 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C
Y A R G I T A Y
Onikinci Hukuk Dairesi
E. 1993/1731
K. 1993/5281
T. 15.3.1993
* SATIŞ ŞARTNAMESİ
* KESİN NİTELİKTEKİ SÜRE - İHALENİN BOZULMASI
ÖZET : Satış şartnamesinde KDV.nin alıcıya ait olduğu belirtilmiş ve satış
tutanağında alıcı, KDV.ni yasal süre içinde yatıracağını taahhüt etmiştir.
Satış memuru tarafından sonuçları da belirtilerek, verilen süre kesin
niteliktedir. Bir işlem süresi içinde yapılmazsa ilgili, o işlemden beklenen
yararı ve kendisini sınırlayan sonucu önlemek olanağını kaybeder. KDV,
verilen süre içinde yatırılmamış olduğundan İİK.nun 133. maddesi gereğince
satış kararının satış memuru tarafından kaldırılması gerekir. Tellaliye
resminin hemen veya verilen süre içinde ödenmemesi hali, 23.3.1955 tarih, 1/3
sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı gereğince ihalenin satış memurluğunca
resen bozulması nedeni olduğu gibi KDV.nin de verilen süre içinde ödenmemesi
ihalenin bozulmasını gerektirir. İhalenin feshi davasının red edilmiş olması
İİK.nun 133. maddesine dayanılarak şikayette bulunmayı engellemez ve kesin
hüküm oluşturmaz.
(23.3.1955 t. 1/3 s. YİBK.) (2004 s. İİK m. 15, 59, 124, 133, 134,) (3065 s.
KDV. K. m. 1/d, 8, 10)
Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün onanmasını mutazammın 5.11.1992 gün
ve 5554/13161 sayılı daire ilamının müddeti içinde tashihan tetkiki Davacı
vekili tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden Daireye
1.2.1993 tarihinde gönderilmiş olmakla okundu ve gereği görüşülüp düşünüldü:
Büyükçekmece -Kıraç Köyü- Ayazma çatığı mevkiinde kain, Büyükçekmece Tapu
Sicil Muhafızlığının pafta 1-6, parsel 845 no.da kayıtlı taşınmazın 1/2
hissesi 15.5.1987 tarihinde, Orhan'a 12.470.000 TL. bedelle ihale edilmiştir.
Barbaros Mehmet tarafından açılan ihalenin feshi davası, 22.7.1988 tarih,
479-553 sayılı Çatalca Sulh Hukuk Mahkemesi kararı ile red olunmuş, karar
Dördüncü Hukuk Dairesi'nin 17.11.1988 tarih, 9243/9789 sayılı kararı ile
onanmış, karar düzeltme istemi 23.1.1989 tarih, 47/260 sayı ile red
edilmiştir. KDV.nin yatırılması için yazılan 18.2.1991 tarihli muhtarı alcıya
28.2.1991 tarihinde tebliğ edilmesine rağmen, muhtırada belirtilen 7 gün süre
geçtikten sonra, 14.3.1991 tarihinde yatırılmış, Barbaros Mehmet vekili
22.3.1991 tarihli dilekçesi ile; KDV, süresinde yatırılmamış olduğundan
ihalenin feshini istemiştir.
Çözümlenmesi gereken hukuksal sorun, KDV. mükellefinin ve yükümlüsünün kim
olduğu, ne zaman kim tarafından yatırılması gerektiği, muhtıra tebliğine
rağmen verilen süre içinde yatırılmaması halinde İİK.nun 133. maddesi
gereğince ihale kararının satış memuru tarafından kaldırılması gerekip
gerekmediği noktalarında toplanmaktadır.
Katma Değer Vergisi Kanunu'na göre, müzayede mahallerinde ve gümrük
depolarında yapılan satışlar, katma değer vergisine tabidir. Satış
memurluklarınca yapılan satışlar açık artırma usulü ile yapılmaktadır.
Satışın yapıldığı yer müzayede mahalli durumundadır. Verginin alınması için,
satış nerede yapılırsa yapılsın açık artırma ile yapılması yeterlidir. Satışı
yapan satış memuru verginin mükellefidir. Satışın yapılması ile vergiyi
doğuran olay meydana gelmekte, kesin satış bedeli de verginin matrahını
teşkil etmektedir. Satış kesinleşmeden taşınmazın fiilen alıcıya teslimi
mümkün değildir. Olayda, ihalenin feshi davasının reddine ilişkin karar
kesinleşmekle, matrah belirlenmiş, taşınmazın teslimini isteme hakkı ve KDV.
borcunu ödeme yükümlülüğü doğmuştur. Satış şartnamesinde KDV'nin alıcıya ait
olduğu belirtilmiş, satış tutanağında alıcı, KDV'ni yasal süre içinde,
yatıracağını taahhüt etmiştir. Bu nedenlerle, KDV'ni yatırma yükümlülüğü
alıcıya aittir. 18.12.1991 tarihli muhtırada; ihalenin feshi davası 23.1.1989
tarihinde Yargıtay'dan geçmek suretiyle kesinleşmiş olduğundan, taşınmazın
satış bedeli ile KDV'sinin muhtıranın tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde
yatırılması, aksi takdirde ihalenin feshi cihetine gidileceği ihtar olunmuş,
Muhtıra 28.2.1991 tarihinde tebliğ edilmesine rağmen, KDV. 14.3.1991
tarihinde Çatalca Vergi Dairesine yatırılmıştır. Bir işlem süresi içinde
yapılmazsa, ilgili, o işlemden beklenen faydayı ve kendisini tahdit eden
sonucu önlemek imkanını kaybeder. Satış memuru tarafından verilen süre, kesin
süre niteliğindedir. Sonuçları da belirtilmiştir. KDV. verilen süre içinde
yatırılmamış olduğundan İİK.nun 133. maddesi gereğince satış kararının Satış
memuru tarafından kaldırılması gerekir. Muhtırada verilen 7 günlük süre
geçtikten sonra KDV'nin yatırılmış olması, 7 gün geçmekle oluşmuş bulunan
satışın kaldırılması koşullarını etkilemez. Tellaliye resminin hemen veya
verilen süre içinde ödenmemesi hali, 23.3.1955 tarih, 1/3 sayılı İçtihadı
Birleştirme Kararı gereğince ihalenin satış memurluğunca resen bozulması
nedeni olduğu gibi, KDV'nin de verilen süre içinde ödenmemesi de ihalenin
bozulması nedenidir. İhalenin feshi davasında dayanılan maddi vakıalarla, bu
davada dayanılan maddi vakıalar farklı olduğundan ihalenin feshi davasının
reddedilmiş olması, İİK.nun 133. maddesine dayanılarak şikayette bulunmayı
engellemez ve kesin hüküm oluşturmaz.
Açıklanan nedenlerle, satış memurunun, satış kararını kaldırmış olması yasaya
aykırı olup, şikayetin kabulü gerekirken mercice red olunması isabetsizdir.
Merci kararının zuhulen onandığı anlaşıldığından karar düzeltme isteminin
kabulü gerekmiştir.
S o n u ç : Davacı vekilinin karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin
5.11.1992 tarih, 5554/13161 sayılı onama kararının kaldırılmasına, merci
kararının yukarıda yazılı nedenle İİK.nun 366. ve HUMK.nun 428. maddeleri
uyarınca (BOZULMASINA), 15.3.1993 gününde oybirliğiyle karar verildi.
|
