 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C
Y A R G I T A Y
Sekizinci Hukuk Dairesi
E. 1993/4823
K. 1994/6756
T. 12.5.1994
* ZİLYETLİĞE DAYALI TESCİL
* KAMU MALI (Mezarlık)
ÖZET : Yasalarımıza göre mezarlıklar, kamu malı niteliğinde olup, ölülerin
gömülmesi için belirlenen yerler dışında başka yerlerin mezarlık olarak
kullanılması yasaklanmıştır. Bir şahsın, derneğin veya camiin mezarlığı
olamayacağı gibi, köylerdeki mezarlıklar da, köy tüzel kişiliğine aittir. Bu
nedenle, köyde bulunan nizalı taşınmazın özel mülkiyete konu teşkil eden
yerlerden olduğu ve davacı lehine kazanma koşullarının gerçekleştiği saptansa
dahi, aile mezarlığı ihdasına ve kamu malı niteliğindeki böyle bir taşınmazın
gerçek kişi adına tesciline karar verilemez.
(1593 s. UHK. m. 211, 212) (442 s. Köy K. m. 14) (1580 s. Belediye K. m.
15/5) (3402 s. Kadastro K. m. 16/B)
Hakkı ile Ali, Hazine ve Şarköyü Muhtarlığı aralarındaki tescil davasının
kabulüne dair, (Bartın Asliye Hukuk Hakimliği)nden verilen 13.11.1992 gün ve
135-594 sayılı hükmün Yargıtay'ca incelenmesi Hazine vekili tarafından
süresinde istenilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü:
Davacı, dava dilekçesinde mevki ve sınırları yazılı taşınmazın "Aile
Mezarlığı" olarak adına tesciline karar verilmesini istemiştir. Hazine,
davanın reddine karar verilmesini savunmuş, mahkemece davanın kabulüne karar
verilmesi üzerine hüküm Hazine tarafından temyiz edilmiştir.
Yerel bilirkişi ve tanık, davacı ve miras bırakanının tescil konusu taşınmazı
yasada belirtilen 20 yıldan fazla süre ile koşullarına uygun olarak zilyet
olduğunu bildirmişlerdir. Delillere göre özel mülkiyet niteliğinde bulunan bu
yer üzerinde davacı yararına kazanma koşulları oluşmuş olup, tescil isteme
hakkı doğmuş bulunmaktadır. Nevarki, davacı bu yeri "Aile Mezarlığı" olarak
tescilini istemiştir. Mezarlıklar, ölülerin gömülmesine terk ve tahsis edilen
yerlerdendir. Bu niteliği itibariyle mezarlıklar kamu malı sayılırlar. Kamu
mallarının idaresi, işletilmesi ve denetlenmesi Kamu Kanunlarına tabidir.
Kamunun sağlığı ve güvenliği ile ilgili bulunan 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıha
Kanununun 211. maddesinde, ölülerin gömülmesi için belirlenen yerler dışında
başka yerlerin mezarlık olarak kullanılması yasaklanmış, 212. maddesinde
şehir ve kasaba belediyelerin, aynı Kanunun 213. maddesinde de köyler için de
tesis edilecek mezarlıkların nasıl belirleneceği, gözetimi ve denetimi
ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Bu buyruğa uygun olarak 442 sayılı Köy
Kanununun 14. maddesinde köy mezarlığı, 1580 sayılı Belediye Kanununun 15.
maddesinin 5. fıkrasında mezarlık olarak tahsis edilecek yerlerin niteliği,
konumu ve bakımı hakkında düzenleme getirtilmiştir. Kamu malları başlığını
taşıyan 3402 sayılı Kadastro Kanununun 16/B maddesinde de mezarlıkları hizmet
malları arasında saydıktan sonra, ilgisi yönünden il, belediye, köy ve
mahalli idare birlikleri tüzel kişiliği adlarına tesbit olunacağı
vurgulanmıştır. tüm bu açıklamalara göre Belediye, Köy veya Yerel İdare
Birlikleri Tüzel Kişiliğine ait metruk veya faal mezarlıklar dışında özel
mezarlıklara yer verilmemiştir. Daha açık bir deyimle, Yasalarımızda bir
şahsın, derneğin veya Camiinin mezarlığı olamaz. 1580 sayılı Belediye
Kanununa dayanılarak çıkarılan Mezarlıklar Hakkındaki Nizamnamenin 1. maddesi
ile öncesi itibariyle Vakfa ait tapulu veya tapusuz umumi mezarlıkların bütün
hukuk ve vecaibi ile belediyelere intikal ettiği açıklanmak suretiyle köy,
belediye ve diğer yerel idare birlikleri tüzel kişilikleri mezarlıkları
dışında mezarlık olamıyacağı vurgulanmıştır. Somut olayda, mezarlık olarak
tescili istenilen taşınmaz köyde bulunmaktadır. Böyle bir yerleşim alanı
içerisinde, köy tüzel kişiliği dışında bir şahsın veya ailenin mezarlığı
ihdas edilemeyeceği gibi böyle bir yerin tapuya tesciline de karar verilemez.
Bu yön gözönünde tutularak davanın reddine karar verilmesi gerekirken
niteliği itibariyle kamu malı sayılan mezarlığın davacı gerçek kişi adına
tapuya tesciline karar verilmiş olması Yasaya aykırıdır. Hazinenin temyiz
itirazları bu bakımlardan yerinde olduğundan kabulü ile hükmün açıklanan
nedenlerle (BOZULMASINA), 12.5.1994 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
|
