 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
Y A R G I T A Y
19. HUKUK DAİRESİ
B A Ş K A N L I Ğ I
Esas Karar
1993/4351 1994/3628
Y A R G I T A Y İ L A M I
Mahkemesi:Beyoğlu 1.Asliye Ticaret Mahkemesi
Tarihi :24.12.1992-14.4.1993
Nosu :250-543
Davacı :Emel Kafaoğlu vasisi Yasemin Ece Bayraktaroğlu vekilleri
Av.Nurcan Acar vs.
Davalı :1-İlyas Akgün mirasçıları; Ali Akgün vs. vek.Av.Mehmet
Özçelik vs. 2-Yılmaz Özten vek.Av.Necati Yazar 3-Hakan
Özten vek.Av.Yusuf Baha Gürcan 4-Necati Aslan vek.Av.
Sultan Mermer
Taraflar arasındaki menfi tesbit davasının yapılan yargılaması sonunda
ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne ve temyiz talebinin
reddine yönelik olarak verilen hükmün davacı ve davalılardan İlyas Akgün
mirasçıları Billur Akgün vs. vekillerince duruşmalı, Necati Aslan vekilince
de duruşmasız olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı
gönderilmişti. Belli günde davacı vekili Avukat Nurcan Acar ile davalılardan
İlyas Akgün vs. vek.Av.Ayten Gökdemir gelmiş, diğer davalılardan kimse
gelmemiş olduğundan, onların yokluklarında duruşmaya başlanarak hazır bulunan
avukatların sözlü açıklamaları dinlenildikten ve temyiz dilekçelerinin
süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşulup
düşünüldü:
K A R A R
Davacı vekili, otel sahibi ve işletmecisi olan müvekkilinin mali
sıkıntısını gidermek için davalılardan İlyas Akgün'den 1986 yılının Temmuz
ayında önce 7.000.000 TL., sonra 5.000.000 TL. olmak üzere toplam 12.000.000
TL. borç para aldığını, müvekkilinin mali sıkıntısının devam etmesi üzerine
aynı davalının 150.000.000 TL. daha verip, müzayaka halinden faydalanarak
300.000.000 TL.lık senet aldığını, bu senete ilişkin takibin aynı gün
kesinleştirildiğini, vadesine ödenmeyen senedin vadesini uzatmak için yeni
senetler istendiğini ve davalı İlyas'la iş ilişkisi bulunan ve İlyas'dan
alacağı olan diğer davalı Yılmaz Özten'e de hacizli otelin satışını
önlemek için 31.3.1989 vadeli 100.000.000 TL.lık senet verildiğini, Yılmaz
Özten'in bu senedi diğer davalı oğlu Hakan Özten'e ciro ettiğini ve
bu davalı tarafından icra takibine geçildiğini, müvekkilinin Yılmaz Özten'den
hiç para almadığını, senet lehdarı ve takip alacaklısı arasında baba-oğul
münasebeti bulunduğundan takip alacaklısının iyiniyet iddiasında
bulunamayacağını, davalı İlyas Akgün'ün mahcuz otelin tekrar satışını
istemesi üzerine psikosomatik rahatsızlığı bulunan müvekkilinden 100.000.000
TL.lık bono aldığını ve bu bonoyla Beyoğlu 2.İcra Müdürlüğünün 1989/1095
Sayılı dosyası ile takibe geçtiğini, hukuki ehliyete sahip olmayan
müvekkilinin hukuken geçerli bir borçlanma yapmasının mümkün olmadığını, uzun
zamandan beri psikolojik dengesizlik içinde bulunduğunu, bu durumun doktor
raporlarıyla sabit olduğunu, yapılan hukuki tasarrufların geçerli kabul
edilemeyeceğini ileri sürerek, müvekkilinin davalılara borçlu bulunmadığının
tesbitine, takiplerin iptaline, fazla yapılan ödemelerin istirdatına, 40
tazminata karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı Necati Aslan vekili cevabında; müvekkilinin mahcuz taşınmazı
ihale sonucunda alan 3. Şahıs olduğundan husumet yöneltilemeyeceğini,
müvekkilinin alacaklı ile borçlu arasındaki münasebetin hukuken geçerli olup
olmadığını ve sebebini araştırmak zorunda olmadığını, cebri icrada B.K.nun
21. maddesinde düzenlenen gabine ilişkin hükümlerin uygulanamayacağını
belirterek davanın reddini istemiştir.
Davalı İlyas Akgün vekili cevabında; davacının Cihangir'deki arsasını
müvekkiline satmak için para aldığını, daha sonra arsayı satmaktan
vazgeçtiğini, taraflar arasındaki 26.8.1987 tarihli protokolün doğru
olduğunu, davacının 1989/2672 Sayılı dosyadaki borcu kabul ederek, otelin
bulunduğu taşınmaza haciz konulmasına muvafakat ettiğini, B.K.nun 17.
maddesine göre sebebini ihtiva etmemiş olsa bile, borç ikrarının geçerli
olduğunu, davacının borçlanmaları yaptığı sırada müzayaka halinde
bulunmadığını, borçlu hakkındaki takiplerden sonra 1 yıldan fazla süre
geçtiğinden, B.K.nun 31. maddesine göre hata, hile ve ikrah iddiasının
dinlenemeyeceğini belirterek, davanın reddini istemiş, diğer davalı Yılmaz
Özten vekili bu savunmalara ilaveten müvekkilinin takip alacaklısı
olmadığını, takip alacaklısının Hakan Özten olduğunu bildirmiştir.
Davalı Hakan Özten vekili cevabında, 1989/1422 Sayılı icra dosyasının
dayanağı olan 100.000.000 TL.lık bonoyu müvekkilinin Yılmaz Özten'den ciro
yoluyla iktisap ettiğini, müvekkili ile davacı arasında hukuki ilişki
bulunmadığını, takibin itirazsız kesinleştiğini, uyuşmazlığın niteliğine göre
tanık dinlenemeyeceğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece iddia, savunma ve toplanan delillere göre davalı Yılmaz
Özten'in icra takibinde taraf olmadığından ve geçersiz sözleşme nedeniyle bu
davalının iade etmekle mükellef herhangi bir paranın mevcudiyetinin ispat
edilemediği, diğer davalı Necati Aslan'ın icra yoluyla satılan taşınmazı
satın alan kişi durumunda olduğundan taşınmazı iade etmekle yükümlü
bulunmadığı gerekçesiyle bu davalılar hakkındaki davanın reddine, davacı
tarafından 1987/2672 Sayılı dosyaya ödenen miktardan 291.020.000 TL.nın
davalı İlyas Akgün'ün mirasçılarından 1989/1422 Sayılı dosyaya ödenen
14.171.605 TL.nın davalı Hakan Özten'den alınarak davacıya verilmesine,
1989/10955 Sayılı icra dosyasında davacının 107.159.750 TL. dışında kalan
miktar için borçlu bulunmadığının tesbitine karar verilmiş, karar davacı
vekili ile davalılar İlyas Akgün mirasçıları ve Necati Aslan vekili
tarafından temyiz edilmiştir.
1-Adli Tıp Kurumu 18.3.1992 tarihli raporunda; davacının hukuki
ehliyetine müessir, kişide irade, şuur ve hareket serbestisi ile hadiseleri
kavrayıp, onlardan sağlıklı sonuçlara varabilme kabiliyetini ortadan
kaldıracak mahiyet ve derecede şizofreni denilen akıl hastalığı tespit
edildiğini, davacının 26.8.1987, 1.5.1988, 31.12.1988, 30.9.1988 ile 4.8.1988
tarihleri arasında genel olarak Temmuz 1986 tarihi ile dava tarihi arasındaki
tüm borçlanma ve hukuki işlemlerinde hukuki ehliyetini haiz olmadığı
belirtilmiştir. Taraflar arasındaki hukuki ilişkinin doğumundan önce
davacının hukuki ehliyetinin bulunmadığı Adli Tıp Kurumu raporu ile
saptandığına göre kural olarak hukuki ehliyetin bulunmadığı tarihten itibaren
davacının yapmış olduğu hertürlü hukuki işlemler, diğer bir anlatımla
borçlanma veya borçlanma ile ilgili imzalanan senetlerin M.K.nun 15.
maddesine göre hukuki geçerliliği bulunmamaktadır. Bu durumda geçersiz
borçlanmalarla ilgili taraflar aldıklarını sebepsiz mal edinme hükümlerine
göre geri vermekle yükümlüdürler. Ancak davacının davalı İlyas Akgün'den
162.000.000 TL. almak suretiyle borçlandığı ikrar edildiğine göre bu
borçlanmadan sonraki taraflar arasında düzenlenen senetlerle yapılan
borçlanmaların gerçekliği başka yazılı delillerle kanıtlanmadıkça hukuken
geçersiz belgelerin (senetler) borcun kanıtı olarak kabulü olanaksızdır.
Nitekim davalılarda yapılan ilamsız takiplerdeki borcu ikrar beyanları ve
verilen senetler dışında davada kabul edilen 162.000.000 TL.dan fazla
davacıya para verdiklerini kanıtlayamamışlardır. 26.8.1987 ve 30.11.1988
tarihli protokollerin içeriğinden de borcun gerçek bir borç olmadığı
anlaşılmaktadır. Davacı yapılan takiplerin ve verilen senetlerin gerçek bir
borç karşılığı olmadığını iddia ettiğine göre, davada ikrar edilen
162.000.000 TL. dışında davacının davalılara borçlu olmadığının kabulü
gerekir. Diğer taraftan davacının yaptığı ödeme belgelerinin gerçekliği,
davacının borcundan düşülüp düşülmeyeceği de araştırılmamıştır. Bu durumda
mahkemece davacının ödeme yaptığına ilişkin belgelerin gerçekleştiği de
araştırılarak davacının davalı İlyas Akgün'e yaptığı ödemelerden davacının
ikrar ettiği 162.000.000 TL. mahsup edilerek bakiyesinin bu davalıdan, diğer
davalılar Hakan Özten ve Yılmaz Özten'e yapılan ödemelerin ise tamamının
bu davalılardan tahsiline karar vermek gerekirken, yazılı şekilde karar
verilmesi isabetsizdir.
2-Davalı Necati Aslan'ın temyizine gelince;
Davalı Necati Aslan hakkında dava reddedildiğine göre dava tarihinde
yürürlükte bulunan Asgari Avukatlık Ücret Tarifesince lehine vekalet ücretine
hükmedilmesi gerekirken, bu yönde hüküm kurulmamış olması doğru
görülmemiştir.
3-Mahkemenin hükmü temyiz eden davalılar Fatma Yılmaz, Ayşe Atalay,
Ali Akgün, Kısmet Cevahir, Emine Özkan, Hakan ve Merih Akgün, Sıdkı
Hacıosmanoğlu, Kısmet Özçelik, Havva, İlyas, Nuran ve Fatma Akgün'ün temyiz
dilekçesinin süre yönünden reddine ilişkin 14.4.1993 tarih, 14.4.1993 sayılı
ek kararı usul ve yasaya uygun bulunduğundan, bu karara yönelik temyiz
itirazlarının reddiyle kararın onanması gerekir.
4-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici
sebeplere ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre
Davalılar Billur, Zeki, Betül, Ziya ve Zafer Akgün'ün yerinde görülmeyen
bütün temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
SONUÇ:Yukarda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle hükmün davacı
yararına, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı Necati Aslan yararına
BOZULMASINA, (3) ve (4) nolu bentlerde açıklanan nedenlerle İlyas Akgün
mirasçılarının temyiz itirazlarının reddine, vekili duruşmaya gelen davacı
yararına takdir edilen 750.000 TL. duruşma vekalet ücretinin davalılardan
alınarak davacıya, yine vekili duruşmaya gelen Necati Aslan yararına takdir
edilen 750.000 TL. duruşma vekalet ücretininden davacıdan alınarak Necati
Aslan'a verilmesine, davalıların fazla ödedikleri peşin harç ile davacı ve
davalılardan Necati Aslan'ın peşin harçlarının istek halinde iadesine
12.4.1994 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye Üye
Cengiz Kostakoğlu N.Sucu K.Acar İ.Erdemir K.O.Şengün
|
