 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C.
Y A R G I T A Y
Ondördüncü Hukuk Dairesi
E. 1993/2552
K. 1994/1427
T. 10.2.1994
* BİR HAKKA DAYALI ZİLYETLİK
* ZAMANAŞIMI
* MAHKEMENİN GÖREVİ
ÖZET : Medeni Kanunun 639/1. maddesi uyarınca, tapusuz taşınmazın kendi malı
olarak tapuya tescilini istemek hakkına sahip bulunan zilyedin açacağı
taşınmazın geri alınması davası, MK.nun 895. maddesine dayalı bir yedin geri
alınması davası olmayıp, MK. nun 902 veya 904. maddelerine dayanan zilyetliği
istihkak davası olduğundan, aynı Kanunun 897. maddesinde yazılı zamanaşımına
tabi değildir. Ayrıca, bu davalarda mahkemenin görevi, taşınmazın değerine
göre belirlenir.
(743 s. MK. m. 639/1, 895, 897, 902, 904) (1086 s. HUMK. m. 1, 2)
Davacılar vekili tarafiından, davalılar aleyhine 3.6.1991 gününde verilen
dilekçe ile zilyetliğe dayalı men'i müdahale istenmesi üzerine yapılan
duruşma sonunda; davanın, davalı Tahsin yönünden reddine; davalı İsmail
yönünden hüküm kurulmasına yer olmadığına dair verilen 21.1.1993 günlü hükmün
Yargıtay'ca incelenmesi davacılar vekili tarafından istenilmekle; süresinde
olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya
ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek, gereği düşünüldü:
Davacılar, 1952 yılından beri süregelen zilyetliklerine dayanarak çekişmeli
yere davalıların vaki elatmalarının önlenmesine karar verilmesinin
istemişler; mahkemece, MK.nun 897. maddesindeki bir yıllık sürenin
geçerildiği gerekçesiyle dava reddolunmuştur.
Medeni Kanunun 894, 895, 896 ve 897. maddeleri hükümleri, mal üzerinde
zilyetlikten başka hiçbir hakkı bulunmayan kimsenin zilyedliğini korumak
üzere konulmuşlardır. Halbuki MK. nun 902, 903 ve 904. maddelerinde
düzenlenen zilyetliğe istihkak davaları ise, zilyetliği herhangi bir hakka
dayanan kimse tarafından açılabilecek davalardır. Tapuda yazılı olmayan bir
taşınmaz mal üzerinde aralıksız, çekişmesiz ve malik gibi, yirmi yıl zilyet
bulunmuş olan kimse, MK. nun 639. maddesinin birinci fıkrası gereğince o
malın kendi malı olarak tescilini isteme yetkisini elde etmiş olduğundan,
herhangi bir hakka dayanmıyan bir zilyet durumunda olmayıp, malın kendi malı
olarak tescilini isteme hakkına dayanan zilyet durumundadır. O halde, onun
açacağı (zilyetlik konusu) malın geri alınması davası, MK. nun 895. maddesine
dayanan bir yedin geri alınması davası değil, fakat sözü edilen Kanunun 902
veya 904. maddesine dayanan bir zilyetliği istihkak davasıdır ve bundan
dolayı 897. madde de zamanaşımına bağlı tutulamaz.
Somut olayda dayanılan zilyetlik, bir hakka dayalı bulunduğundan, MK. nun 897.
maddesindeki zamanaşımına tabi değildir. Bu nedenlerle işin esasına girilerek
değer ve görev konusu da gözetilerek bir karar verilmek gerekirken, yazılı
şekilde karar ittihazı doğru görülmemiştir.
S o n u ç : Yukarıda açıklanan sebeplerle davacıların temyiz itirazlarının
kabulüyle hükmün (BOZULMASINA), temyiz harcının istek halinde yatırana geri
verilmesine, 10.2.1994 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
|
