 |
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
T.C
Y A R G I T A Y
Ceza Genel Kurulu
E. 1993/10-48
K. 1993/69
T. 15.3.1993
* KARŞILIKSIZ ÇEK KEŞİDE ETMEK
* ÇEKİN ÖDEME İÇİN İBRAZ SÜRESİ
ÖZET : Suça konu çekte keşide yeri İstanbul olup, TTK. nun 692/4. maddesi
uyarınca açıkça ödeme yeri gösterilmediğine göre 693/2. maddeye göre ödeme
yeri çek hesabınınbulunduğu muhatap bankanın adı yanında yazılı olan
Çaycuma'dır.
O halde, ülke içerisinde İstanbul'da keşide edilen, ödeme yeri 693/2. madde
uyarınca Çaycuma olan suça konu çekin ödeme için ibraz süresi TTK.nun 708.
maddesi uyarınca otuz gündür.
(6763 s. TTK. m. 692/4, 693/2, 708)
Karşılıksız çek keşide etmek suçundan sanık Faruk'un beraatine ilişkin
(Kadıköy İkinci Asliye Ceza Mahkemesi)nce 17.7.1991 gün ve 403-464 sayı ile
verilen hükmün, katılan tarafından temyizi üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay
Onuncu Ceza Dairesi'nce, 19.3.1992 gün ve 971-2914 sayı ile;
(Suça konu çekte keşide ve ödeme yerlerinin farklı olduğu anlaşılmasına göre,
TTY.nın 708. maddesi uyarınca ibrazın süresinde olduğu gözetilmeden yazılı
gerekçe ile beraat kararı verilmesi) isabetsizliğinden bozulmuştur.
Yerel Mahkeme ise, 29.5.1992 gün ve 235-269 sayı ile; (suça konu çekin keşide
yerinin İstanbul olup, İstanbul Suadiye Şubesi'ne ibraz edilen çekte ibraz
süresinin, on gün olduğu) açıklamasıyla önceki hükümde direnmiştir.
Bu hüküm de katılan vekili tarafından süresinde temyiz edildiğinden, dosya
Yargıtay C. Başsavcılığı'nın "bozma" istekli 16.2.1993 gün ve 60375 sayılı
tebliğnamesiyle Yargıtay Birinci Başkanlığına gönderilmekle; Ceza Genel
Kurulu'nca okundu, gereği konuşulup düşünüldü:
İncelenen dosyaya göre;
Özel Daire ile Yerel Mahkeme arasındaki uyuşmazlık, suça konu çekin, ödeme
için ibraz süresinin on gün mü, otuz gün mü olduğu hususundadır.
Uyuşmazlığın çözümü için öncelikle çekin zorunlu ögelerinin ne olduğunu
belirlemek gerekir. Zira, çekte sıkı sıkıya şekle bağlılık sözkonusudur.
Çekin zorunlu unsurları Türk Ticaret Yasasının 692. maddesinde
gösterilmiştir. Buna göre, zorunlu unsurlar:
a- "Çek" sözcüğü,
b- Kayıtsız, koşulsuz belli bir bedelin ödenmesi için havale,
c- Ödeyecek kimsenin (muhatap) ad ve soyadı
d- Keşide gün ve yeri,
e- Keşidecinin imzası,
f- Ödeme yeri.
Bunlardan çekte ödeme yerinin bulunmaması, çekin niteliğine etkili değildir.
Zira, TTY.nın 692/4. maddesine göre çekte ödeme yerinin gösterilmesi
gerekmekle beraber, 693/2. maddeye göre ödeme yeri gösterilmemişse MUHATABIN
ADI YANINDA GÖSTERİLEN YER, ÖDEME YERİ olarak kabul edilir. Eğer böyle bir
yer de gösterilmemişse, muhatabın iş merkezinin bulunduğu yer ödeme yeri
olarak kabul edilir.
Bu açıklamalardan sonra dava konusu çeke bakıldığında, keşide yeri İstanbul
olarak belirlenmiş, TTY.nın 692/4. maddesinde öngörüldüğü üzere ödeme yeri
belirlenmemiştir. O halde 693/2. maddeye göre ödeme yeri muhatap bankanın
bulunduğu "Çaycuma" olarak kabul edilmelidir (Çek Yasası ve Senetlerle
İşlenen Suçlar, M. Güler-İ. Malkoç, s. 23-26).
Öte yandan, çekte ödeme için ibraz süreleri TTY.nın 708. maddesinde
düzenlenmiş bulunmaktadır. Buna göre; çek keşide edildiği yerde ödenecekse
ibraz süresi on gün, ülke içerisinde bir şehirde keşide edilen çek,yine ülke
içerisinde ve fakat bir başka şehirde ödenecekse ibraz süresi otuz gündür.
Suça konu çekte keşide yeri İstanbul olup, TTY.nın 692/4. maddesi uyarınca
açıkça ödeme yeri gösterilmediğine göre, 693/2. maddeye göre ödeme yeri çek
hesabının bulunduğu muhatap bankanın adı yanında yazılı olan ÇAYCUMA'dır. O
halde ülke içerisinde İstanbul'da keşide edilen, ödeme yeri 693/2. madde
uyarınca Çaycuma olan suça konu çekin ödeme için ibraz süresi TTY.nın 708.
maddesi uyarınca otuz gündür. Çekin İstanbul Suadiye Şubesi'ne ödeme için
ibraz edilmiş olması, ödeme yerinin SUADİYE/İSTAN-BUL olduğunun kabulünü
gerektirmez. İstanbul/Suadiye Şubesi'nin yapacağı işlem, muhatap banka olan
Çaycuma Şubesi'nden provizyon sorarak, onun adına hareket etmekten ibarettir.
Bu itibarla, direnme kararının bozulmasına karar verilmelidir.
S o n u ç : Açıklanan nedenlerle, katılan vekilinin temyiz itirazlarının
kabulüyle, direnme kararının istem gibi (BOZULMASINA), 15.3.1993 gününde
oybirliği ile karar verildi.
|
