
ile 523 kat sayı kabul edildiğinden, 84 kat sayıya göre (Beş) adet 75 puan
bulunduğundan, asgari hafif para cezası 1.1.1992 gününden itibaren 25.000
lira ve azami olarakta 150.000 liraya hüküm edilmesi gerekir.
1993 yılı için de aynı uygulama sonucu 1993 yılı memur maaş katsayısı 1.1.1993
günü yürürlüğe giren Bütçe Yasası ile 740 kat sayı kabul edildiğinden, 84 kat
sayıya göre (740 - 84 = 656 : 75 = 8 adet) 8 adet 75 puan bulunduğundan,
asgari hafif para cezası 1.1.1993 gününden itibaren (5000 x 8 = 40.000 TL.)
ve azami para cezası, (30.000 x 8 = 240.000 TL.) olarak hükmedilmesi gerekir.
Temyize konu olayda hakimin reddi 4.3.1993 gününde yapıldığına göre para
cezası taban 40.000 TL., tavan 240.000 TL.dır.
Bir hakimin reddi sözkonusu olduğuna göre 900.000 TL. para cezası hükmedilmesi
usul ve yasaya aykırıdır.
S o n u ç : Birinci bendde yazılı nedenlerle hükmün (ONANMASINA); ikinci
bendde yazılı nedenlerle hükmün (BOZULMASINA), 7.10.1993 gününde oybirliği
ile karar verildi.
|
